Με δεδομένη την αυξημένη πολιτισμική και γλωσσική διεπαφή των ανθρώπων σήμερα, δεν είναι τυχαία η ανάπτυξη του πεδίου της διαπολιτισμικής επικοινωνίας. Στην παρούσα εργασία, επιχειρείται, λοιπόν, μια χαρτογράφηση αυτού του ερευνητικού πεδίου. Όπως διαπιστώθηκε, στην πρώιμη φάση του, δόθηκε ελάχιστη προσοχή σε γλωσσικές όψεις της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, καθώς αναπτύχθηκε κυρίως στο πλαίσιο της ψυχολογίας, της διοίκησης επιχειρήσεων και των σπουδών επικοινωνίας και είχε έναν έντονα πρακτικό προσανατολισμό. Στη γλωσσολογία, συνδέθηκε κυρίως με την αντιπαραθετική/συγκριτική και τη διεπιδραστική (κοινωνιογλωσσολογική) παράδοση. Ακόμη, ως αντικείμενο, έχει δεχθεί σημαντική κριτική πως έχει συμβάλει, στην πραγματικότητα, στην ενίσχυση των στερεοτύπων που προσπαθεί να αντιπαλέψει (π.χ. ουσιοκρατική αντίληψη για τον πολιτισμό, μεθοδολογικός εθνικισμός). Γι’ αυτό τον λόγο, έχουν προταθεί σύγχρονες προσεγγίσεις της διαπολιτισμικής επικοινωνίας, όπως η υπερπολιτισμική και η κριτική λογοαναλυτική προσέγγιση, οι οποίες επιχειρούν να ξεπεράσουν τους περιορισμούς που έχουν αναδειχθεί. Ειδικότερα, η υπερπολιτισμική προσέγγιση εστιάζει στην υπέρβαση των πολιτισμικών ορίων, αμφισβητώντας τις αυτονόητες διασυνδέσεις μεταξύ μιας συγκεκριμένης γλώσσας, πολιτισμού και γεωγραφικού χώρου. Από την άλλη, η κριτική λογοαναλυτική προσέγγιση αντιμετωπίζει τις πολιτισμικές ταυτότητες ως ιδεολογικές κατασκευές του λόγου, παρά ως αντικειμενικές οντότητες, αποκαλύπτοντας τον ρόλο των σχέσεων εξουσίας που εμπλέκονται στον τρόπο κατασκευής τους.
(EL)
Given the increasing cultural and linguistic interaction of people nowadays, the development of the field of intercultural communication is expected. In the present paper, an attempt is made to map this research field. It was observed that in its early stages, little attention was paid to the linguistic aspects of intercultural communication, as it developed mainly in the context of psychology, marketing and communication studies and had a highly practical orientation. In linguistics, it was mainly associated with the cross-cultural/comparative and interactive (sociolinguistic) tradition. Also, it has received significant criticism that it has contributed, in fact, to the strengthening of the stereotypes that it tries to oppose (e.g. essentialist conception of culture, methodological nationalism). For this reason, contemporary approaches to intercultural communication, such as the transcultural and the critical discourse analytical approaches, have been proposed, which attempt to overcome the limitations that have emerged. In particular, the transcultural approach focuses on transcending cultural boundaries, challenging the self-evident connections between a particular language, culture and geographical area. On the other hand, the critical discourse analytical approach views cultural identities as ideological constructions of discourse, rather than as objective entities, revealing the role of power relations implicated for their construction.
(EN)
Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών/Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
