Διεθνής χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση: απειλή ή ευλογία για το διεθνές οικονομικό σύστημα;
Κωστίδης, Κωνσταντίνος
Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Διεθνείς Σχέσεις και Ασφάλεια
Κυρκιλής, Δημήτριος
Το καπιταλιστικό σύστημα που τελικά επικράτησε στην παγκόσμια κοινότητα είναι στενά συνδεδεμένο με την έννοια της κρίσης. Όλοι οι οικονομικοί επιστήμονες αποδέχονται την ύπαρξη των κρίσεων στο καπιταλιστικό σύστημα ως κάτι που εμφανίζεται νομοτελειακά. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα υπήρξαν ριζικές μεταβολές στη δομή αλλά και στη λειτουργία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι κυριότερες από αυτές είναι η κατάργηση των συναλλαγματικών περιορισμών και η απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων, η απορρύθμιση των επιτοκίων, η ουσιαστική ενοποίηση των αγορών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, το άνοιγμα των αγορών στο διεθνή ανταγωνισμό, η τεχνολογική αναβάθμιση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των λειτουργικών συστημάτων των διαφόρων αγορών κτλ. Μία σοβαρή συνέπεια της μεταβολής του χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος είναι η αύξηση του εύρους και της συχνότητας της διακύμανσης των βασικών χρηματοοικονομικών μεταβλητών, γεγονός που συντελεί στη δημιουργία νευρικότητας στις αγορές και καθιστά ευκολότερη τόσο την έναρξη μίας κρίσης όσο και τη μετάδοσή της στο διεθνές σύστημα. Με την εμφάνιση της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης στην πρώτη δεκαετία του αιώνα μας και τις σοβαρές επιπτώσεις που είχε και συνεχίζει να έχει στις ζωές πολλών ανθρώπων, η έννοια της «παγκοσμιοποίησης» φαίνεται για τους πιο πολλούς να έχει οικονομική κυρίως χροιά. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι ενώ η απελευθέρωση του παγκόσμιου εμπορίου παρουσιάζει –υπό προϋποθέσεις- θετικά αποτελέσματα, η περίπτωση της απελευθέρωσης των χρηματοπιστωτικών αγορών υπήρξε μία αρκετά πιο πολύπλοκη και προβληματική περίπτωση. Σήμερα, μετά από περισσότερες από τρεις δεκαετίες επικράτησης των «παγκοσμιοποιητικών» πολιτικών, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να πραγματοποιήσουμε έναν πιο ολοκληρωμένο απολογισμό για τα οφέλη και τις παγίδες που κρύβει η παγκοσμιοποίηση. Η ιστορία της σύγχρονης παγκόσμιας οικονομίας διδάσκει ότι τα μειονεκτήματα που προκύπτουν από την εξάπλωση των απελευθερωμένων χρηματοπιστωτικών αγορών μπορεί να αντισταθμιστούν από την εκλογικευμένη δημόσια παρέμβαση έτσι ώστε οι διεθνείς αγορές να μετασχηματιστούν από αφέντες σε υπηρέτες της ανάπτυξης και της ευημερίας.
