Ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών: μια εκπαιδευτική
παρέμβαση στην Α΄ δημοτικού
(EL)
Βράντση, Αγάπη
(EL)
Δημητριάδου, Κατερίνα
Βράντση, Αγάπη
(EL)
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Επιστημών Αγωγής. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης
(EL)
Δημητριάδου, Κατερίνα
Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα φαίνεται να έχει επηρεάσει τόσο την κοινωνική συμπεριφορά και επικοινωνία όσο και τις ακαδημαϊκές επιδόσεις του μαθητικού πληθυσμού. Το παρόν κείμενο αναφέρεται σε μία τετράμηνη εκπαιδευτική παρέμβαση που είχε ως στόχο την ενδυνάμωση της ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών της Α΄ τάξης ενός δημοτικού σχολείου σε ακριτικό χωριό της Δυτικής Μακεδονίας, οι οποίοι προέρχονταν από χαμηλά κοινωνικο-οικονομικά στρώματα. Η παρέμβαση είχε τα βασικά χαρακτηριστικά της έρευνας δράσης, ενώ η μελέτη ακολούθησε το ποιοτικό παράδειγμα. Η εκπαιδευτικός-ερευνήτρια δημιούργησε ένα δυναμικό μαθησιακό περιβάλλον και κινητοποίησε τους μαθητές με την αξιοποίηση ενός εκπαιδευτικού συμβολαίου να χειριστούν τα δυνατά και αδύνατα σημεία της κοινωνικής συμπεριφοράς τους, να αναπτύξουν συνεργασία και να βοηθηθούν μεταξύ τους προκειμένου να διαχειριστούν κρίσιμες καταστάσεις στην τάξη. Για την τριγωνοποίηση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε μία σειρά ερευνητικών εργαλείων: τέσσερα
ερωτηματολόγια, δύο οδηγοί συνέντευξης και το ημερολόγιο της εκπαιδευτικού, όπου η ίδια κατέγραψε με λεπτομέρεια τη μεθοδολογία που ακολούθησε, καθώς και την καθημερινή
εμπειρία της. Τα ευρήματα ανέδειξαν ότι η ανταπόκριση των μαθητών στην παρέμβαση ήταν αποτελεσματική: ανέλαβαν με υπευθυνότητα συγκεκριμένα έργα, πήραν πρωτοβουλίες και αντιμετώπισαν με επιτυχία αναπάντεχες προβληματικές καταστάσεις στο σχολείο. Στην
κατεύθυνση αυτή, συμπεραίνεται ότι ανέπτυξαν «προστατευτικούς παράγοντες» και απέφυγαν «παράγοντες επικινδυνότητας» σε ευέλικτα μαθησιακά περιβάλλοντα. Ειδικότερα, ακολουθώντας τους κανόνες του εκπαιδευτικού συμβολαίου, οι μαθητές ενεπλάκησαν σε
διαδικασίες που τους έδωσαν ευκαιρίες για συμμετοχή σε δράσεις με νόημα και ανάπτυξη αλληλεγγύης μεταξύ τους, καθορισμό ξεκάθαρων ορίων και ανάπτυξη δεξιοτήτων χρήσιμων για τη ζωή, καθώς και την εξασφάλιση φροντίδας, υποστήριξης και υψηλών προσδοκιών. Τα
αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να προσανατολίσουν τις πρακτικές μάθησης και διδασκαλίας στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των παιδιών. Επιπλέον, θα χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου ερευνητικού
προγράμματος, που στοχεύει στην ανακάλυψη διδακτικών διαδικασιών οι οποίες θα μειώνουν τις συνέπειες που δέχονται οι μαθητές στην ψυχική τους υγεία από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στις οικογένειές τους.
