Βιβλιογραφία : σ. 65 - 69
Η κεφαλαλγία αποτελεί ορόσημο για τις αγγειακές εγκεφαλικές νόσους. Μπορεί να αντιπροσωπεύει το μοναδικό σύμπτωμα κατά την έναρξη, να υπερισχύει έναντι των άλλων νευρολογικών συμπτωμάτων ή να υπερκαλύπτεται από αυτά. Αυτές οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες στερούνται ειδικών χαρακτηριστικών και μπορεί να μιμούνται κρίση ημικρανίας, αθροιστικής κεφαλαλγίας ή κεφαλαλγίας τύπου τάσεως. Ωστόσο είναι πολύ σημαντική η ανάλυση και η περιγραφή των συνηθέστερων προτύπων κεφαλαλγίας στις διάφορες εγκεφαλικές αγγειακές νόσους, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση και την ορθή θεραπευτική παρέμβαση, έτσι ώστε να αποφευχθούν μόνιμα νευρολογικά ελλείμματα που οδηγούν σε αναπηρία. Ένας υψηλός βαθμός κλινικής υποψίας είναι απαραίτητος για την διάγνωση αυτών των καταστάσεων. Στο ισχαιμικό ΑΕΕ, η κεφαλαλγία όταν υπάρχει, συνήθως εμφανίζεται με την έναρξη του ισχαιμικού επεισοδίου και απαντάται συχνότερα σε έμφρακτα της οπίσθιας κυκλοφορίας. Στην ενδοεγκεφαλική αιμορραγία, η κεφαλαλγία είναι πιο συχνή και σε αντίθεση με το ισχαιμικό ΑΕΕ, η παρουσία της σχετίζεται με δυσμενέστερη πρόγνωση. Στην ανευρυσματική υπαραχνοειδή αιμορραγία η κεφαλαλγία παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά όπως κεραυνοβόλο έναρξη και ισχυρή ένταση, ενώ στο RCVS τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια κεραυνοβόλου κεφαλαλγίας αποτελούν κλειδί για την διάγνωση. Στην περίπτωση του αρτηριακού διαχωρισμού η κεφαλαλγία είναι μονόπλευρη, σύστοιχα προς την πλευρά του διαχωρισμού και εντοπίζεται κροταφικά σε καρωτιδικό και ινιακά σε σπονδυλικό διαχωρισμό. Η κεφαλαλγία στη θρόμβωση φλεβωδών κόλπων είναι συνήθως οξεία ή υποξεία και ισχυρή και μπορεί να μιμείται κρίση ημικρανίας. Αντιθέτως στην πρωτοπαθή αγγειίτιδα ΚΝΣ η κεφαλαλγία είναι πάντα υποξεία ή χρόνια και μικρής ή μέτριας έντασης. Γενικά παθήσεις στις οποίες η κεφαλαλγία αποτελεί προεξέχων σύμπτωμα μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο ισχαιμικού ή αιμορραγικού ΑΕΕ, ενώ πολλές δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες μπορεί να σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ΑΕΕ. Τέλος αν και οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες δεν σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ΑΕΕ, αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελεί η ημικρανία με αύρα.
Headache is a milestone in cerebrovascular disorders. Indeed it may represent the only symptom at onset, predominates over the other neurological symptoms or overshadowed by them. Unfortunately, headache associated with cerebrovascular diseases lacks clear-cut characteristics as it may resemble a migraine attack, tension-type headache, or cluster headache. However is very important to analyze and describe the most common patterns of headache for different vascular disorders. Prompt recognition and treatment is usually needed for many conditions to avoid permanent sequelae that result in disability. A high index of clinical suspicion is necessary to diagnose the disorder. In ischemic stroke, headache when it exists, usually occurs in the onset of stroke and is more often in posterior circulation infracts. In intracerebral hemorrhage, headache is more frequent and in contrast to ischemic stroke, is associated with worse prognosis. Headache due to subarachnoid aneurysmal hemorrhage presents peculiar characteristics (thunderclap, acute presentation, and high intensity), whereas in cerebral vasoconstriction syndrome, the relapsing-remitting course of thunderclap headache is a key point for the diagnosis. In cervicocerebral artery dissection, pain is most commonly ipsilateral unilateral to the dissected vessel and is mainly perceived in the temporal area in case of carotid artery dissection and in the occipital area in case of vertebral artery dissection. In cerebral venous thrombosis, pain is often acute or subacute and severe and it may resemble a typical migraine attack. By the contrary, in primary angiitis of the central nervous system, pain is always subacute or chronic with mild to moderate intensity. In general, disorders in which headache is a prominent symptom may increase the risk of ischemic or hemorrhagic stroke and multiple secondary headache disorders may be associated with increased risk of stroke. Finally the primary headaches are not usually associated with increased stroke risk, with the notable exception of migraine with aura.
69 σ.
Democritus University of Thrace
