Επίδραση της χρήσης γης στη ποιότητα του εδάφους και στη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων σε εδάφη μεσογειακών άγρο-οικοσυστημάτων
(EL)
Ευαγγέλου, Λευτέρης - Νικόλαος
Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σχολή Περιβάλλοντος. Τμήμα Περιβάλλοντος.
(EL)
Η ποιότητα του εδάφους αποτελεί μια ολιστική προσέγγιση εξέτασης των σχέσεων και λειτουργιών μεταξύ των βιολογικών, χημικών και φυσικών ιδιοτήτων του εδάφους, που κρίνεται επιβεβλημένη στο πλαίσιο της αειφορίας των χρήσεων γης και της διαχείρισης των μη ανανεώσιμων εδαφικών πόρων. H διδακτορική διατριβή μελετά την επίδραση της χρήσης γης σε ένα σύνολο δείκτών ποιότητας του εδάφους, με απώτερο στόχο την ανάδειξη ενός περιορισμένου αριθμού δεικτών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συγκριτική αξιολόγηση και παρακολούθηση της ποιότητας του εδάφους με την αλλαγή της χρήσης της γης, ή των διαχειριστικών πρακτικών. Η προσέγγιση του θέματος πραγματοποιείται με τη διερεύνηση της εποχικής συμπεριφοράς 23 φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων/δεικτών σε πέντε αντιπροσωπευτικά μεσογειακού τύπου αγρο-οικοσυστήματα. Συγκεκριμένα οι πέντε χρήσεις γης, που οριοθετούνται περιμετρικά του κόλπου Καλλονής στη κεντρική Λέσβο, περιλαμβάνουν: Δάσος τραχείας Πεύκης, Βοσκότοπο, Ελαιώνα, Καλλιέργεια σιτηρών, και Διπλή καλλιέργεια καλαμποκιού-σιτηρών. Η χρήση της γης επηρέασε σημαντικά τη λειτουργία του εδάφους, και το σύνολο των δεικτών ποιότητας του εδάφους. H χρήση της γης διαμορφώνει εκτός της συνολικής περιεκτικότητας του εδάφους σε οργανική ουσία, και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, όπως είναι οι ευμετάβλητες δεξαμενές του οργανικού άνθρακα, οι οποίες αναδεικνύονται οι κυρίαρχες παράμετροι που καθορίζουν τα επίπεδα διαθεσιμότητας των θρεπτικών στοιχείων στα εδάφη. Βασικός παράγοντας της εποχικής διακύμανσης της λειτουργίας του εδάφους, αναδεικνύεται η εδαφική υγρασία, η οποία επηρεάζει άμεσα το βιολογικό δυναμικό του και κατ’ επέκταση την διαθεσιμότητα των ανόργανων θρεπτικών στοιχείων. Μέσω της πολυμεταβλητής ανάλυσης του συνόλου των δεικτών της ποιότητας του εδάφους, υποδεικνύονται πέντε καθοριστικοί παράγοντες απεικόνισης της λειτουργίας του εδάφους: η οργανική ουσία, η μικροβιακή βιομάζα, τα ανόργανα άλατα, ο λόγος C/N, και η εδαφική δομή, οι οποίοι είναι ικανοί να αποτυπώσουν συγκριτικά τις μεταβολές της ποιότητας του εδάφους με την αλλαγή της χρήσης γης. Ειδικότερα, οι εδαφικές ιδιότητες του ολικού αζώτου και του λόγου C/N του εδάφους αναδεικνύονται ως οι βασικοί δείκτες που είναι ικανοί να δώσουν σοβαρές ενδείξεις για τις μεταβολές της ποιότητας του εδάφους που προέρχονται από αλλαγές στη χρήση γης ή την εφαρμογή συγκεκριμένων διαχειριστικών πρακτικών.
