Τα τελευταία χρόνια η σημαντική αύξηση του τουρισμού οδήγησε στην ανάπτυξη του επιστημονικού κλάδου που μελετά την πορεία και τα χαρακτηριστικά του φαινομένου αυτού. Κύρια αναζήτηση είναι οι επιπτώσεις του τουρισμού στην ανάπτυξη του τόπου, στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον και στον πολιτισμό. Με τη συνεχή ανάπτυξη του τουριστικού τομέα ο οποίος κατατρώει τα παρθένα τοπία, με τις τουριστικές υπηρεσίες να ομοιογενοποιούνται, με τους τόπους να χάνουν τη μοναδικότητα και το χαρακτήρα τους, πολλοί μελετητές φθάνουν στο συμπέρασμα ότι το μέλλον του τουρισμού συνίσταται στη μαζικότητα, στην ομοιομορφία και στην παροχή γραφικότητας σε ελεγχόμενες συσκευασμένες δόσεις. Ο τουρισμός αποτελεί μοχλό ανάπτυξης. Καθώς όμως οι τουριστικές επιχειρήσεις θησαυρίζουν, υποβαθμίζονται αισθητικά τοπία, αυξάνεται η ρύπανση του εδάφους, της ατμόσφαιρας και έτσι εξαντλούνται οι φυσικοί πόροι και ρυπαίνονται οι θάλασσες και οι ακτές. Όλα τα παραπάνω είναι μερικά από τις επιπτώσεις που προκαλεί ο μαζικός τουρισμός. Αντίδοτο αποτελεί ο εναλλακτικός τουρισμός διότι μέσα από τον εναλλακτικό τουρισμό δίνεται η ευκαιρία στους τόπους να ανακαλύψουν τον πολιτισμό τους, να αναβιώσουν οι παραδόσεις τους και να προστατεύσουν το περιβάλλον. Η μελέτη αυτή έχει σκοπό να περιγράψει το φαινόμενο του τουρισμού, τις επιπτώσεις του στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον, καθώς επίσης και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη της υπαίθρου, ακόμη γίνεται προσπάθεια να γίνουν κατανοητές οι μορφές του εναλλακτικού τουρισμού. Στο πρώτο κεφάλαιο της έρευνας αυτής αναφέρονται η εξελικτική πορεία του τουρισμού και οι σημαντικότεροι λόγοι ανάπτυξής του, τα κύρια χαρακτηριστικά του, οι διακρίσεις του, ενώ τέλος γίνεται και μία αναφορά στις μορφές του εναλλακτικού τουρισμού. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος, στις επιπτώσεις του τουρισμού στην κοινωνία, στον πολιτισμό, στο περιβάλλον, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, καθώς και κάποια μέτρα που πρέπει να ληφθούν. Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει στοιχεία για την Ελλάδα και την εξέλιξη του τουρισμού, καθώς και τους φορείς ελληνικού τουρισμού οι οποίοι συμβάλουν στην ανάπτυξή του Στη συνέχεια, το τέταρτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην ταυτότητα της πόλης των Ιωαννίνων, καταγράφονται βασικά στοιχεία για το γεωγραφικό προσδιορισμό της πόλης, την ιστορία της, τον πολιτισμό και την αρχιτεκτονική της. Στη συνέχεια του κεφαλαίου αναφέρονται πληροφορίες για το οικονομικό προφίλ της πόλης, δηλαδή για το παραγωγικό σύστημά της, τις ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις και γενικά την ευημερία της πόλης. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται πληροφορίες που αφορούν τις μορφές του εναλλακτικού τουρισμού οι οποίες αναπτύσσονται μέσα στην πόλη των Ιωαννίνων. Στο έκτο κεφάλαιο παρατίθενται κάποιες μελέτες σχετικά με τον τουρισμό, ενώ στο έβδομο κεφάλαιο καταγράφεται η μεθοδολογική προσέγγιση και η ανάλυση, η παρουσίαση και ο σχολιασμός των διαγραμμάτων τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση των ερωτηματολογίων και στο έβδομο κεφάλαιο βρίσκεται η ανάλυση των συσχετίσεων που προέκυψαν από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων. Στη συνέχεια, στο όγδοο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι διαπιστώσεις, τα συμπεράσματα καθώς και οι προτάσεις σχετικά με τον τουρισμό και τον εναλλακτικό τουρισμό. Στο τέλος παρατίθενται η βιβλιογραφία και τα παραρτήματα που χρησιμοποιήθηκαν για την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης έρευνας.
Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
