Δεδομένου ότι η πρώιμη εφηβεία είναι ένα αναπτυξιακό στάδιο που χαρακτηρίζεται από δυναμική και ευαλωτότητα, είναι σημαντικό να εξεταστούν οι παράγοντες που προάγουν την ικανοποίηση των ψυχολογικών αναγκών των εφήβων στο πλαίσιο της θεωρίας του αυτοπροσδιορισμού. Σε δείγμα από ελληνικό εφηβικό πληθυσμό (N = 218), το οποίο εξετάστηκε διαχρονικά σε δύο φάσεις (Β’ Γυμνασίου το Φθινόπωρο του 2020 και Γ’ Γυμνασίου το Φθινόπωρο του 2021), εφαρμόσαμε μοντέλα δομικών εξισώσεων, για να εντοπιστούν οι ατομικοί και κοινωνικοί παράγοντες που προβλέπουν διαχρονικά την αυτονομία, την επάρκεια και τη διασύνδεση. Η μελέτη αυτών των ψυχολογικών αναγκών κρίθηκε απαραίτητη για τον σχεδιασμό εξειδικευμένων προγραμμάτων πρόληψης και παρέμβασης στο σχολείο, τα οποία θα απευθύνονται σε μαθητικό πληθυσμό που βρίσκεται στην εφηβεία. Ατομικοί προβλεπτικοί παράγοντες, όπως η αυτοεκτίμηση, η αυτοαποτελεσματικότητα και η κατάθλιψη ή το άγχος, ενίσχυσαν τον αυτοπροσδιορισμό που προέρχονταν από κοινωνικούς παράγοντες, όπως η αναγνώριση και η υποστήριξη από εκπαιδευτικούς και γονείς και οι κοινωνικοί πόροι. Ο εφηβικός πληθυσμός με μεταναστευτικό υπόβαθρο είχε χαμηλότερα επίπεδα υποστήριξης από κοινωνικούς παράγοντες. Το μοντέλο δεν είχε διακύμανση ως προς το φύλο και έδειξε ότι οι κοινωνικοί παράγοντες, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι διαθέσιμοι κοινωνικοί πόροι, προβλέπουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό διακύμανσης στους ατομικούς παράγοντες των εφήβων. Τα ευρήματα αυτά υποστηρίζουν ότι η ατομική ανάπτυξη στην πρώιμη εφηβεία προσδιορίζεται από κοινωνικούς παράγοντες, μέσω της ικανοποίησης των ψυχολογικών αναγκών.
(EL)
Given that early adolescence is a dynamic and vulnerable developmental period, it is important to examine factors that promote adolescents’ individual development and, more specifically, the satisfaction of psychological needs within the framework of self-determination theory. In a two-wave longitudinal sample (N = 218) of Greek adolescents (eighth grade in autumn 2020 and ninth grade in autumn 2021), we used structural equation modeling to determine which individual and social factors longitudinally predict autonomy, competence, and relatedness. The examination of these psychological needs is regarded as a necessary step in designing school-based prevention and intervention programs for adolescents. Individual factors, such as self-esteem, self-efficacy, and depression or anxiety, foster self-determination through social factors, such as recognition and support from teacher and parents, and social resources. Adolescents with a migration background showed lower levels of social factors. The model was gender invariant and indicated that social agents (teachers and parents) and social resources predict a very large proportion of variance in early adolescents’ individual development. These findings support the view that early adolescents’ development depends on social factors through the satisfaction of psychological needs.
(EN)
Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία (ΕΛΨΕ)
