Η ναυτιλία κοντινών αποστάσεων (SSS), είναι μια πολύ χρήσιμη εναλλακτική λύση, ούτως ώστε να επιτευχθεί η αποσυμφόρηση του οδικού δικτύου, τουλάχιστον, όσον αφορά τη μεταφορά των πρώτων υλών στις διάφορες βιομηχανίες. «Η ναυτιλία κοντινών αποστάσεων είναι η μεταφορά εμπορευμάτων και επιβατών μέσω θαλάσσης, μεταξύ λιμένων και λιμένων που βρίσκονται σε τρίτες χώρες, οι οποίες έχουν ακτογραμμή που περιβάλλεται από θάλασσα που συνορεύει με την Ευρώπη» . Διευρύνοντας την έννοια αυτή, η ναυτιλία κοντινών αποστάσεων, επεκτείνεται και στις θαλάσσιες μεταφορές, μεταξύ, των κρατών μελών της Ε.Ε. και της Νορβηγίας, της Ισλανδίας, και άλλων κρατών της Βαλτικής Θάλασσας, της Μαύρης Θάλασσας και της Μεσογείου. Ακόμη, ναυτιλία κοντινών αποστάσεων, είναι κάθε θαλάσσια μεταφορά στην οποία δεν υπεισέρχεται η ωκεανοπλοΐα. Στη ναυτιλία κοντινών αποστάσεων περιλαμβάνονται η Ακτοπλοΐα, η Μεσογειακή ναυτιλία, η φορτηγός ακτοπλοϊκή ναυτιλία, τα Κρουαζιερόπλοια, αλλά επίσης και μεταφορικές υπηρεσίες, όπως αυτές που παρέχουν τα ρυμουλκά, τα σκάφη αναψυχής και τα πορθμεία. Όσον αφορά τις παρεχόμενες υπηρεσίες, που προσφέρονται από αυτή την αγορά, περιλαμβάνουν ποικίλες δραστηριότητες, δεδομένου, ότι θα πρέπει να εξυπηρετούν, την μεταφορά περισσότερων φορτίων, τα οποία εισάγονται στην Ευρώπη, προκειμένου να εξυπηρετηθεί η ζήτηση των βιομηχανικών μονάδων, όσο και του ευρύτερου καταναλωτικού κοινού. Με λίγα λόγια τα πλοία, τα οποία δραστηριοποιούνται σε αυτή την αγορά μεταφέρουν, αφενός πρώτες ύλες, για τις βιομηχανίες, αφετέρου, αγαθά, τα οποία προορίζονται για άμεση κατανάλωση, τα οποία μεταφέρονται κυρίως σε εμπορευματοκιβώτια. Βάση όλων όσων έχουμε αναφέρει, οι βασικές μορφές παρεχόμενων υπηρεσιών, είναι οι μεταφορές, χύδην φορτίων, οχημάτων, οι υπηρεσίες μικρών τροφοδοτικών πλοίων (Feeder) και οι υπηρεσίες τακτικών γραμμών. Οι μεταφορές κοντινών αποστάσεων μπορούν να αποτελέσουν ρεαλιστική εναλλακτική λύση, μόνον εφόσον οι υδάτινες οδοί, ο σιδηρόδρομος, αλλά και το σύνολο των ενδομεταφορών, είναι παράλληλα σε θέση να παραλάβουν τα εμπορεύματα, αντικαθιστώντας πλήρως τα οδικά μέσα. Τον Σεπτέμβριο του 2001 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη Λευκή Βίβλο της “Η ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών με ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών”. Στην Βίβλο αυτή, καθορίζονται ορισμένοι φιλόδοξοι στόχοι για την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα των μεταφορών το 2010. Είναι προφανές ότι οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην επίτευξη των στόχων αυτών. Μπορούν να κάμψουν την κατά 50 % αύξηση της οδικής εμπορευματικής κυκλοφορίας που προβλέπεται στην Βίβλο, μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ τρόπων μεταφοράς, να παρακάμψουν τα χερσαία σημεία συμφόρησης, ενώ ταυτόχρονα είναι ασφαλής και βιώσιμος τρόπος μεταφοράς. Η πολιτική πεποίθηση ότι οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων αποτελούν προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση επιβεβαιώθηκε και στην άτυπη συνάντηση των Υπουργών Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τον Ιούνιο του 2002 στην Gijón της Ισπανίας. Ήδη σήμερα οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων είναι ένας πολύ επιτυχημένος κλάδος και είναι ο μόνος τρόπος μεταφοράς ο οποίος έχει αποδείξει ότι μπορεί να διατηρηθεί παρά την αύξηση των οδικών μεταφορών. Φθάνει το 41% όλων των τονο-χιλιομέτρων στην Ευρώπη τη στιγμή που το μερίδιο των οδικών μεταφορών είναι 43%. Ο ρυθμός ανάπτυξής τους είναι μεγαλύτερος του ρυθμού ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η δε απόδοσή τους σε τονο-χιλιόμετρα έφθασε σε 38% στη δεκαετία του ’90 έναντι 40% των οδικών μεταφορών. Το θέμα το οποίο πραγματεύεται η παρούσα εργασία, είναι ο καταμερισμός της κίνησης της ναυτιλίας κοντινών αποστάσεων στη Μεσόγειο. Το θέμα αυτό προέκυψε από την παρατήρηση ότι υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία όσον αφορά τη συνολική κίνηση των λιμένων της Μεσογείου. Όμως δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία όσον αφορά την κίνηση ναυτιλίας κοντινών αποστάσεων για τα λιμάνια της Μεσογείου. Συγχρόνως δεν υπάρχουν στοιχεία για τα φορτία τα οποία διακινούνται ανάμεσα στα ζευγάρια προέλευσης – Προορισμού.
University of the Aegena
