Εισαγωγή
Οι λειτουργικές διαταραχές του πεπτικού συστήματος (ΛΔΠ) αποτελούν μια
αινιγματική ομάδα νόσων αγνώστου οργανικής αιτιολογίας. Χαρακτηρίζονται
από πολλούς γιατρούς ως ψυχολογικές διαταραχές ενώ μερικοί δεν
αποδέχονται την ύπαρξη τους ή είναι αρνητικοί απέναντι στους ασθενείς με
τέτοια συμπτώματα. Οι ΛΔΠ εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα στο γενικό
πληθυσμό και σε ιατρεία γενικής ιατρικής. Η απουσία ενός εξακριβωμένου
παθοφυσιολογικού μηχανισμού κάνει τη χρήση διαγνωστικών κριτηρίων και
ερωτηματολογίων επιβεβλημένη. Οι νόσοι αυτές δεν έχουν μελετηθεί
εκτεταμένα στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας
(ΠΦΥ).
Σκοπός
Σκοπός της διδακτορικής διατριβής ήταν να διερευνήσει τις ΛΔΠ σε Κέντρα
Υγείας (ΚΥ) αγροτικών περιοχών της Κρήτης. Βασικός στόχος της ήταν να
εκτιμηθεί η συχνότητα εμφάνισης του Συνδρόμου Ευερεθίστου Εντέρου
(ΣΕΕ) και της Λειτουργικής Δυσπεψίας (ΛΔ) σε μονάδες ΠΦΥ. Επίσης στους
στόχους της μελέτης, ήταν να διερευνηθεί η δυνατότητα εφαρμογής διεθνών
διαγνωστικών κριτηρίων στους Έλληνες ασθενείς και τέλος να ελεγχθεί εάν
επηρεάζεται η ποιότητα ζωής των πασχόντων με ΣΕΕ.
Πληθυσμός και μέθοδοι
Στη μελέτη συμμετείχαν 4 ΚΥ, 3 αγροτικών περιοχών: Ανωγείων,
Περάματος, Σπηλίου και ένα ημιαστικής περιοχής, της Νεάπολης. Επίσης
συμμετείχε και το περιφερειακό ιατρείο (ΠΙ) Αρχανών. Ο πληθυσμός ευθύνης
των μονάδων αυτών ήταν 40081 άτομα σύμφωνα με την απογραφή του
1991. Στην πρώτη φάση της μελέτης έγινε αναδρομικός έλεγχος όλων των
αρχείων, ηλεκτρονικών και έντυπων, για τα έτη 1996 έως 2000 (4έτη) και
καταγράφηκαν όσοι ασθενείς είχαν διαγνωστεί με ΣΕΕ, δυσπεψία,
φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, οξεία γαστρεντερίτιδα και κοιλιοκάκη,
άνω των 15 ετών. Στη συνέχεια, οι ασθενείς με τη διάγνωση του ΣΕΕ,
κλίθηκαν σε δομημένη συνέντευξη. Για τη συνέντευξη χρησιμοποιήθηκαν τα
κριτήρια διάγνωσης Manning και Ρώμης ΙΙ, ένα εργαλείο διάγνωσης για τη
δυσπεψία που σταθμίστηκε για το σκοπό αυτό και ένα ελληνικό
ερωτηματολόγιο για τη διάγνωση του ΣΕΕ. Χρησιμοποιήθηκε επίσης το
ερωτηματολόγιο εκτίμησης της ποιότητας ζωής SF-36. Ασθενείς με ΣΕΕ από
αυτή τη μελέτη συγκρίθηκαν με ομάδα πασχόντων και μη πασχόντων με
ΣΕΕ από τη Σουηδία, ως προς την ποιότητα ζωής τους.
Αποτελέσματα
Το ΣΕΕ και η δυσπεψία βρέθηκαν να εμφανίζονται σε μικρότερη συχνότητα
από ότι αναφέρεται σε διεθνείς μελέτες (1/1000 άτομα έτη και 2.7/1000 άτομα
έτη αντίστοιχα). Εντοπίστηκαν 146 ασθενείς με τη διάγνωση του ΣΕΕ. Από
αυτούς 67 συμμετείχαν στη δομημένη συνέντευξη. Τα κριτήρια Manning
πληρούνταν από 69% των ασθενών ενώ τα κριτήρια Ρώμης ΙΙ 32% και
τροποποιημένες ερωτήσεις για τα Ρώμης ΙΙΙ 16%. Η συμφωνία των
ερωτήσεων Ρώμης ΙΙΙ με τα κριτήρια Manning ήταν φτωχή (κ=0.25) ενώ με
τα Ρώμης ΙΙ ήταν μέτρια (κ=0.51). Συμπτώματα από το ανώτερο
γαστρεντερικό, χωρίς γνωστό έλκος ή άλλο πρόβλημα στο επιγάστριο, είχαν
394 ασθενείς, από τους οποίους μόνο 48 (12.2%) είχαν καταγραφεί ως
δυσπεπτικοί από τους γιατρούς ΠΦΥ. Για τις ανάγκες της μελέτης το
ερωτηματολόγιο για τη διάγνωσης της δυσπεψίας στο γενικό πληθυσμό
μεταφράστηκε και σταθμίστηκε στα Ελληνικά. Η ποιότητα ζωής των ασθενών
με ΣΕΕ βρέθηκε επηρεασμένη σε σχέση με ομάδα ελέγχου μη πασχόντων
και σε σχέση με ασθενείς με ΣΕΕ από τη Σουηδία.
Συμπεράσματα
Οι ΛΔΠ είναι συχνές στην ΠΦΥ στην Ελλάδα αλλά σε μικρότερο βαθμό από
αυτόν που αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία. Οι γιατροί ΠΦΥ δε φαίνεται
να χρησιμοποιούν τα διεθνώς συμφωνημένα διαγνωστικά κριτήρια και η
συμφωνία μεταξύ των διαφόρων κριτηρίων και ερωτηματολογίων διάγνωσης
βρέθηκε να είναι χαμηλή, αναδεικνύοντας την ανάγκη για χρήση λιγότερο
πολύπλοκων κριτηρίων και ερωτηματολογίων στην ΠΦΥ. Τα
ερωτηματολόγιο που σταθμίστηκε στο πλαίσιο αυτής της μελέτης και οι
δυσκολίες στην καταγραφή των ΛΔΠ αναμένεται να συνεισφέρουν στην
έρευνα που πρέπει να ακολουθήσει την παρούσα διδακτορική διατριβή.
(EL)
Background
Functional gastrointestinal disorders (FGIDs) constitute an enigmatic
disease’s group of unknown organic explanation. They are characterized as
psychological disturbances and many doctors do not accept their existence
or are negative toward patients with such symptoms. The FGIDs are
presented with high frequency in the general population and in surgeries of
general medicine. The absence of a known organic mechanism makes the
use of diagnostic criteria and questionnaires inevitable. These illnesses have
not been studied extensively in Greece and more specifically in the Primary
Health Care (PHC).
Aim
The aim of this thesis was to investigate FGIDs in PHC centres of rural
regions of Crete. Main objective of this thesis was to investigate Irritable
Bowel Syndrome (IBS) and Functional Dyspepsia (FD) in PHC units. The
study also sought to explore issues of applicability of international diagnostic
criteria in the Greek patients and to reveal whether the diseases are
influencing the quality of life of patients.
Subjects and methods
In this study 4 Health Care Centers and one surgery participated, 3 in rural
regions: Anogeia, Perama, Spili and two in a semi-urban regions: Neapolis
and Archanes surgery. The population of responsibility of the PHC units was
40081 individuals according to the national consensus of 1991. The first part
of the thesis consisted of a retrospective study of all files electronic and
printed of the years 1996 to 2000 (4 years). All patients over 15, with the
diagnosis of IBS, dyspepsia, Inflammatory Bowel Diseases, acute
gastroenteritis and celiac disease were recorded. All patients that had been
diagnosed as IBS were invited to a home structured interview. The
diagnostic criteria of Manning’s and Rome II, a tool of diagnosis for
dyspepsia that was translated and validated into Greek, for the purposes of
this study, and existing Greek questionnaire for the diagnosis of IBS, were
used for the interview. The general questionnaire of the quality of life, SF-36
was also applied. The quality of life of IBS patients from this group was
compared with patients and no patients of IBS from Sweden.
Results
IBS and dyspepsia were found to be presented in smaller frequencies than
the reported in international studies (1/1000 patients-years and 2.7/1000
patients-years respectively). One hundred and forty six patients were
identified with the diagnosis of IBS. Sixty-Seven out of them participated in
the structured interview. The criteria of Manning were fulfilled by 69% of
patients while the criteria Rome II by 32% and questions matching the Rome
III by 16% of the patients. The agreement of criteria Rome III with the criteria
of Manning was poor (k=0.25) while with Rome II was moderate (k=0.51).
Symptoms from upper gastrointestinal tract without known ulcer or other
gastric problem, were found in 394 patients, only 48 (12.2%) of them had
been recorded as dyspepsia by the primary care doctors. The questionnaire
for the identification of dyspepsia in the general population (IDGP) was
reliably translated and validated into Greek. The quality of life of Greek
patients with IBS was found to be more influenced when compared to
patients and controls from Sweden.
Conclusion
The FGIDs are frequent in PHC in Greece but in smaller degree than that
reported in the international bibliography. Doctors in PHC do not appear to
use internationaly accepted diagnostic criteria and the agreement between
the various criteria and questionnaires of diagnosis, was found low, marking
in this way the need for less complex criteria and questionnaires in PHC. The
questionnaire that was translated and validated into Greek for the purposes
of this study and the difficulties that were recognized in the registration of
FGIDs are expected to contribute in the research that ought to follow this
dissertation.
(EN)
