Η ποιότητα και η διασφάλισή της αποτελούν τα τελευταία χρόνια πρωταρχικό στόχο στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από τους καταναλωτές. Ειδικότερα, στον τομέα των τροφίμων και των αγροτικών προϊόντων, η ευαισθησία στις βλάβες που μπορεί να προκληθούν στην υγεία των καταναλωτών από την κατανάλωση ακατάλληλων ή και επικίνδυνων τροφίμων είναι προφανής. Οι έννοιες της ποιότητας και της ασφάλειας των τροφίμων εκτείνονται σε όλη την αλυσίδα παραγωγής, από τις πρώτες ύλες, την διαδικασία παραγωγής, μεταφοράς και αποθήκευσης μέχρι και την κατανάλωση του προϊόντος. Στον χώρο των αγροδιατροφικών προϊόντων, εκτός από Συστήματα για την Διασφάλιση της Ποιότητας των τροφίμων και από Συστήματα για την Διαχείριση της Ασφάλειας των τροφίμων, είναι αρκετά διαδεδομένη η χρήση σημάτων ποιότητας τόσο στην ελληνική όσο και στην διεθνή αγορά.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας που έχουν τα Συστήματα Διασφάλισης της Ποιότητας στην αγροδιατροφική αλυσίδα, καθώς και της υπάρχουσας κατάστασης εφαρμογής τέτοιων συστημάτων. Επιπλέον, επιχειρείται η παρουσίαση των κύριων σημάτων ποιότητας που συναντώνται στα αγροδιατροφικά προϊόντα στην ελληνική αγορά και διερευνάται η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα που αυτά έχουν από την πλευρά των καταναλωτών.
Η εργασία δομείται σε δυο μέρη – θεωρητικό και ερευνητικό – και αποτελείται από έξι (6) κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο επεξηγούνται όροι όπως η ποιότητα, η διασφάλιση της ποιότητας και ο ποιοτικός έλεγχος ενώ γίνεται επίσης μια παρουσίαση του ρόλου που έχουν τα αγροτικά προϊόντα σε διάφορους τομείς όπως είναι η εθνική οικονομία. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων, τα οποία κάνουν το τρόφιμο αρεστό, επιθυμητό και ασφαλές για τον καταναλωτή, καθώς επίσης και συνοπτικά τα βασικά πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του Συστήματος Διαχείρισης για την Ασφάλεια των Τροφίμων ISO 22000:2005.
Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται μια παρουσίαση της υπάρχουσας κατάστασης εφαρμογής των Συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας στην αγροδιατροφική αλυσίδα καθώς επίσης και η σημασία που έχει η εφαρμογή τους στην αλυσίδα αξίας. Για την επίτευξη του στόχου αυτού γίνεται χρήση πηγών από την ελληνική και από την ξενόγλωσση βιβλιογραφία.
Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται διερεύνηση των σημάτων ποιότητας που υπάρχουν στα αγροτικά προϊόντα στην Ελλάδα, τόσο από Κοινοτικές Οδηγίες όσο και από άλλες πρωτοβουλίες. Επιπλέον, γίνεται προσπάθεια ανάπτυξης κριτηρίων για την αποτίμηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των σημάτων ποιότητας.
Το ερευνητικό μέρος της εργασίας αποτελεί το τέταρτο, το πέμπτο και το έκτο κεφάλαιο. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι στόχοι της έρευνας, η μεθοδολογία και το ερωτηματολόγιο που συντάχθηκε για τη διερεύνηση των στόχων. Οι στόχοι της έρευνας συνοψίζονται σε τέσσερα κεντρικά ερωτήματα που διατυπώνονται στην αρχή του κεφαλαίου. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των απαντήσεων που λαμβάνονται. Στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουμε για το κάθε ένα από τα τέσσερα κεντρικά ερωτήματα, καθώς επίσης διατυπώνονται προτάσεις που αφορούν την εγκυρότητα της ερευνητικής μεθόδου και την πιθανή βελτίωσή της.
In recent years, quality is a key factor for purchasing products and services for the consumers. The selection criterion is their sensitivity towards the damage that can be caused to their health by consuming unsuitable or unsafe food, which is immense and undeniable. The concepts of food quality and security extend to the entire chain of production, which consists of handling, processing, storage, disposal and even preparation before consumption. In the field of agricultural products, apart from the use of quality assurance systems and quality management systems, quality labels are also very popular both in the Greek and the international market.
The purpose of this essay is to present the great importance of applying quality assurance systems on the agricultural food chain, as well as the current situation concerning how broadly such systems are applied. Moreover, a thorough presentation of the main quality labels that are found in the Greek market is attempted and their effectiveness and efficiency are investigated.
The essay is divided in two parts – theoretical and experimental – and it consists of six (6) chapters. In the first chapter terms such as quality, quality assurance and quality control are explained and the role agricultural products play in sectors like the national economy are briefly presented. Furthermore, the organoleptic characteristics of food that are determine its quality by making it pleasing, desirable and safe for the consumer are presented as well as the main advantages that result from applying the quality management system for food safety ISO 22000:2005.
In the second chapter a presentation of the current situation of applying quality control on agricultural food chain products as well as the importance it implies on the value chain is attempted. To achieve this objective, we use data sources by Greek and foreign authors of journal articles and scientific articles from websites.
In the third chapter the main quality labels, both from European community directives and other initiatives, that are found on agricultural products in Greece are investigated. Moreover, we attempt to develop criteria in order to evaluate the effectiveness and the efficiency of quality labels.
The second part of the essay, where research is performed, consists of chapters number four (4), five (5) and six (6). In the fourth chapter we present our research goals and our methodology as well as some of our research limitations. The goals are summarized in four main questions that are stated in the beginning of the chapter. In the fifth chapter we present the results that arose from the data analysis. In the sixth and final chapter, we present our conclusions concerning each one of the four main questions. We also state certain facts that determine the validity of our method and make proposals for improving it.
Περιέχει: Πίνακες, Σχήματα, Εικόνες
