Δυο ανατρεπτικοί και αμφιλεγόμενοι στοχαστές με διαφορετική παρουσία στο χρόνο κατάφεραν και επηρέασαν με το έργο τους την πολιτική θεωρία, τη δυτική επιστήμη και πολιτική. Ο αναγεννησιακός Νικολό Μακιαβέλι με το κορυφαίο έργο του Ηγεμόνας, άφησε ουσιαστικά ως κληρονομιά, ένα πρακτικό και επαναστατικό εγχειρίδιο, τόσο των επίδοξων Ηγεμόνων αλλά και του ίδιου του λαού. Γραμμένο σε μια περίοδο μετάβασης, σε μια κατακερματισμένη Ιταλία, επικαλείται σημαντικούς Ηγεμόνες του παρελθόντος αποτυπώνοντας με ρεαλισμό την πραγματική τους συμπεριφορά. Ο στόχος του Μακιαβέλι ήταν πατριωτικός· η απελευθέρωση και η ενοποίηση της Ιταλίας από έναν Ηγεμόνα πολιτικά ενάρετο, ένοπλο και προετοιμασμένο στη ανεξέλεγκτη μοίρα. Με το ρεαλιστικό του έργο καθίσταται ο θεωρητικός εκφραστής της έννοιας του Κράτους και της εξουσίας, εισάγοντας την πολιτική σε μια τεχνική της διακυβέρνησης, σε μια νέα επιστήμη απαλλαγμένη από κάθε ηθική. Τρεις αιώνες περίπου μετά, ο Νίτσε θα αποτιμήσει θετικά την απαξίωση του Μακιαβέλι για την Ηθική και τη Θρησκεία, θαυμάζοντας ωστόσο το ρεαλισμό και τη δεξιοτεχνία της γραφής του. Μέσα από τη μάσκα του ώριμου Ζαρατούστρα, θα σημάνει την έλευση του Υπερανθρώπου για να κάνει το δικό του πόλεμο ενάντια στις σύγχρονες αξίες, στη Θρησκεία, στην Ηθική και στο Κράτος που υποτάσσουν τον άνθρωπο και δεν τον αφήνουν να χαρεί τη ζωή του διονυσιακά. Ο άνθρωπος οφείλει να κάνει αγώνα, έχοντας θέληση για δύναμη, θέληση για απελευθέρωση, υπερβαίνοντας το μηδενισμό και τον εαυτό του προκειμένου να γίνει Υπεράνθρωπος. Ο νιτσεϊσμός στην Ελλάδα και στη Γερμανία προσλήφθηκε με διαφορετικό τρόπο, ως παρερμηνεία της αυθεντικής νιτσεϊκής φιλοσοφίας. Η σημασία της θέληση για δύναμη επίσης αλλάζει νόημα και ουσία, ενώ ο Ηγεμόνας και ο Υπεράνθρωπος παρερμηνεύθηκαν βίαια και έγιναν το θεωρητικό στήριγμα φασιστικών και εθνικοσοσιαλιστικών ιδεολογιών προκειμένου να ενισχύσουν το κύρος τους. Το γεγονός όμως πως προσωπικότητες σαν τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι ιδιοποιήθηκαν τη μακιαβελιανή και νιτσεϊκή φιλοσοφία, είναι άδικο να βαραίνει τους δυο συγγραφείς.
Διπλωματική εργασία - Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Κοινωνιολογίας, ΠΜΣ "Κοινωνιολογία", κατεύθυνση Κοινωνική και Πολιτική Θεωρία, 2021
Two subversive and controversial thinkers which emerged in different time periods succeeded and influenced the western science, the political theory and politics with their work. Niccolò Machiavelli was a Renaissance thinker who is best known for his work the Prince, which is the practical revolutionary manual of aspiring Princes but also of people themselves. This revolutionary work of his was written in a period of transition; a time in which Italy was fragmented. In this work of his, important Princes of the past are invoked, capturing a realistic picture of their true behavior. Machiavelli’s goal was patriotic; the liberation and unification of Italy by a Prince, who would be armed and prepared against uncontrollable destiny. With his exceptionally realistic work he becomes the theoretical exponent of the State and power of the time, introducing politics as a new science, free from ethical boundaries which were not close to his political doctrine. About three centuries later, Nietzsche will positively assess Machiavelli’s depreciation for Ethics and Religion, while admiring the realism and skill of his writing. Through the mask of the mature Zarathustra, Nietzsche will call for the arrival of a Superior being, as his own war against modern values, Religion, Ethics, the State, which have subjugated man and do not let him rejoice his life in a Dionysian manner. A Man must fight, having the will to power, the will for liberation, overcoming nihilism and himself, in order to become a Superior being. Nietzscheanism in Greece and Germany was adopted for a different purpose as a misinterpretation of the original Nietzschean philosophy. The will to power also has a different meaning and substance, while the Prince and the Superior being were forcibly misinterpreted and became the theoretical support of fascist and National Socialist ideologies in order to enhance their prestige. However, the fact that figures such as Hitler and Mussolini took over Machiavellian and Nietzschean philosophy, is unfair and burdens both authors.ni took over Machiavellian and Nietzschean philosophy, is unfair and burdens both authors.
Βιβλιογραφία: σ. 105-110
Panteion University
