Ο δέκατος έβδομος αιώνας αποτέλεσε μια συναρπαστική περίοδο δημιουργικού μετασχηματισμού στην παραγωγή νέας ιατρικής γνώσης. Ήταν τότε που ο σχολαστικισμός του παρελθόντος αντικαταστάθηκε επίσημα από το νέο πνεύμα της έρευνας, του πειραματισμού, της ποσοτικοποίησης και της επικύρωσης των αποτελεσμάτων που είχεαναδειχθεί από την Επιστημονική Επανάσταση του προηγούμενου αιώνα. Τότε που, στο πλαίσιο των επικρατουσών εννοιών της ιατρομηχανικής, οι ανατομικές παρατηρήσεις επί πτωμάτων συνδέθηκαν με τα κλινικά συμπτώματα των ασθενειών και γέννησαν την ειδικότητα της παθολογοανατομίας και που η εισαγωγή του ανατομικού πειραματισμού και του ευλόγως αναλυθέντος ποσοτικού προσδιορισμού γέννησαν την ειδικότητα της φυσιολογίας. Ήταν επίσηςτότε που μέσω της ιατροχημείας η αλχημεία έδωσε τη θέση της στη χημεία και ξεκίνησε η αναζήτηση των στοιχείων που αποτελούν την ύλη. Είναι σε αυτό το δημιουργικό περιβάλλον που γεννήθηκε, ωρίμασε, εκπαιδεύτηκε και διακρίθηκε στην ιατρική ο Giorgio Armeno Baglivi (1668-1707), μαθητής του Marcello Malpighi (1628-1694). Ενώ απέκτησε φήμη ως αυστηρός ιατρομηχανικός, η προσεκτική ανάγνωση των γραπτών του Baglivi αποκαλύπτει έναν πρωτοπόρο επιστήμονα ιατρό με ευρύτερες και διορατικές απόψεις για το σώμα σε κατάσταση υγείας καιασθένειας. Υπήρξε σθεναρός υποστηρικτής της συσχέτισης των ευρημάτων της νεκροψίας με τα προθανάτια κλινικά συμπτώματα των ασθενών που θα οδηγούσε στην εμφάνιση των ειδικοτήτων της παθολογίας και της νοσολογίας. Όσον αφορά το κυκλοφορικό, περιορίστηκε στην εξέταση της σύνθεσης του αίματος, και θεωρούσε τη διατήρηση της ισορροπίας των υγρών απαραίτητη για τις φυσιολογικές σωματικές λειτουργίες. Απέδιδε τις οξείες ασθένειες σε αλλαγές στη σύνθεση και την ισορροπία των υγρών και την εξέλιξή τους σε χρονιότητα στην εδραίωση αυτών των αλλαγών στα προσβεβλημένα όργανα ως παρετηρούντο κατά την νεκροψία. Χρειάστηκαν άλλοι τρειςαιώνες έρευνας και τεχνολογικών εξελίξεων για να καταστούν κατανοητά αυτά τα προβλήματα της ομοιόστασης. Οι δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Baglivi κατά την εξέταση αυτών των θεμάτων αποτελούν κλασικό παράδειγμα των διανοητικών δυσκολιών που χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν οι πρωτοπόροι στην επιστημονικοποίηση της ιατρικής τον δέκατο έβδομο αιώνα για να ανάγουν την ιατρική στο σημερινό επίπεδο μιας επιστημονικής και όχι απλώς μιας επαγγελματικής ενασχόλησης.
(EL)
The seventeenth century was an exciting transformative period of creativity in the generation of new medical knowledge. It was then that the scholasticism of the past was formally replaced by the new spirit of inquiry, experimentation, quantification, and validation that had originated in the Scientific Revolution of the previous century. It was then that within the prevailing notions of iatromechanics that anatomical observations at postmortem were linked to clinical symptoms of diseases and launched the discipline of pathological anatomy, and when the introduction of anatomical experimentation and quantification that was reasonably analyzed launched the discipline of physiology. It was also then that iatrochemistry transformed the alchemy of the past into chemistry and launched the quest for the elements that constitute matter. It is in this creative environment that Giorgio Armeno Baglivi (1668-1707), a disciple of Marcello Malpighi (1628-1694), was born, matured, trained and became a distinguished physician of the period. Reputed as a strict iatromechanist, careful scrutiny of the writings of Baglivi reveal a pioneering physician scientist with broader and more insightful views of the body in health and disease. He was a strong promoter of correlating postmortem findings to antemortem clinical symptoms of patients that would lead to the emergence of pathology and the nosography of disease. In dealing with the circulation, he was limited in addressing the composition of blood, but considered the maintenance of fluid equilibrium essential to normal bodily functions. He attributed acute diseases to changes in fluid composition and equilibrium, and their progression to chronicity to the solidification of those changes in affected organs observed at autopsy. It would take three centuries of investigation and technological developments to resolve these problems of homeostasis as we understand them now. The difficulties Baglivi faced in dealing with them is a classic example of the intellectual hardships that pioneers in the scientification of medicine had to toil with in the seventeenth century to bring medicine to its present stage of a scientific discipline rather than just another professional occupation.The seventeenth century was a transformative period when the concepts and methods of the Scientific Revolution that were developed in the previous two centuries were tested, verified, validated, enriched, and by the close of the century set the stage for the Enlightenment that followed. It was a time when new medical knowledge was made, exchanged, and spread. It was then that scholasticism was formally replaced by inquiry and forums for their consideration and evaluation created under the patronage of local authorities such as the Accademia dei Lincei in Rome in 1603, the Accademia del Cimento in Florence in 1657, the Royal Society of Medicine in London in 1662, and the Académie des Sciences in Paris in 1666. It was a time that fostered the exchange of ideas by the distribution of relatively short, published tracts and by correspondence between its primaries, which by the end of the century evolved into the self-proclaimed “Republic of Letters” of the intellectual community that would blossom into the Enlightenment which followed. It was the time when the 1543 “Fabrica” (structure) of Vesalius (1514-1564) evolved and was incorporated into the “anatome”, “anatomia”, and “anatomica” in the title of the books and tracts published then (Fig. 1).
(EN)
International Hippocratic Foundation
