Η σχολική μονάδα ως περιβάλλον και πεδίο μάθησης μπορεί να διαφοροποιήσει την αλληλεπίδραση των μαθητών τόσο μεταξύ τους όσο και με τον εκπαιδευτικό, αλλά και να καθορίσει την ενεργό συμμετοχή τους στη διαδικασία μάθησης. Η σχολική μονάδα διέπεται από ποικίλους παράγοντες που αναφέρονται στον σχολικό χώρο και τα προσδιοριστικά του χαρακτηριστικά, στο παιδαγωγικό κλίμα με τις διαπροσωπικές σχέσεις που σε αυτό αναπτύσσονται, καθώς και στο επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα που εφαρμόζεται. Λαμβάνοντας υπόψη λοιπόν τους παραπάνω παράγοντες, όπως προσδιορίζονται στη διεθνή βιβλιογραφία, κρίνουμε απαραίτητο να διερευνήσουμε τις απόψεις εν ενεργεία Ελλήνων εκπαιδευτικών αναφορικά με την επίδραση που οι ενδοσχολικοί παράγοντες ασκούν στην ενεργό συμμετοχή των μαθητών προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας. Για τον παραπάνω σκοπό πραγματοποιήσαμε ημιδομημένες ατομικές συνεντεύξεις σε δείγμα 95 εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Για τον σχεδιασμό των συνεντεύξεων υιοθετήσαμε το μοντέλο οργάνωσης και λήψης συνέντευξης της Creswell (2008), ενώ για τη διεξαγωγή τους χρησιμοποιήσαμε οδηγό συνέντευξης με 198 ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου. Πρόκειται για μια διετή έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δύο φάσεις κατά τα διδακτικά έτη 2017-18 και 2019-2020. Τα αποτελέσματα από την ποσοτική και ποιοτική (επαγωγική ανάλυση δεδομένων) ανάλυση των δεδομένων δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί του δείγματος αναγνωρίζουν ότι η σχολική μονάδα ως σύνολο ενδοσχολικών παραγόντων που τη διέπουν καθορίζει σημαντικά τα επίπεδα ενεργού συμμετοχής που οι μαθητές επιδεικνύουν. Οι συνεντευξιαζόμενοι, αν και προσδίδουν υψηλή σημαντικότητα στο παιδαγωγικό κλίμα και στο ανθρώπινο δυναμικό που στελεχώνει τη σχολική μονάδα, και ακολούθως στις κτιριακές υποδομές και το διαθέσιμο εποπτικό υλικό, αναγνωρίζουν ότι ο συνδυασμός των διάφορων ενδοσχολικών παραγόντων διαμορφώνουν εν τέλει την ενεργό συμμετοχή των μαθητών.
(EL)
Student engagement is defined by a variety of factors. Although the usually affecting factors are rather difficult to segregate, they are categorized into “individual engagement factors” and “intra-school engagement factors” such as school space and its characteristics, the pedagogical climate and the daily curriculum, as well. Taking into account the above factors, as identified in the international literature, we consider it necessary to investigate Greek teachers’ opinions regarding the impact that intra-school factors have on the engagement level of young students. For the above purpose, we conducted semi-structured one-on-one interviews with a sample of 95 preschool and primary education teachers. The results from the quantitative and qualitative (inductive) data analysis indicate that the combination of the various intra-school factors ultimately shapes student engagement. Teachers, regardless of their education level and teaching experience, recognize the pedagogical climate among the staff and students as an intra-school engagement factor of upmost importance. Besides, they link the functional and aesthetic layout of the school space, the socio-economic situation and the equipment of the school unit with student engagement. Obviously, their opinions on this issue echo their concerns regarding the impact of the school space deficiencies on student engagement and, consequently, the quality of the education provided. Teachers, as they admit, even in cases where they do not have the necessary equipment at their disposal, "exaggerate themselves" using their ingenuity to create learning conditions that favor student engagement. In addition, the originality of the findings lies in the fact that teachers refer to two intra-school engagement factors, for which there has not been extensive reference in the relating international literature. Greek teachers link the increased student engagement level with the innovative school programs and the extroversion of the school unit. These factors operate in combination, since many of the educational actions take place during the implementation of innovative school programs and jointly affect student engagement. Teachers point out that the “opening” of the school community to the local and wider society through the implementation of various actions can play a decisive role in student activation in the learning process.
(EN)
Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών (ΕΠΕΕ) του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης
