Περιλαμβάνει βιβλιογραφικές παραπομπές
xv, [155] σ.
Οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται από τα κράτη μέλη σε ορισμένες επιχειρήσεις στα πλαίσια των εθνικών αναπτυξιακών τους πολιτικών, καλύπτονται από ένα ευρύ φάσμα νομοθετικών κανονισμών, ώστε να διασφαλίζεται η ανόθευτη και ελεύθερη λειτουργία της κοινής αγοράς. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να επισημάνει τις λεπτές ισορροπίες μεταξύ των κρατικών ενισχύσεων που προάγουν την οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής ή ενός κλάδου, και των κρατικών ενισχύσεων που προκαλούν στρεβλώσεις στις δυνάμεις του ανταγωνισμού της ελεύθερης αγοράς.
Αναλύοντας τις σχετικές νομοθετικές διατάξεις και τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ), προκύπτει ο ορισμός της έννοιας της παράνομης κρατικής ενίσχυσης, βασικά στοιχεία της οποίας είναι η χορήγησή της μέσω κρατικών πόρων, η επιλεκτικότητα του μέτρου και η επήρεια στις μεταξύ των κρατών μελών συναλλαγές.
Στη Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (ΕΚ) αναγνωρίζονται ορισμένες εξαιρέσεις βάσει των οποίων επιτρέπεται η χορήγηση ορισμένων κρατικών ενισχύσεων. Οι εξαιρέσεις αυτές περιλαμβάνουν τις αυτόματες ή αυτοδίκαιες εξαιρέσεις και τις δυνητικές εξαιρέσεις, στις οποίες ανήκουν και οι περισσότερες περιπτώσεις κρατικών ενισχύσεων.
Προκειμένου να διαπιστωθεί η νομιμότητα των χορηγούμενων ενισχύσεων, η Συνθήκη προβλέπει μια διαδικασία ελέγχου των μέτρων αυτών, η οποία εφαρμόζεται από το ΔΕΚ αλλά και από τα εθνικά δικαστήρια. Ειδικότερα, τα εθνικά δικαστήρια μπορούν να εφαρμόζουν την εθνική νομοθεσία του κάθε κράτους μέλους, αρκεί να μην παραβιάζεται η κοινοτική νομοθεσία, η οποία σε κάθε περίπτωση υπερισχύει της εθνικής νομοθεσίας, εκτός κι αν αυτή είναι αυστηρότερη.
Εκτός των άλλων, η Συνθήκη προβλέπει ορισμένες εξαιρέσεις κρατικών ενισχύσεων για την εφαρμογή των οποίων, τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να τηρήσουν την τυπική διαδικασία ελέγχου, καθώς αυτές περιλαμβάνονται στον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία. Στο πνεύμα της αποσυμφόρησης των ευρωπαϊκών και εθνικών δικαστηρίων από υποθέσεις κρατικών ενισχύσεων κινείται και η απλοποιημένη διαδικασία εξέτασης ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων.
Η παρούσα διπλωματική εργασία επικεντρώνεται στην εξέταση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος.
Ως εκ τούτου οριοθετείται η έννοια της μικρομεσαίας επιχείρησης, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, καθώς και η έννοια της επιχείρησης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις και από δικαστικές αποφάσεις που αποτέλεσαν σταθμό στην εξέλιξη της σχετικής νομολογίας.
Όσον αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αναφέρονται οι τομείς για τους οποίους επιτρέπεται η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις ενισχύσεις για την προώθηση της επένδυσης και της απασχόλησης, για την αύξηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, για την προστασία του περιβάλλοντος, για τη συμμετοχή των επιχειρήσεων σε εκθέσεις και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, για την ανάπτυξη της καινοτομίας, για την παροχή περιφερειακών ενισχύσεων με σκοπό την ανάπτυξη ορισμένων περιοχών ή τομέων παραγωγής, για την επαγγελματική εκπαίδευση και την απασχόληση ατόμων με αναπηρίες ή με κοινωνικά προβλήματα, για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων.
Λόγω της οικονομικής κρίσης που χαρακτηρίζει την παρούσα οικονομική περίοδο, αναφέρονται ορισμένα έκτακτα μέτρα που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να αντιμετωπίσει την κρίση και να τονώσει την επιχειρηματική κίνηση, ενώ παράλληλα αναλύονται διάφορες δικαστικές υποθέσεις στις οποίες διαφαίνεται η ποικιλομορφία των χορηγούμενων κρατικών μέτρων, καθώς και ο τρόπος που αυτά αντιμετωπίζονται από τα δικαστήρια.
Σχετικά με τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος υπάρχει εκτενής αναφορά σε νομοθετικά κείμενα και κανονισμούς καθώς και πληθώρα δικαστικών υποθέσεων με επίκεντρο της διαμάχης τις δημόσιες υπηρεσίες. Η ιδιαιτερότητα των εν λόγω επιχειρήσεων βρίσκεται στον κοινωνικό ρόλο τον οποίο πρέπει να εκπληρώσουν διατηρώντας όμως την επιχειρηματικότητα τους και την ορθολογική συμπεριφορά τους στην αγορά.
Η θέση των κρατικών αρχών των κρατών μελών κατά τη χορήγηση ενισχύσεων σε επιχειρήσεις δημόσιων υπηρεσιών είναι πολύ δύσκολη, καθώς πρέπει να διατηρήσουν μια πολύ λεπτή ισορροπία. Εξαιτίας της δυσκολίας αυτής υπάρχουν πολλά πρακτικά παραδείγματα κρατών μελών που υπέπεσαν στη χορήγηση παράνομων κρατικών ενισχύσεων σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις, πολλά από τα οποία προκάλεσαν εθνικά ή ακόμη και ευρωπαϊκά οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα.
Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μια ενδιαφέρουσα μελέτη των νομοθετικών ρυθμίσεων, και του τρόπου που εφαρμόζονται στην πράξη, για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε ορισμένες επιχειρήσεις. Αναλύει ένα θέμα το οποίο απαντάται καθημερινά στον τύπο και στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, όμως ελάχιστοι αντιλαμβάνονται τη σημασία και τη σοβαρότητα του για την εξέλιξη της οικονομίας και την ελεύθερη λειτουργία της κοινής αγοράς.
State aid that is provided by Member States to some enterprises within the scope of their national development policies, is covered by a wide variety of legal regulations, in order to ensure the unrigged and free function of the common market. The aim of this diplomatic essay is to highlight the thin balance between state aid that promotes financial development of an area or a sector, and state aid that causes distortion at competition forces of free market.
Analysing the relevant legal regulations and the case-law of the Court of Justice of the European Union (CJEU), produces the definition of e legal state aid, which is consisted of basic elements, like providing public revenues, selecting specific enterprises or sectors and influencing the trade between Member States.
The European Community (EC) Treaty recognises some exemptions which allow the administration of some form of State Aid. These exemptions are consisted of automatic or “by rights” exemptions and of potential exemptions, which conclude most of the forms of State Aid.
In order to justify the legality of administrative State Aid, the Treaty (EC) provides a control procedure, which is applied both by the CJEU and the national courts of justice. In specific, the national courts of justice can apply the national law of every Member State, as long as the Union Law, which, in every case, is over the national law, unless the second is more harsh, is not violated.
Moreover, the Treaty (EC) provides a number of State Aid exemptions, which the Member States can apply without keeping the typical control procedure, as these exemptions are consisted in the General Block Exemption Regulation (GBER). Keeping the spirit of de congestion of european and national courts from State Aid cases, there has been established a simplified investigation procedure, in order to examine some certain State Aid forms.
This diplomatic essay is focused on the examination of State Aid applied in small and medium-sized enterprises and enterprises that provide services of general economical interest.
Therefore, the meening of small and medium-sized enterprises is bounded according to the european law. So is bounded the meening of enterprises that provide services of general economical interest, according to legislative regulations and court decisions that have marked the evolution of the relevant legislation.
As for small and medium-sized enterprises, this essay mentions the sectors where State Aid appliance is permitted. These sectors consist of investment and employment promotion, increase the participation of women in business, environmental protection, exhibition and counselling, renovation development, peripheral State Aid in order to develop specific regions or producing sectors, business training, employing disabled people or people with social problems, rescuing and restructuring problematic enterprises.
Due to the the current financial crisis, there are mentioned some extraordinary measures that have been established by the European Union, in order to face the crisis and tone up business movement, whereas, several court cases are being analysed, showing the variety of State Aid measures, as well as the way courts deal with these measures.
As for enterprises that provide services of general economical interest, there is extensive mention in legal texts and rules, as well as many court cases dealing with public services. The singularity of these enterprises is that they have to fulfil a social role and at the same time they have to maintain their business nature and rational behaviour in the free market.
The state authorities of the Member States have a very difficult position during applying State Aid public services enterprises, because they have to maintain a very thin balance. Due to this difficulty, there are many practical examples of Member States that have applied e legal State Aid to such enterprises, many of which have caused national or even european financial and political scandals.
The current diplomatic essay is an interesting study of legislative regulations and of the way they are applied in action, in order to provide State Aid to some enterprises. This essay analyses a theme which is daily occurred in Press and in the Media, but few recognise how important it is for financial evolution and free functioning of the common market.
Democritus University of Thrace
