Επιχειρούμε να φέρουμε σε αντιπαράθεση τη σύγχρονη ιδεολογία της πολιτικής αυτονομίας με τις απαρχές του αυτόνομου υποκειμένου: τον τραγικό ήρωα. Είτε έχουμε στο νου μας την Αντιγόνη, είτε τον Προμηθέα ή τη Μήδεια, το κύριο χαρακτηριστικό του αυτόνομου υποκειμένου είναι η ρήξη με την κοινωνία του, γιατί να υπακούς σε δικούς σου νόμους σημαίνει ότι παραβιάζεις τους συλλογικούς/κοινούς νόμους, όποιος κι αν τους έχει θέσει. Αυτό που δίνει το μέγεθος στον τραγικό ήρωα είναι ότι έχει τη φαντασία, την τόλμη και τη δύναμη να δημιουργεί εξ ιδίων. Το μέγεθος του τραγικού ήρωα σχηματίζεται ακριβώς από την αντιπαράθεση του ως ίσος προς ίσον με ολόκληρη την κοινωνία αλλά και με τον Νομοθέτη που όλοι υπακούουν. Όχι μόνο η τραγικότητα αλλά και η υφή του ήρωα ορίζονται από την αυτονομία του. Θα παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της έννοιας της αυτονομίας στον χρόνο, μέσα από τρεις σημαντικούς σταθμούς, τον Kant, τον Καστοριάδη και την αναρχυχή αυτονομία. Με τον Kant είναι που, ως γνωστόν, δημιουργείται για πρώτη φορά το πέρασμα από τον υποκειμενικό γνώμονα στον καθολικό νόμο. (Εμμέσως, είναι η καθολικότητα εκείνη που τρέπει τον γνώμονα σε νόμο). Ειδικότερα στον Καστοριάδη, η αυτονομία, από τραγική επιλογή, γίνεται αισιόδοξη και πολλά υποσχόμενη ιδεολογία. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η απόδοση της αυτονομίας σε ένα συλλογικό υποκείμενο όπως και η κατάλυση της ρήξης με την κοινωνία (αφού αυτόνομη γίνεται πια η ίδια η κοινωνία) δεν καταλήγουν στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Τέλος, εκφράζονται φόβοι ότι η ουσιαστική αυθεντική αυτονομία δεν επιζεί ούτε μέσα στο αναρχικό κίνημα.
(EL)
We are attempting to draw a distinction between the contemporary ideology of political autonomy and the early autonomous subject: the tragic hero. Be it Antigone, Prometheus or Medea, the main characteristic of the autonomous subject is their split with society, since to abide by your own laws means breaking the established collective/common laws. What lends grandeur to the tragic hero is that he has the imagination, courage and strength to create his own terms. His grandeur comes about precisely from the conflict with the rest of the community and with the Legislator who is to be obeyed. Not only the tragedy but the essential integrity of the hero is defined by his autonomy. We will look at the evolution of the concept of autonomy through time, with the guidance of three important landmarks, Kant, Castoriadis and anarchic autonomy. Kant is known for making the first transition from a maxim to a universal law. (Indirectly, it is this universality which turns the maxim into law.) More particularly in Castoriadis, autonomy is not so much a tragic choice but an optimistic and promising ideology. The question arises whether attributing autonomy to a collective subject and abolishing the rift with society (as autonomy goes on to become society itself) may end up having the exact opposite result. Finally, it is feared that essential authentic autonomy cannot survive even within an anarchic movement.
(EN)
