δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
H κατανάλωση στον 21ο αιώνα είναι ένα φαινόμενο με έντονες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις. Η μετάβαση στη σύγχρονη μεταβιομηχανική εποχή σημαδεύτηκε από μια έκρηξη παροχής καταναλωτικών αγαθών και υπηρεσιών. Η παρούσα διπλωματική εργασία προσπαθεί να αποτυπώσει τη διαχρονική σχέση μεταξύ κατανάλωσης και φύλου. Οι καταναλωτικές πρακτικές και συνήθειες της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας παρουσιάζουν έντονα σημάδια έμφυλης διαφοροποίησης. Μέσα από μια διενεργούμενη ιστορική αναδρομή στο πρώτο κεφάλαιο επιδιώκεται η αποτύπωση της σχέσης κατανάλωσης και φύλου στο ρου της ιστορίας. Η εμφάνιση του δημόσιου βίου και της δημόσιας σφαίρας και η απαλλαγή της μαζικής κοινωνικής πραγματικότητας από την εξαντλητική εργασία είναι η απαρχή της εμφάνισης του ελεύθερου χρόνου και των καταναλωτικών συνηθειών, στην αρχή των ανδρών και μετέπειτα και των γυναικών. Οι παρατηρούμενες τεχνολογικές εξελίξεις και η έκρηξη του επικοινωνιακού παράγοντα συντελεί καθοριστικά στη διαμόρφωση έμφυλων καταναλωτικών νοοτροπιών και συνηθειών, δημιουργούνται καταναλωτικά πρότυπα και ομάδες παραγωγών και καταναλωτών. Η διαμορφούμενη καταναλωτική κοινωνική γνώμη με τη σειρά της οδηγεί σε καταναλωτικές οριοθετήσεις και κριτήρια κατανάλωσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρατίθενται σύγχρονες καταναλωτικές έρευνες, οι οποίες δίνουν ικανοποιητικές απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με την σχέση υπερκατανάλωσης και φύλου, την σχέση κατανάλωσης και ικανοποίησης ανθρωπίνων αναγκών, την ύπαρξη τυπολογίας καταναλωτών και τέλος την έμφυλη διαφοροποίηση στην αποκαλούμενη καταναλωτική νοημοσύνη. Στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται η παρουσίαση των βιολογικών, κοινωνικών και συνθετικών θεωριών του φύλου και η συσχέτιση τους με την κατανάλωση, ενώ παράλληλα διερευνάται και παρατίθεται η διασύνδεση κοινής γνώμης και φύλου στην καταναλωτική πρακτική. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια αναλυτική παρουσίαση της εμφάνισης των νέων τεχνολογιών της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Γνώσης, αποτυπώνεται η μετάβαση από τη μεταβιομηχανική στην ψηφιακή εποχή, ενώ παράλληλα επισημαίνονται οι παρατηρούμενες έμφυλες διαφοροποιήσεις τόσο στη χρήση των τεχνολογιών αυτών όσο και στην κατανάλωση υπηρεσιών και αγαθών. Τέλος παρουσιάζεται και αναλύεται η νέα κοινοτική οδηγία σχετικά με την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται και αναλύονται οι έννοιες της βιώσιμης ανάπτυξης και κατανάλωσης και τονίζεται η σημασία τους για την οικο-αποτελεσματικότητα και τη συνειδητοποίηση της συλλογικότητας και της καθολικότητας του δικαιώματος των δυο φύλων σε μια ορθολογικά βιώσιμη κατανάλωση. Το ερευνητικό μέρος της εργασίας διερευνά τα παραπάνω θεωρητικά πλαίσια έρευνας και προσπαθεί να αποτυπώσει την σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα στους ακόλουθους τομείς: στη διερευνώμενη σχέση κατανάλωσης και φύλου, στη διερευνώμενη σχέση καταναλωτικής συνείδησης, θεσμών προστασίας καταναλωτή και έμφυλης διαφοροποίησης και τέλος στη διερεύνηση της σχέσης κατανάλωσης, φύλου και νέων τεχνολογιών. Η ανακατανομή των κοινωνικοοικονομικών μεγεθών στη πραγματική και τη νέα οικονομία και οι τεράστιες τεχνολογικές δυνατότητες της ψηφιο-επικοινωνιακής εποχής επιδρούν καταλυτικά στην σχέση φύλου και κατανάλωσης. Η κατανόηση τόσο των αρχών του γενικού δημόσιου συμφέροντος, όσο και του θεσμικού πλαισίου προστασίας του καταναλωτή και η εξισορρόπηση από αυτές των αντικρουόμενων συμφερόντων των δύο φύλων, μπορεί να οδηγήσει τελικά σε μια υγιή κατανάλωση προς το συμφέρον και των δυο φύλων.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών. Τμήμα Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού. Φύλο και Νέα Εκπαιδευτικά και Εργασιακά Περιβάλλοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.
Βοηθείστε μας να κάνουμε καλύτερο το OpenArchives.gr.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
