Interpretative approach of the meaning of the words"anaesthesia", "hypnos" and "ponos" in ancient greek texts

 
Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :

Αποθετήριο :
E-Locus Ιδρυματικό Καταθετήριο
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2010 (EL)

Ερμηνευτική προσέγγιση της "αναισθησίας" του "ύπνου" και του "πόνου"στην αρχαία Ελλάδα : μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων
Interpretative approach of the meaning of the words"anaesthesia", "hypnos" and "ponos" in ancient greek texts

Αστυρακάκη, Ελισάβετ

Βελεγράκης, Γεώργιος
Debree, Eelco
Σταμπολίδης, Νίκος
Τρομπούκης, Κωνσταντίνος
Παπαϊωάννου, Αλεξάνδρα
Ασκητοπούλου, Ελένη
Κοπιδάκης, Μιχάλης

Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η διερεύνηση της εξέλιξης των εννοιών του ύπνου, της καταπολέμησης του πόνου και κατά συνέπεια της αναισθησίας, όπως αυτές μαρτυρούνται στα αρχαία ελληνικά κείμενα, καθώς και η σύνδεση των εννοιών αυτών με τη σύγχρονη θεώρησή τους. Οι λέξεις αναισθησία, αναλγησία, ύπνος, και οι αρχαίες Ελληνικές λέξεις που είναι συνώνυμες με τη λέξη πόνος, καθώς και τα παράγωγα αυτών, ερευνήθηκαν σε όλα τα αρχαία Ελληνικά κείμενα, με τη χρήση της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων Thesaurus Lingua Graeca (TLG). Αυτή η ηλεκτρονική βάση εκτός του ότι περιέχει όλα τα διασωθέντα αρχαία Ελληνικά κείμενα, όλων των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, περιλαμβάνει επίσης επιλογές για συνδυασμένη έρευνα. Για παράδειγμα, μια λέξη μπορεί να ερευνηθεί σε συγκεκριμένα έργα ενός συγκεκριμένου συγγραφέα ή σε όλη την αρχαία Ελληνική Γραμματεία, και το πρόγραμμα αυτόματα παρέχει τον αριθμό όλων των παραπομπών, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα το σχετικό κείμενο. Η λέξη «αναισθησία» βρίσκεται σε πολλά αρχαία Ελληνικά κείμενα, και έχει πολυδιάστατη ερμηνεία: στη φιλοσοφία εκφράζει την ‘έλλειψη αίσθησης’, επίσης το ‘έλλειμμα του χαρακτήρα’, ή τον ‘απροσδιόριστο χρόνο’. Στην ιστορία χρησιμοποιείται κυρίως για να ορίσει τον αδιάφορο στα κοινά άνθρωπο. Η λέξη ‘αναισθησία’ είναι πολύ παλιά λέξη,καθώς η πρώτη χρήση της γίνεται στα κείμενα του Θουκυδίδη (460 – 400 π.Χ.). Πολλοί ωστόσο θεωρούν ότι ο πρώτος που χρησιμοποίησε την λέξη αναισθησία σε κείμενο ήταν ο Πλάτωνας. Στα Ιπποκρατικά κείμενα η λέξη αναισθησία και τα παράγωγα της ανευρίσκονται 12 φορές, κυρίως για να περιγράψει την απώλεια της αίσθησης που δημιουργείται κατά την πορεία μιας νόσου. Αυτή η διαπίστωση κατατάσσει τον Ιπποκράτη ως τον πρώτο που χρησιμοποίησε τη λέξη αυτή σε ένα ιατρικό πλαίσιο, σε αντίθεση με τη φιλοσοφική της χρήση από τους προγενέστερούς του συγγραφείς. Στα Ιπποκρατικά Κείμενα επίσης βρίσκουμε τις πρώτες αναφορές σχετικά με την προστασία του αεραγωγού καθώς είναι ο πρώτος που περιέγραψε μια πρώιμη μορφή διασωλήνωσης ή διάβασης σωληνίσκων στον αποφραγμένο φάρυγγα ασθενούς με κυνάγχη. Η σημασία της έννοιας του Ύπνου αρχίζει να ανιχνεύεται από τα έργα του Ησιόδου και του Ομήρου. Ο Ύπνος είναι μια αρχαία θεότητα της Ελληνικής μυθολογίας, και μαζί με τον αδελφό του Θάνατο αντιπροσωπεύουν δύο αντιφατικές αλλά και συμπληρωματικές φιγούρες. Το φιλοσοφικό θέμα του ύπνου αναλύθηκε εκτεταμένα, όπως είδαμε, από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένου και του Αριστοτέλη. Ο Ιπποκράτης προσέγγισε αυτό το θέμα από τη σκοπιά του φυσιολόγου. Παρατήρησε ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα δεν αντιλαμβάνεται τα εξωτερικά ερεθίσματα, και η ψυχή, στην παροδική κατάσταση έλλειψης των αισθήσεων, όχι μόνο διατηρεί τις λειτουργίες της, αλλά και αναλαμβάνει τον έλεγχο των σωματικών λειτουργιών. Στο έργο του Περί Ενυπνίων διαφοροποιεί σαφώς την κατάσταση του ύπνου από την άγρυπνη κατάσταση. Παρ’ όλα αυτά ο Ιπποκράτης αναφέρεται στον φυσικό ύπνο και όχι στον προκαλούμενο από φάρμακα. Εντούτοις γνώριζε καλά τις υπνωτικές χρήσεις κάποιων φυτών και φαρμάκων, και τα χορηγούσε κυρίως σε επώδυνες παθολογικές καταστάσεις. Η γνώση των αρχαίων Ελλήνων για τις υπνωτικές ιδιότητες κάποιων φαρμάκων ανιχνεύεται μέσα στους διάφορους μύθους που παραδόθηκα με τον προφορικό λόγο ή καταγράφηκαν αργότερα σε αρχαία κείμενα. Η ερμηνεία του πόνου στα αρχαία Ελληνικά κείμενα είναι πολυδιάστατη. Σημαίνει τόσο τον σωματικό πόνο, τον κόπο, την εργασία, όσο και τον ψυχικό πόνο. Αυτό διαφαίνεται από την πληθώρα λέξεων που χρησιμοποιούνται από τους αρχαίους συγγραφείς προκειμένου να εκφράσουν κάποια μορφή πόνου. Οι Ιπποκρατικοί ιατροί ανέπτυξαν ένα ευρύ λεξιλόγιο για την περιγραφή του πόνου, στο οποίο τα φυσικά και ηθικά στοιχεία συχνά αλληλεπικαλύπτονται. Υπάρχουν αρκετές αναφορές μέσα στα Ιπποκρατικά έργα για την περιγραφή ή τη διαφορική διάγνωση μεταξύ επώδυνων καταστάσεων. Οι λέξεις (και τα παράγωγά τους) που χρησιμοποιούνται συχνότερα είναι το “άλγος”, το “άλγημα”, η “οδύνη” και ο “πόνος”. Ο Ιπποκράτης ήταν ο πρώτος ιατρός που έδωσε λογική ερμηνεία στην έννοια τού πόνου και τον χρησιμοποίησε ως πολύτιμο εργαλείο στ διάγνωση και στην πρόγνωση, θεωρώντας τον σε σχέση με τη σφαιρική κλινική εικόνα του ασθενούς, και όχι σαν απομονωμένο σύμπτωμα. Χρησιμοποίησε επίσης τα κλινικά χαρακτηριστικά του πόνου ως σημαντικές εκδηλώσεις μέσα στη διαδικασία της ασθένειας και ως μείον μέσο, για να περιγράψει την πρόγνωση και τη σοβαρότητα μιας ασθένειας. Στην Ιπποκρατική Συλλογή περιγράφεται μια πληθώρα μη φαρμακολογικών θεραπειών για την αντιμετώπιση του πόνου, όπως π.χ. η δίαιτα, η χρήση του θερμού ή του ψυχρού, ο καυτηριασμός, τα λουτρά, τα κλύσματα, οι τομές στις πλευρίτιδες, η εφαρμογή θερμών εγχύσεων για τις κεφαλαλγίες ή οι φλεβοτομές. Παράλληλα με τις παραπάνω μη φαρμακολογικές θεραπείες, οι Ιπποκρατικοί ιατροί εφάρμοσαν τις γνώσεις τους σχετικά με τις διάφορες ιδιότητες των φυτών για την αντιμετώπιση του πόνου. Τα περισσότερα από τα φυτά που αναφέρονται έχουν υπνωτικές, ναρκωτικές ή δηλητηριώδεις ιδιότητες, όπως ο μανδραγόρας, ο υοσκύαμος, ο στρύχνος και ειδικά η μήκων. (EL)
The aim of this study was to examine the evolution of the meaning of the words related to anesthesia, analgesia, and pain throughout ancient Greek literature. All relative words were searched in all extant ancient Greek manuscripts using the Thesaurus Lingua Graeca (TLG) electronic program. This program is an electronic database of the entire ancient Greek literature, itemizing the works of all classic authors. The database includes search options for a combined search. For example, a particular word can be sought in a particular work, author or in all classic literature, and the program automatically provides the number of citations together with the relevant text. The relevant citations were then examined in the original Greek texts and compared to classic English translations. The word ‘anaesthesia’ was used in many ancient texts and states multiple concepts throughout antiquity: In philosophy expresses the absence of sensation, the lack of affection or coma, the insensibility to pleasure and pain, and also the deficiency of character. With the adverb ‘anaesthetos’ Aristotle described the indefinable time. In history the word ‘anaesthesia’ was used for political indifference; in rhetory for the politically unconcerned man. ‘Anaesthesia’ is a very old word since it was first found in Thucydides’ (460 – 400 c BCE) texts. Many physicians though consider Plato (427‐348/7 c BCE) as the fist author which used ‘anaesthesia’ in texts. ‘Narke’, the word that produced ‘narcosis’ is also found in many Greek ancient texts. ‘Narke’ means numbness, deadness, impotence of the nerves, and also is the name of the flat fish torpedo which narcotizes its victims with electric ray. ‘Anaesthesia’ whether used in philosophical, historic, rhetoric or in medical ancient Greek texts, generally expresses ‘lack of perception’. This concept could be considered as the origin of ‘modern anaesthesia’. The word “anaesthesia” appears twelve times in five Hippocratic texts to describe loss of sensation by a disease process. This observation reveals Hippocrates as the first Greek writer to use the word in a medical rather than a philosophical contex. Hippocrates was also the first Greek physician to keep an airway open by bypassing a pharyngeal obstruction with the insertion of narrow tubes into the swollen throat of a patient with quinsy, thus facilitating airflow into the lungs. Starting from the epic poems of Homer and Hesiod the significance attributed to sleep by the Greek‐Roman antiquity is traced in myths referring to the god of sleep, Hypnos. Hypnos, a very ancient deity of the Greek mythology, is mainly represented under two contradictory yet complementary images: in the one he is associated with darkness, oblivion, pain and most of all with death, while in the other he is presented as a benign, pleasant young god who carries out the commands of other deities to quieten down through sleep both mortals and immortals and estow them the care‐freeing elements of sleep. The philosophical issue of sleep was explored extensively by ancient Greek scholars including Aristotle. Hippocrates approached the issue from a physiologist’s perspective. He had noticed that during sleep the body cannot perceive external stimuli and it is the soul, the contemporary subconscious state, which not only keeps its functions but even takes over those of the body. In the work Dreams he clearly differentiates the state of sleep from the waking state. However, he only refers to natural sleep and not pharmacological sleep, although Hippocrates knew the hypnotic properties of various substances and herbs, and he used it mainly for painful conditions. The knowledge regarding sleep inducing substances in ancient Greek civilization can be traced in various myths, like Medea’s myth, or later, in many classic texts. The interpretation of pain in ancient Greek texts is multidimensional, and includes the intense somatic pain as well as the strong psychic pain, as it is shown from the plethora of words that are synonyms to pain in classic writings. Apart from the numerous expressions of pain, many analgesic cures are also traced in these manuscripts, like the ‘odynefata pharmaka’ that are described in Homeric epics. In the Hippocratic texts, “analgesia” is related to “anaesthesia” for the first time, when it is pointed out that an unconscious patient is insensitive to pain. Hippocrates and his followers rationalized pain as a clinical parameter and as a valuable diagnostic and prognostic tool. They used expressive and precise adjectives and well‐defined characteristics of pain, such as location, duration or relation to other symptoms, to elucidate a disease process. They also had a wide terminology for the various types of pain, still in use today. Many cures were described for the treatment of pain, including incisions, effusions, venesection, purges, cauterization and, most interestingly, the use of many plants such as opium or the application of soporific substances. In particular, Hippocrates refers to opium poppy as “sleep inducing” (EN)

Τύπος Εργασίας--Διδακτορικές διατριβές
text

Pain
Ύπνος
Ιστορία αναισθησιολογίας
Ponos
Anesthesia history
Πόνος
Hypnos
History of medicine
Αναισθησία
Ιστορία ιατρικής
History of anesthesia


Ελληνική γλώσσα

2010-03-23


Σχολή/Τμήμα--Ιατρική Σχολή--Τμήμα Ιατρικής--Διδακτορικές διατριβές




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.