Η μελέτη της δραματικής ποίησης της Κλασικής Εποχής αποτελεί ένα ανεξάντλητο κεφάλαιο για πολλούς ερευνητές από κάθε τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών. Συγκεκριμένα, η κωμική ποίηση του Αριστοφάνη καταλαμβάνει έναν από τους πιο σπουδαίους χώρους της φιλολογικής επιστήμης και του θεάτρου γενικότερα, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα συνονθύλευμα οικουμενικών ανθρωπιστικών αξιών και ορθών πολιτικών ιδεών. Η αριστοφανική ποίηση εκπορεύεται από τα βάθη του αρχαιοελληνικού διονυσιακού πνεύματος, μυεί στο γέλιο, στην ευθυμία και στην ξεγνοιασιά το θεατρικό κοινό κι έχει αναντίρρητα έναν διαχρονικό διδακτικό σκοπό από την αρχαία έως τη σύγχρονη κοινωνία. Το παρόν πόνημα καταπιάνεται με την εικόνα της αθηναϊκής πόλεως στα δύσκολα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου και πώς αυτή παρουσιάζεται στον θεατή-αναγνώστη μέσα από την δεξιοτεχνία της αριστοφανικής σάτιρας. Τα κακώς κείμενα της Αθήνας, οι εσφαλμένες κι επικίνδυνες πολιτικές επιλογές, οι αιματηρές εκστρατείες, η κατάρρευση του δημοκρατικού πολιτεύματος, η ρητοροπληξία και οι επίφοβες σοφιστικές ιδέες, η συκοφαντία, η στρεψοδικία, οι έμφυλες ανισότητες και η ευρύτερη ηθική παρακμή της κοινωνίας, αποτελούν τα μείζονα και συνάμα φλέγοντα ζητήματα που θίγει ο ποιητής στα έργα του. Όλα αυτά συναπαρτίζουν τη φαύλη εικόνα της πάλαι ποτέ σπουδαίας πόλης των Αθηνών, ταυτόχρονα όμως θλίβουν και προβληματίζουν τους σκεπτόμενους καλούς καγαθούς πολίτες σαν τον Αριστοφάνη. Μέσα από τα έντεκα σωζόμενα έργα του αναλύονται όλα τα αναφερόμενα ακανθώδη κι επιβλαβή για την κλασική Αθήνα ζητήματα.
The study of the classical era’s ancient drama suggests a limitless scientific field for many researchers of the humanitarian sciences. In particular, Aristophanes’ comedy occupies great amount of scientific space among the fields of philology and ancient theater in general, given that it refers to a whole of fundamental humanitarian values and political ideas. Aristophanes’ poetry derives profoundly from the ancient Dionysus spirit, engages its spectators into laughter, happiness and carelessness and possesses without doubt a timeless educational tool that hails from the ancient times. The present study’s aim is to dive into the characteristics of the ancient city of Athens during the harsh years of the Peloponnesian War and present the way that Aristophanes used to demonstrate them via the virtuosity of his satire. Athenian features that are incorporated into Aristophanes’ poetry include wrong and at the same time dangerous political decisions, bloody campaigns, collapse of democracy, rhetoric obsession and insecure sophistic ideas, slander, propaganda usage, gender inequity and the far-reaching ethical decay. The aforementioned features resemble the corrupted image of the once great city of Athens and at the same time depress and problematize sensible, good and rightful citizens like Aristophanes. Classical Athens’ drawbacks and noxious characteristics are analyzed via the eleven surviving Aristophanes’ poems.
Πανεπιστήμιο Αιγαίου
