Το πρόβλημα της υποβάθμισης του φυσικού περιβάλλοντος απασχολεί έντονα εδώ και τρεις σχεδόν δεκαετίες όλες τις χώρες του κόσμου. Αναφορές σε ρύπανση των λιμνών, των θαλασσών, των ποταμών, της ατμόσφαιρας, του εδάφους, γίνονται καθημερινά στον τύπο, στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στις ομιλίες πολιτικών, καθηγητών και άλλων ειδικών και μη. Για το περιβάλλον έχουν δοθεί διάφοροι ορισμοί. Σε ελληνικό νομοθέτημα που ρυθμίζει θέματα ρύπανσης από βιομηχανίας ως «Περιβάλλον» ορίζεται «...ο περιβάλλων τον άνθρωπο χερσαίος, θαλάσσιος και εναέριος χώρος, μετά των εν αυτό χλωρίδος και πανίδος, των φυσικών πόρων και στοιχείων πολιτισμού, ως ταύτα διαμορφώθησαν εκ της δραστηριότητος του ανθρώπου.»(Π.Δ. 1180/8 Οκτωβρίου 1981, άρθρο 1.) Όσον αφορά τη ρύπανση του περιβάλλοντος, δεν υπάρχει ένας γενικά αποδεκτός ορισμός. Στο παραπάνω νομοθέτημα αναφέρεται ως «ρύπανση» η άμεση ή έμμεση εκπομπή στο περιβάλλον ουσιών, θορύβου ή άλλης μορφής ενέργειας σε ποσότητες, συγκέντρωση 11 διάρκεια που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στην υγεία του ανθρώπου, υλικές ζημιές, δυσμενή επίδραση σε ζώντες οργανισμούς ή σε οικοσυστήματα, γενικά να καταστήσει το περιβάλλον ακατάλληλο για τις επωφελείς χρήσεις για τις οποίες προορίζεται. Οι τρεις κύριες μορφές ρύπανσης, με τις οποίες θα ασχοληθούμε σ' αυτή την εργασία είναι η Ατμοσφαιρική Ρύπανση, η Ρύπανση των Υδάτων και η Ρύπανση του Εδάφους. Ο "καθαρός αέρας" αποτελεί υπό κανονικές συνθήκες αέριο μίγμα περιεκτικότητας 78.09% σε άζωτο, 20.95% σε οξυγόνο και 0.030/0 σε διοξείδιο του άνθρακα. Περιέχει επίσης ίχνη ευγενών αερίων (αργό, ήλιο, κα.) και υδρατμούς. Χαρακτηρίζουμε τον ατμοσφαιρικό αέρα σαν ρυπασμένο όταν περιέχει ουσίες, στερεές, υγρές ή αέριες, σε ποσότητες τέτοιες που να μπορούν να βλάψουν την υγεία του ανθρώπου ή να του προκαλέσουν ακόμη και απλές οχλήσεις. Αλλά με ευρύτερη έννοια, ρυπασμένος θεωρείται και ο αέρας από τον οποίο λείπουν κάποιες ποσότητα; από τα φυσικά του συστατικά ή κάποιες ιδιότητές του απαραίτητες για τον άνθρωπο. Σαν κύριες ανθρωπογενείς πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης θεωρούνται παραδοσιακά ο τομέας παραγωγής ενέργειας, η βιομηχανική δραστηριότητα, οι μεταφορές και η θέρμανση. Μικρότερες, αλλά καθόλου ασήμαντες από άποψη συνολικής συμμετοχής στη ρύπανση πηγές είναι τα καθαριστήρια, τα αρτοποιεία, τα ξενοδοχεία, τα νοσοκομεία και άλλες διάσπαρτες δραστηριότητες. Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν επίσης παράγοντα επιδείνωσης της ατμοσφαιρικής ποιότητας. Οι απαιτήσεις για καθαρότητα του νερού στην κάθε χρήση του μπορεί να διαφέρουν. Έτσι, για το πόσιμο νερό για ανθρώπινη χρήση η απαίτηση για καθαρότητα είναι μεγαλύτερη από ότι είναι για τη χρήση του νερού για άρδευση ή για βιομηχανική χρήση Κ.Ο.Κ. Γι' αυτό και νερό που θεωρείται ακατάλληλο για κάποια χρήση μπορεί να μην είναι ακατάλληλο για άλλες χρήσεις. Κύριες πηγές ρύπανσης των υδάτων είναι οι τεράστιες ποσότητες ακάθαρτων υδάτων που χύνουν κάθε μέρα στις θάλασσες, τα ποτάμια, τα λύματα των πόλεων που χύνονται από τα αποχετευτικά τους συστήματα, οι βιομηχανίες, τα οικιακά απόνερα, τα εντομοκτόνα και οι άλλες χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη γεωργία, τα ατομικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρική; ενέργειας Κ.Ο.Κ. Από τις βιομηχανίες που προκαλούν σημαντική ρύπανση των υδάτινων πόρων αξίζει να αναφερθούν οι βιομηχανίες τροφίμων(κονσερβοποιεία κρέατος, ψαριών), οι κλωστοϋφαντουργικές βιομηχανίες, η βιομηχανία χάρτου, η βιομηχανία πετρελαιοειδών και πετροχημικών, η βιομηχανία πρωτογενών μετάλλων, οι βιομηχανίες μεταφορικού υλικού Κ.Ο.Κ Σοβαρό πρόβλημα υπάρχει και με τη ρύπανση του εδάφους. Μέχρι τώρα η ρύπανση του εδάφους προκαλεί ανησυχία; που είναι λιγότερο έντονες από εκείνες που προκαλεί η ρύπανση της ατμόσφαιρας και του νερού. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η εδαφική ρύπανση περιορίζεται κατά κανόνα σε ορισμένες τοποθεσίες ή περιοχές και δεν απλώνεται εύκολα. Το έδαφος ρυπαίνεται από στερεά απόβλητα αλλά και από ύδατα ρυπασμένα από εντομοκτόνα, λιπάσματα κα.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
