Σημαντικό τμήμα της βιολογικής ποικιλότητας είναι οι φυτογενετικοί πόροι, οι οποίοι αποτελούν υποσύνολο των γενετικών πόρων και αντικείμενο μεγάλου αριθμού διεθνών, ενωσιακών και εθνικών διατάξεων. Η δημιουργία των φυτογενετικών πόρων είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Για αυτό τον λόγο έχουν κοινωνική, οικονομική, επιστημονική, νομική, γεωπολιτική και πολιτισμική αξία. Η συνειδητοποίηση της σπουδαιότητάς τους, ιδιαίτερα κατά τις τελευταίες δεκαετίες, εγείρει ερωτήματα που αφορούν την πολιτισμική τους διάσταση. Για να γίνει αντιληπτή η έννοια και το περιεχόμενο αυτής της διάστασης χρειάζεται να γίνει μία προσπάθεια κατανόησης των διάφορων τρόπων με τους οποίους οι φυτογενετικοί πόροι συνδέονται με τη γεωργική βιολογική ποικιλότητα, το Δίκαιο της Πνευματικής Ιδιοκτησίας, τα Δικαιώματα των Αγροτών και των Καλλιεργητών.
Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής, είναι η ανάδειξη της πολιτισμικής τους διάστασης και του κομβικού ρόλου που διαδραματίζουν στη διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητας και της επισιτιστικής ασφάλειας. Λαμβάνονται υπόψη, επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα που σχετίζονται με τους φυτογενετικούς πόρους, εστιάζοντας ταυτόχρονα, στη νομική τους θεώρηση, όπως αυτή αποτυπώνεται στο σύγχρονο διεθνές, ενωσιακό και εθνικό δίκαιο. Επιχειρείται λοιπόν, η σφαιρική ανάδειξη αυτού του νομικού πλαισίου.
Παρουσιάζεται το εννοιολογικό πλαίσιο, κυρίως μετά την έναρξη ισχύος της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα, μέσα στο οποίο εντάσσονται η βιολογική ποικιλότητα, οι γενετικοί πόροι, άρα και οι φυτογενετικοί πόροι και οι βασικές μέθοδοι διατήρησής τους. Σκιαγραφείται ο ρόλος που επιτελούν για την εξέλιξη της γεωργικής βιολογικής ποικιλότητας και της παραδοσιακής γνώσης των αυτόχθονων πληθυσμών και των τοπικών κοινοτήτων. Γίνεται προσπάθεια κριτικής αποτίμησης του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και διατυπώνονται σκέψεις και προτάσεις για την ανάδειξη της πολιτισμικής διάστασης των φυτογενετικών πόρων, καθώς και των μελλοντικών προκλήσεων που απορρέουν από αυτή.
Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ένα ενιαίο νομικό καθεστώς για την διακυβέρνηση των πόρων αυτών, αλλά διάσπαρτα διεθνή, περιφερειακά και εθνικά νομικά κείμενα δεσμευτικά ή μη, τα οποία άλλοτε αλληλοσυμπληρώνονται και συνυπάρχουν και άλλοτε είναι αντικρουόμενα.
(EL)
