Αν και το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των γονέων συνδέεται με την ανάπτυξη της φωνολογικής επίγνωσης μαθητών νηπιαγωγείου, εντούτοις ελάχιστες έρευνες έχουν συνεξετάσει τη σχέση επιμέρους κοινωνικοοικονομικών δεικτών με την ανάπτυξη δεξιοτήτων φωνολογικής και μορφολογικής επίγνωσης. Σκοπός της παρούσας συγχρονικής μελέτης ήταν να εξετάσει χωριστά τον ρόλο του μορφωτικού και του επαγγελματικού επιπέδου της μητέρας και του πατέρα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων φωνολογικής και μορφολογικής επίγνωσης. Διακόσιοι είκοσι εννέα μαθητές νηπιαγωγείου αξιολογήθηκαν σε δοκιμασίες μέτρησης της φωνολογικής και της μορφολογικής τους επίγνωσης σε επιγλωσσικό και μεταγλωσσικό επίπεδο. Αξιολογήθηκαν επίσης ως προς τη μη λεκτική νοημοσύνη, τη λεκτική νοητική ικανότητα, τη βραχύχρονη μνήμη, το προσληπτικό και το εκφραστικό λεξιλόγιο. Παράλληλα, οι γονείς των μαθητών κατέγραψαν, μέσω ερωτηματολογίου που τους χορηγήθηκε, το επίπεδο των σπουδών και το επάγγελμά τους τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι επιδόσεις των παιδιών σε όλες τις μεταγλωσσικές μετρήσεις διαφοροποιήθηκαν ως προς το μορφωτικό και επαγγελματικό επίπεδο κάθε γονέα. Οι διαφορές εντοπίστηκαν, κυρίως, μεταξύ των ακραίων μορφωτικών και επαγγελματικών επιπέδων. Επίσης, έδειξαν ότι το μορφωτικό και επαγγελματικό επίπεδο της μητέρας είχε μια ανεξάρτητη συμβολή στην ανάπτυξη της φωνολογικής και της μορφολογικής επίγνωσης κυρίως σε επιγλωσσικό επίπεδο. Από την άλλη το μορφωτικό και επαγγελματικό επίπεδο του πατέρα είχε μια συμβολή στην ανάπτυξη της μορφολογικής επίγνωσης σε επιγλωσσικό επίπεδο. Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν τον ρόλο του κοινωνικοοικονομικού επιπέδου των γονέων στη μεταγλωσσική ανάπτυξη και συζητούνται με βάση τη θεωρητική και εκπαιδευτική τους σημασία.
(EL)
Parental socio-economic status (SES) has been shown to be associated with the development of phonological awareness in pre-school age. However, less is known about the relationship between the various dimensions of SES and the development of phonological and morphological awareness skills. The purpose of the present cross-sectional study was to examine separately the role of both mothers’ and fathers’ educational and occupational level in the development of phonological and morphological awareness skills. Two hundred and twenty-nine Greek kindergarten students were tested on measures of phonological awareness (initial phoneme recognition, syllable deletion, and phoneme deletion) and morphological awareness (manipulation of inflected forms, manipulation of derived forms, and word analogy) in the second quarter of the school year. Two scores were calculated for phonological and morphological awareness respectively (epilinguistic vs. metalinguistic level of awareness). Children were also tested on measures of verbal and non-verbal intelligence, short-term memory, and vocabulary. In addition, the children’s parents were asked to fill in a questionnaire about their education and occupation. Both mothers’ and fathers’ education was divided into three categories, while their occupations were grouped into four categories respectively. The results showed that the children’s performance in all measures of phonological and morphological awareness differed according to the educational and occupational level of each parent. The differences were mainly found between the extreme educational and occupational categories, but there were also some differences among other categories. Generally, children with mothers/fathers from the highest educational category performed better on all measures of phonological and morphological awareness than children with mothers/fathers from the lowest educational category respectively. Similarly, children with mothers/fathers from the highest occupational category performed better on the same measures than children with mothers/fathers from the lowest occupational category respectively. Furthermore, results from hierarchical regression analyses showed that both mothers’ educational and occupational level accounted for a small, but still significant, amount of variance in the measures of morphological and phonological awareness at the epilinguistic level after controlling for age, verbal intelligence, nonverbal intelligence, short-term memory, and vocabulary. On the other hand, both fathers’ educational and occupation level accounted for a small, but still significant, amount of variance in the measure of morphological awareness at the epilinguistic level when age, verbal intelligence, nonverbal intelligence, short-term memory, and vocabulary were controlled for. Taken together, these findings speak to the importance of parental socioeconomic factors, such as educational level and occupational status, in the development of children’s phonological and morphological awareness skills in kindergarten, particularly at the epilinguistic level of awareness. Furthermore, they provide supportive evidence for those suggesting that it is appropriate to examine separately the effects of maternal and paternal SES on the development of emergent literacy skills.
(EN)
Εργαστήριο Παιδαγωγικών Ερευνών και Εφαρμογών (ΕΠΕΕ) του Παιδαγωγικού Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης
