Η ναυτιλιακή ασφάλεια και η προστασία του περιβάλλοντος είναι αυξανόμενης σπουδαιότητας σε πολλούς από τους παγκόσμιους ωκεανούς, λόγω της αυξανόμενης ναυτιλίας και αλιείας, καθώς επίσης και εξαιτίας του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Τα τελευταία χρόνια, έχει επέλθει δραματική βελτίωση στα στοιχεία και τις διαθέσιμες πληροφορίες που δίνονται στους ναυτικούς, καθώς και στις τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για να υπάρχει πρόσβαση σε αυτά, σε πραγματικό χρόνο. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η αυξημένη πρόσβαση (σε πραγματικό χρόνο) σε αυτά τα στοιχεία και τις πληροφορίες, οδηγούν σε ενισχυμένη ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και αυξανόμενη λειτουργική αποδοτικότητα. Ο όρος «θαλάσσια ηλεκτρονική λεωφόρος» χρησιμοποιείται στις μέρες μας ευρέως, για να περιγράψει το δίκτυο πληροφοριών που απαιτείται, για να διευκολυνθεί χρονικά η πρόσβαση εισόδου σε αυτά τα στοιχεία και τις πληροφορίες, από τους ναυτικούς, τους διευθυντές πόρων και τους ρυθμιστές. Η λειτουργία της θαλάσσιας ηλεκτρονικής εθνικής οδού είναι να επιτρέπει μια πρόσβαση στα στοιχεία και τις πληροφορίες, σε πραγματικό χρόνο, σε ειδικούς και μη ειδικούς χρήστες από όλες τις διαδρομές της θαλάσσιας κοινότητας. Προκειμένου να είναι αποτελεσματική, μια θαλάσσια ηλεκτρονική εθνική οδός πρέπει να βασιστεί στα κοινά πρότυπα, να είναι ευρέως προσιτή, απλή στη χρήση της και οικονομικώς αποδοτική. Η έννοια των θαλάσσιων ηλεκτρονικών εθνικών οδών καταδεικνύεται στα στενά Malacca (Sekimizu και λοιποί, 2001), και εφαρμόζεται όλο και περισσότερο σε άλλες περιοχές, όπως στο δυτικό Ινδικό Ωκεανό (Παγκόσμια Τράπεζα, 2004), τη Μαύρη Θάλασσα (Yuce, 2004) και τον ανατολικό Καναδά (CCMC, 2004). Υπό αυτήν τη μορφή, υπάρχει μια αυξανόμενη ανάγκη να καθοριστεί σαφέστερα η έννοια, σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστεί ότι οι πρωτοβουλίες αυτές θα εξυπηρετήσουν καλύτερα το ναυτικό στο μέλλον. Σε αυτό το έγγραφο αρχικά, συνδέεται η έννοια της θαλάσσιας ηλεκτρονικής εθνικής οδού με την ευρύτερη έννοια των στοιχείων χωρικής υποδομής, έπειτα αναλύεται το λειτουργικό σχέδιο του συστήματος MEH και τέλος περιγράφεται η έννοια μιας παγκόσμιας θαλάσσιας ηλεκτρονικής εθνικής οδού, η οποία είναι ανοικτή και βασισμένη στην εφαρμογή των διεθνώς αποδεκτών προτύπων. Στη συνέχεια προτείνεται μια αρχιτεκτονική και ένα όραμα, που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το σχεδιάγραμμα για την εξέλιξη των θαλάσσιων ηλεκτρονικών εθνικών οδών σε άλλα μέρη του κόσμου, έτσι ώστε ο μελλοντικός ναυτικός να έχει πρόσβαση στις ηλεκτρονικές εφαρμογές περιφερειακών θαλάσσιων εθνικών οδών, χωρίς την ανάγκη για διαφορετικές τεχνολογίες πρόσβασης εν πλω. Ακολούθως, γίνεται μία εκτενής ανάλυση της πιλοτικής εφαρμογής του συστήματος ΜΕΗ σε δύο μελέτες περίπτωσης. Αρχικά στη Malacca και Σιγκαπούρη και κατόπιν στον Ινδικό Ωκεανό, ώστε να μπορέσει να κατανοηθεί η πρακτική αξία του προγράμματος. Τέλος, αναφέρουμε τη σημασία του συστήματος, αρχικά στη Μεσόγειο και έπειτα ειδικότερα στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, έχει έντονο το ναυτιλιακό στοιχείο, γεγονός όμως που προκαλεί πολλά προβλήματα εις βάρος του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Εξαιτίας αυτού του λόγου, προτείνεται η εφαρμογή του συστήματος ΜΕΗ στην Ελλάδα και απαριθμούνται τα πλεονεκτήματα μιας ενδεχόμενης τέτοιας κίνησης.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
