δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
Παλιοί και νέοι: σχέσεις ιεραρχίας και η διαχείριση της ανδρικής ταυτότητας στον ελληνικό στρατό
(EL)
Τσόχατζης, Μανώλης
Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σχολή Κοινωνικών Επιστημών. Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας.
(EL)
Η εργασία αυτή μελετά τις ιεραρχίες που συγκροτούν τις σχέσεις μεταξύ των στρατιωτών κατά την διάρκεια της υπηρέτησης της στρατιωτικής τους θητείας στο πλαίσιο της διαδικασίας της στράτευσης στην Ελλάδα και εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι σχέσεις ιεραρχίας γίνονται αντικείμενο διαχείρισης από τους στρατιώτες. Η μελέτη εστιάζει στη χρήση των όρων «παλιού» και «νέου» ως κώδικα δια μέσου του οποίου εκφράζονται οι σχέσεις αυτές. Κεντρική μου διαπίστωση είναι ότι η παλαιότητα ως σύστημα ιεραρχίας και επιβολής δεν αποτελεί άκαμπτη δομή, αλλά εξαρτάται άμεσα από τις καθημερινές επιτελέσεις των «ηθοποιών». Οι ατομικές στρατηγικές προσαρμογής και αυτοπροστασίας παίζουν τεράστιο ρόλο και είναι αυτές που θέτουν υπό συνεχή επαναδιαπραγμάτευση τους όρους παλιός και νέος. Στην έρευνα μου θα καταδείξω τις πρακτικές κυριαρχίας κι αντίστασης, θα τις αναγάγω στο σύστημα αξιών στο οποίο βασίζονται και θα καταδείξω την πολιτισμική τους τοποθέτηση. Παρ ’ότι έγκλειστοι στο ολοπαγές ίδρυμα του στρατού και κοινωνικά αποκομμένοι, οι αντιλήψεις των στρατιωτών δεν παύουν να εγγράφονται στις πολιτισμικές αντιλήψεις και αξίες της ευρύτερης κοινωνίας και η συμπεριφορά τους να προσδιορίζεται από αυτές. Θα εξετάσω πως επιμελείται η κυριαρχία, η υπακοή αλλά και η αντίσταση μέσω συγκεκριμένων λεκτικών και σωματικών επιτελέσεων. Πρόθεσή μου είναι να ερευνήσω το ανδρικό ιδανικό στο οποίο αναφέρονται η συμπεριφορά και οι επιτελέσεις των στρατιωτών και να εξετάσω κατά πόσο αυτό συντάσσεται με το κυρίαρχο ανδρικό πρότυπο στην ελληνική κοινωνία. Σαν κατακλείδα και αφορμή για περαιτέρω έρευνα αναφέρω τα αρκετά παραδείγματα από την ιδιόλεκτο και τους κώδικες συμπεριφοράς του στρατού που συνάντησα στην εκτός στρατού ζωή και τα οποία αποκτούν νόημα μέσα από το πρίσμα και την εμπειρία στράτευσης. Συνεπώς έχει νόημα να ερευνηθεί κατά πόσο ο στρατός και η ιδιόλεκτός του αποτελούν ένα σημείο αναφοράς για την επικοινωνία μεταξύ των ανδρών στην Ελλάδα. Η μελέτη μου αποτελεί μια συγχρονική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων και δεν εμπεριέχει την ιστορική διάσταση της στράτευσης στην Ελλάδα. Συνεπώς έχει το χαρακτήρα της εθνογραφίας και στοχεύει στη διερεύνηση της σκοπιάς των υποκειμένων. Οι εθνογραφικές μου παρατηρήσεις είναι προϊόν της έρευνας πεδίου που πραγματοποίησα κατά την διάρκεια της στρατιωτικής μου θητείας, από τον Μάρτιο του 2002 μέχρι το Μάιο του 2003, σε στρατιωτικές μονάδες του νησιού της Λέσβου. Κατά την διάρκεια της έρευνας μου διατήρησα το status του πλήρως συμμετέχοντος. Προκειμένου να προσεγγίσω το θέμα μου, ξεκινώ με μια αναλυτική καταγραφή της μεθοδολογίας και των συνθηκών συλλογής των εθνογραφικών μου παρατηρήσεων. Στη συνέχεια, παρουσιάζω το θεωρητικό υπόβαθρο στο οποίο στηρίζεται η εργασία μου. Συγκεκριμένα, αρχικά κάνω μια επισκόπηση της ελληνικής εθνογραφίας όσο αφορά την ανδρική ταυτότητα και το πολιτισμικό περιεχόμενο του ανδρισμού. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώ το αναλυτικό εργαλείο της διαβατήριας τελετουργίας για την διαδικασία της στράτευσης και παρουσιάζω της προσέγγιση του Gofman για το ολοπαγές ίδρυμα προκειμένου να εξετάσω τη ζωή στο στρατώνα. Στο κυρίως μέρος παρουσιάζω τα εθνογραφικά μου στοιχεία και αναλύω τα υλικό μου. Τέλος, με τον επίλογο συνοψίζω κι αναδεικνύω τις θέσεις και τα συμπεράσματά μου.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.
Βοηθείστε μας να κάνουμε καλύτερο το OpenArchives.gr.
