Στο παρόν άρθρο εστιάζω στο ζήτημα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης των ιατρών. Η προσέγγιση μου εμπνεέται από το πεδίο των σπουδών Επιστήμης, Τεχνολογίας και Κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα, προσπαθώ να αναδείξω τη σημασία της τεχνολογίας ως κρίσιμου μεσολαβητικού παράγοντα με ρυθμιστική/ελεγκτική, αλλά και διαμορφωτική επίδραση επί της συνταγογραφικής και γενικότερα ιατρικής πράξης. Το άρθρο είναι δομημένο σε τρία μέρη. Στο πρώτο ανασυγκροτώ τον τρόπο με τον οποίο η συνταγογραφική συμπεριφορά των ιατρών κατέστη πρόβλημα και μία από τις βασικότερες αιτίες για τις υψηλές δημόσιες δαπάνες υγείας στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη προβληματοποίηση έθεσε τους όρους και τις γενικές κατευθύνσεις για τον σχεδιασμό του Συστήματος Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης (ΣΗΣ) ως λύσης στο συγκεκριμένου πρόβλημα. Στο δεύτερο μέρος αντλώ έννοιες, κυρίως από το έργο του Michel Foucault και του Bruno Latour (ορθολογικότητα της διακυβέρνησης, ανάθεση, σενάριο ή πρόγραμμα δράσης), προκειμένου να αναδείξω τη σημασία της τεχνολογίας για τις στρατηγικές της διακυβέρνησης των ιατρών. Τέλος, στο τρίτο μέρος εστιάζω στις συγκεκριμένες λειτουργικότητες του ΣΗΣ και τους ιδιαίτερους τρόπους με τους οποίους αυτές περιορίζουν, μπλοκάρουν, οριοθετούν ή προάγουν προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις τη συνταγογράφηση των ιατρών. Καθώς η πράξη της συνταγογράφησης αποτελεί δομικό μέρος της ιατρικής πράξης, συμπεραίνουμε ότι το ΣΗΣ την ελέγχει και την καθοδηγεί με κοινωνικοτεχνικούς τρόπους που κυμαίνονται μεταξύ της αδιαπραγμάτευτης πειθάρχησης στις ρυθμίσεις του έως πιο έμμεσες παρεμβάσεις που αφήνουν στους ιατρούς μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας και αλληλεπίδρασης με το ΣΗΣ. Πέρα από τον έλεγχο και τη ρύθμιση, το ΣΗΣ επαναπροσδιορίζει, ταυτόχρονα, την ίδια τη φύση της ιατρικής πράξης, στη βάση μιας συγκεκριμένης αντίληψης για την ιατρική, δηλαδή στη βάση του παραδείγματος της ιατρικής της βασισμένης σε ενδείξεις (evidence based medicine).
(EL)
The present article focuses on the electronic governance of doctors. My approach is inspired by the insights of Science and Technology Studies (STS). More specifically, I try to highlight the importance of technology as a crucial mediating factor with regulatory/controlling as well as formulating influence on doctors’ prescribing behaviour and medical practice. The article is structured in three parts. In the first part, I reconstruct the way in which doctors’ prescribing behaviour has been considered as a problem and one of the basic causes of high public health expenditures in Greece. This particular problematization has set the conditions and general directions for the design of the System of Electronic Prescription (SEP), which has been depicted as a solution to this problem. In the second part, I draw mostly on the work of Michel Foucault and Bruno Latour (rationality of government, delegation, script, programme of action) to showcase the importance of technology in the strategies of governing doctors. In the third part, I focus on particular functionalities of the SEP and the manifold ways that these restrict, block, demarcate or promote doctors’ prescribing behaviour towards specific directions. Given that prescriptions are an integral part of medical practice, I conclude that the SEP controls and steers it in ways that range from strictly disciplinary up to more indirect interventions, which leave more leeway to doctors in their daily interaction with it. At the same time, going beyond control and regulation, the SEP reconfigures medical practice itself based on the principles and assumptions of a particular medical paradigm, namely evidence-based medicine.
(EN)
Department of History and Philosophy of Science, NKUA
