Ο τουρισμός θεωρείται σήμερα ως η μεγαλύτερη παγκόσμια βιομηχανία, αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, ενώ στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους παραγωγικούς τομείς της εθνικής οικονομίας. Αν και βασική του επιδίωξη αποτελεί η προσφορά υπηρεσιών σε ένα καλής ποιότητας φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, η δυναμική παρουσία και εντατικοποίηση της τουριστικής βιομηχανίας την έχει καταστήσει ως ένα από τους παραγωγικούς τομείς με το μεγαλύτερο φάσμα περιβαλλοντικών πιέσεων.
Η απάντηση της τουριστικής βιομηχανίας στο αυξανόμενο επίπεδο της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και του ενδιαφέροντος των τουριστών, καθώς και στο νέο οικονομικό περιβάλλον, είναι η ανάπτυξη πρωτοβουλιών και Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (ΣΠΔ). Η εφαρμογή τους αποσκοπεί στην περιβαλλοντική βελτίωση των λειτουργιών της τουριστικής επιχείρησης, στην εξοικονόμηση οικονομικών πόρων και στην εξυπηρέτηση των αναγκών και ικανοποίηση των ανησυχιών των «πράσινων πελατών». Ο απώτερος σκοπός της ανάπτυξης αυτών των σχημάτων είναι η πρακτική προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης στον τουριστικό τομέα.
Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το ζήτημα της περιβαλλοντικής διαχείρισης των τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικότερα του ξενοδοχειακού κλάδου στην Περιφέρεια Κρήτης. Στο θεωρητικό μέρος της μελέτης, παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο εξέλιξης της περιβαλλοντικής διαχείρισης και εν συνεχεία αναπτύσσεται ο τουρισμός, η σχέση του με το περιβάλλον και ο ξενοδοχειακός κλάδος. Αναλύεται η αγορά του τουρισμού στην Ελλάδα μέσα από τις πιο σημαντικές πτυχές του, τα βασικά οικονομικά του μεγέθη, το ξενοδοχειακό δυναμικό της χώρας, καθώς και ο τουρισμός στην Περιφέρεια Κρήτης. Ακολούθως, η μελέτη εστιάζει στα αναγνωρισμένα ΣΠΔ και επικεντρώνεται στα δύο παγκοσμίως κυρίαρχα ΣΠΔ, το πρότυπο ISO 14001 και τον κανονισμό EMAS, καθώς και στο πλέον αναγνωρισμένο διεθνώς οικολογικό σήμα τουριστικών επιχειρήσεων GreenKey και το οικολογικό σήμα της Ε.Ε EU Ecolabel. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση ολοκληρώνεται με την ανάλυση των επιμέρους παραγόντων που επηρεάζουν την πιστοποίηση, τα κίνητρα, τα οφέλη και τα προβλήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή ΣΠΔ.
Στα πλαίσια της συγκεκριμένης μελέτης παρουσιάζεται η έρευνα που διεξήχθη στις ξενοδοχειακές μονάδες της Κρήτης, με στόχο τη διερεύνηση της περιβαλλοντικής τους διαχείρισης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσω ερωτηματολογίου που στάλθηκε και απαντήθηκε από τους υπεύθυνους περιβαλλοντικής διαχείρισης ή τους διευθυντές των ξενοδοχείων της Περιφέρειας Κρήτης. Στα πλαίσια της έρευνας, επιδιώκεται η ποσοτική μέτρηση της αντίληψης των ερωτώμενων σχετικά με τις περιβαλλοντικές διοικητικές πρακτικές, καθώς και η απεικόνιση της ύπαρξης και λειτουργίας συστημάτων ή πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης στα ξενοδοχεία της Περιφέρειας. H έρευνα καλύπτει μια σειρά από θέματα όπως την καταγραφή βασικών αντιλήψεων, πρακτικών και αναπαραστάσεων για την περιβαλλοντική διαχείριση, τη διερεύνηση των κινήτρων που ώθησαν τα ξενοδοχεία να προβούν σε πιστοποίηση με κάποιο περιβαλλοντικό πρότυπο, τη διερεύνηση αντικινήτρων/δυσκολιών που απέτρεψαν τα ξενοδοχεία από την πιστοποίησή τους με κάποιο περιβαλλοντικό πρότυπο, την αποτύπωση του ποσοστού των ξενοδοχειακών μονάδων που εφαρμόζουν ΣΠΔ, την αντίληψη των ερωτώμενων σχετικά με τις περιβαλλοντικές διοικητικές πρακτικές, τα οφέλη που αποκομίζουν τα ξενοδοχεία μετά την πιστοποίησή τους, την επιρροή της οικονομικής κρίσης στην ανάπτυξη ή διατήρηση ΣΠΔ, καθώς και την ύπαρξη άλλου προτύπου πιστοποίησης στις ξενοδοχειακές μονάδες.
Το χρονικό διάστημα διεξαγωγής της έρευνας ήταν τέσσερις (4) μήνες (Ιούλιος 2014-Οκτώμβριος 2014) και συγκεντρώθηκαν 123 απαντημένα ερωτηματολόγια (ποσοστό απόκρισης 9,21%) από ξενοδοχεία 2-5 αστέρων(2*-5*). Για την ανάλυση των απαντήσεων χρησιμοποιήθηκαν διάφορα στατιστικά εργαλεία, όπως περιγραφική στατιστική ανάλυση, ανάλυση συσχετίσεων, καθώς και ανάλυση λογιστικής παλινδρόμησης.
Η έρευνα στο σύνολό της, καθώς και οι συσχετίσεις των απαντήσεων με τα χαρακτηριστικά των ξενοδοχειακών μονάδων οδήγησε στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για το ζήτημα της περιβαλλοντικής διαχείρισης στον Ελληνικό τουριστικό τομέα και ειδικότερα του ξενοδοχειακού κλάδου στην περιφέρεια Κρήτης.
(EL)
