The present postgraduate thesis titled “Graffiti and Substance Use in Adolescence” was prepared by Varvara Poulouktsi, postgraduate student of the Postgraduate Studies Program in Social Policy and Political Science of the Department of Social Administration and Political Science of the Democritus University of Thrace, in the direction of Social Work in Education, under the supervision of Associate Professor Charalambos Poulopoulos and was completed in December 2016.
The aim of the present thesis is to study and research the correlation between the illegal practice of Graffiti, which overwhelms modern urban spaces, and the use of addictive substances during the period of adolescence. It attempts to reflect upon the bestowal of meaning upon the graffiti on behalf of their creators and to answer the question “if and how this practice relates to adolescence and substance use in this age spectrum”.
To this effect the research aims to study the way in which the informal street rules mould the coalescence of peers and graffiti drawing, while it attempts to explore the messages which the creator wishes to convey to his/her environment through imagery and the practice of graffiti and to examine whether and how they are linked to experimentation and drug use.
This is a qualitative research study which was based on the strengths based approach, the emergence of individual and environmental resources and capabilities of the research participants, which can be used therapeutically in the context of rehabilitation. For these purposes, the research was focused on graffiti drawing, which is approached as the one source that can be integrated and contribute positively to drug treatment.
In this essay, the in-depth, face-to-face interviews with two population groups were adopted as a method of data collection: members of a therapeutic rehabilitation institution in the city of Athens and Thessaloniki, as well as practicing graffiti artists bearing the common feature of having engaged in the practice of graffiti since the period of adolescence. The interviews aim at highlighting the background and very personal experiences of respondents, with respect to drawing of graffiti. Additionally, the group “Street Art Conservators” (ST.A.CO.) was approached. In particular, it was two active members of the ST.A.CO. group, which is involved with street art conservation and is conducting educational programs in schools of Secondary Education in Athens, where drawing of graffiti has been included and creatively utilized. A further contact was achieved with a founding member of the ST.A.CO. group, who is also a Professor in the Department of Conservation of Antiquities and Works of Art, as one of the therapists of the “Counseling Station” of the Addicts’ Treatment Centre (KETHEA) «ITHAKI» has utilized his knowledge regarding graffiti in the treatment process and the creation of a therapeutic relationship.
The choice of these particular ST.A.CO. team- members and that of the therapist was made for the purpose of investigation, analysis and interpretation of the practice of graffiti from the artistic and therapeutic point of view of the studied phenomenon and, mainly, to study the way this practice has been utilized creatively and therapeutically with groups of teenagers.
The survey highlights issues related to Graffiti and substance use, in the context of the need of adolescents for experimentation with substances, which links the need of belongingness in a group with the establishment and reinforcement of a social identity inside and outside the group. As for substance use, experimentation and/or occasional use of cannabis and alcohol are recorded, mainly after the drawing of graffiti. On the “struggle” between substance use and drawing of Graffiti, in cases where the first evolved and dominated, the latter was discontinued. Issues relating to the coherence of the crew were pointed out, as a result of the strong bonds and the intercommunication among the members. Graffiti drawing was revealed to work as a means of self-actualization and recognition within the closed community of writers. Finally, the voice of the participants was a source of proposals for the implementation of activities, which could be integrated into a therapeutic rehabilitation program and which focus on the highlighting of capabilities and talents inherent in teenagers and young adult substance users, in order to remobilise and reintegrate them. Also, in cases where “Graffiti” drawing was utilized by groups of adolescents, it was shown that it worked as a passage to expressiveness and a tool for prevention and social integration.
Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο «Τοιχογραφήματα και Χρήση Ουσιών κατά την Περίοδο της Εφηβείας» εκπονήθηκε από τη Βαρβάρα Πουλουκτσή, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Κοινωνική Πολιτική και Πολιτική Επιστήμη του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης με κατεύθυνση Κοινωνική Εργασία στην Εκπαίδευση, υπό την επίβλεψη του Αναπληρωτή Καθηγητή Χαράλαμπου Πουλόπουλου και ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2016.
Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη και διερεύνηση της σχέσης ανάμεσα στην παράνομη ενασχόληση με την πρακτική των τοιχογραφημάτων, που κατακλείει το σύγχρονο αστικό χώρο, και της χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών κατά την περίοδο της εφηβικής ηλικίας. Επιχειρεί να θέσει έναν προβληματισμό σχετικά με τη νοηματοδότηση των τοιχογραφημάτων από την πλευρά των δημιουργών και να απαντήσει στο ερώτημα «αν και πώς αυτή η πρακτική συνδέεται τόσο με την εφηβεία όσο και με τη χρήση ουσιών στο ηλικιακό αυτό φάσμα».
Για το σκοπό αυτό η έρευνα στοχεύει στη μελέτη του τρόπου με τον οποίο οι άτυποι κανόνες του δρόμου διαμορφώνουν τη συνένωση συνομηλίκων και την ενασχόληση με το «Graffiti» ενώ επιχειρεί να εξερευνήσει τα μηνύματα που θέλει να μεταφέρει στο περιβάλλον του ο δημιουργός μέσα από την εικόνα και την πρακτική του γραφήματος και να εξετάσει αν και πώς αυτά συνδέονται με τον πειραματισμό και τη χρήση ουσιών.
Πρόκειται για μία ποιοτική έρευνα μελέτης που βασίστηκε στην προσέγγιση των δυνατών σημείων, την ανάδειξη των ατομικών και περιβαλλοντικών πόρων και δυνατοτήτων (strengths) των συμμετεχόντων στην έρευνα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν θεραπευτικά στο πλαίσιο της απεξάρτησης. Για τους σκοπούς αυτούς, η έρευνα επικεντρώθηκε στην ενασχόληση με το τοιχογράφημα, η οποία προσεγγίζεται ως η πηγή εκείνη που μπορεί να ενταχθεί και να συμβάλει θετικά στη θεραπεία απεξάρτησης.
Στο παρόν πόνημα, ως μέθοδος συλλογής δεδομένων υιοθετήθηκαν οι εις βάθος, πρόσωπο με πρόσωπο συνεντεύξεις με δύο ομάδες πληθυσμού: μέλη θεραπευτικού φορέα απεξάρτησης στην πόλη της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και ενεργούς δημιουργούς τοιχογραφημάτων με κοινή ιδιότητα την ενασχόληση τους με την πρακτική των τοιχογραφημάτων από την περίοδο της εφηβείας. Οι συνεντεύξεις στοχεύουν στην ανάδειξη της εμπειρίας και των πολύ προσωπικών βιωμάτων των ερωτώμενων, αναφορικά με τη σχεδίαση Graffiti. Επιπρόσθετα, προσεγγίστηκε η ομάδα «Street Art Conservators» (ST.A.CO.). Πρόκειται για ενεργά μέλη της ομάδας ST.A.CO., τα οποία δραστηριοποιούνται στο τομέα της συντήρησης έργων τέχνης του δρόμου και τη διεξαγωγή εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Αθήνας, όπου εντάχθηκε και αξιοποιήθηκε δημιουργικά η σχεδίαση τοιχογραφημάτων. Διεξήχθη μία επιπλέον επαφή με ιδρυτικό μέλος της ομάδας ST.A.CO. καθηγήτρια του Τμήματος Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, καθώς και έναν θεραπευτή του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.- «ΙΘΑΚΗ»), ο οποίος αξιοποίησε τη γνώση του αναφορικά με τα τοιχογραφήματα στη θεραπευτική διαδικασία και τη δημιουργία θεραπευτικής σχέσης.
Η συγκεκριμένη επιλογή των μελών της ομάδας ST.A.CO. και αυτή του θεραπευτή πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη διερεύνηση, ανάλυση και ερμηνεία της πρακτικής των τοιχογραφημάτων από την εικαστική και θεραπευτική σκοπιά του υπό μελέτη φαινομένου και κυρίως με σκοπό τη μελέτη του τρόπου που η εν λόγω πρακτική αξιοποιήθηκε δημιουργικά και θεραπευτικά σε ομάδες εφήβων.
Η έρευνα ανέδειξε θέματα που σχετίζονται με το «Graffiti» και τη χρήση ουσιών, στο πλαίσιο της εφηβικής ανάγκης για πειραματισμό με ουσίες, που συνδέουν την ανάγκη του «ανήκειν» σε μια ομάδα και τη συγκρότηση και ενίσχυση μιας κοινωνικής ταυτότητας εντός και εκτός αυτής. Σε σχέση με τη χρήση καταγράφεται πειραματισμός ή/και περιστασιακή χρήση κάνναβης και αλκοόλ, κατά βάση μετά τη σχεδίαση. Στη δε πάλη ανάμεσα στη χρήση και τη σχεδίαση, στις περιπτώσεις που η πρώτη εξελίχθηκε και κυριάρχησε, η σχεδίαση διεκόπη. Αναδείχτηκαν ζητήματα που αφορούν στη συνοχή της ομάδας- crew, ως αποτέλεσμα των ισχυρών δεσμών και της ενδοεπικοινωνίας μεταξύ των μελών. Διαφάνηκε πως η σχεδίαση Graffiti λειτουργεί ως μέσο αυτοπραγμάτωσης (self- actualization) και αναγνωρισιμότητας (recognition) εντός της κλειστής κοινότητας των writers. Τέλος, η φωνή των συμμετεχόντων, αποτέλεσε πηγή υποβολής προτάσεων για εφαρμογή δράσεων που μπορούν να ενταχθούν σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης, οι οποίες επικεντρώνονται στην ανάδειξη των δυνατοτήτων και των ταλέντων που ενυπάρχουν σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες χρήστες με στόχο την επανακινητοποίηση και επανένταξη τους. Φάνηκε πως στις περιπτώσεις που το «Graffiti» αξιοποιήθηκε σε ομάδες εφήβων, λειτούργησε ως δίοδος εκφραστικότητας και εργαλείο πρόληψης και κοινωνικής ένταξης.
134 σ.
Περιέχει βιβλιογραφικές παραπομπές
Democritus University of Thrace
