Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η ανάδειξη μέσω της μελέτης, της οριοθετημένης στερεοτυπικά, θέσης της γυναικείας εκπαιδευτικής παρουσίας, στα σχολικά εγχειρίδια της Νεοελληνικής Γραμματείας στη Δ/θμια Εκπαίδευση, από το 1985 έως το 2018. Η μελέτη στηρίχθηκε μεταξύ άλλων, στην ιστορική καταγραφή των ελλαδικών εξελίξεων, από τις αρχές του 21ου αιώνα έως το 2018, καθώς και στην αντίστοιχη μεταπολεμική επιστημονική και πνευματική δημιουργία, γνωρίζοντας το ρόλο που αυτά παίζουν στη συγγραφή σχολικών εγχειριδίων και στη διαπαιδαγώγηση- αγωγή των μαθητών/τριών. Επιπρόσθετα, διερευνήθηκαν οι Μεταρρυθμίσεις στο χώρο της Παιδείας , τα σχολικά βιβλία, η μόρφωση των γυναικών και η συμβολή τους στο χώρο της παιδείας, η παρουσία τους στα κοινωνι-κοπολιτικά και πολιτισμικά δρώμενα κατά την προαναφερθείσα περίοδο, αλλά και η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης, όπως αυτή αντλείται από την "αρχή της επικουρικότητας", τη Συνθήκη του Μάαστριχ (1987) έως και τη Συνθήκη της Λισαβόνας (2007). Αντικείμενο της έρευνας αποτέλεσαν σαράντα δυο (42) σχολικά εγχειρίδια της Νεοελληνικής Γραμματείας και διδακτικών πακέτων (Θεματικοί Κύκλοι -Τετράδια Εργασιών), Δ/θμιας Εκπ/σης, της χρονικής περιόδου 1985-2018. Η τελική « εικόνα»-συμπέρασμα που αποκρυσταλλώθηκε από το υπό έρευνα υλικό, ήταν η ανεπαίσθητη παρουσία της γυ-ναίκας εκπαιδευτικού και όπου υπήρχε ισχνή και περιθωριοποιημένη πα-ρουσία της, ξετυλιγόταν ο "μίτος" των έμφυλων στερεοτυπικών χαρακτηριστικών. Επίσης, σε όσα κείμενα παρουσιαζόταν ως ενδοκειμενική πρωταγωνίστρια, αφορούσαν νεότερα πολυτροπικά κείμενα (εφημερίδες, βιογραφικά σημειώματα, μαθητικά περιοδικά και σχολικές ανα-κοινώσεις), που ανθολογούνταν κυρίως, σε σχολικά εγχειρίδια από το 2000 και εφεξής. Χαρακτη-ριστικό τους ήταν, ότι στην πλειοψηφία τους ήταν εγχειρίδια Νεοελλη-νικής Γλώσσας, ενώ τα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, υστερούσαν ως προς τα παραπάνω στοιχεία με πιο συντηρητικές παρουσιάσεις σε όλα τα επίπεδα, γυναικών εκπαιδευτικών. Αξιοσημείωτο επιπρόσθετα, είναι το γεγονός πως το ανθολογούμενο υλικό παραμένει ίδιο, εκτός κάποιων αναθεωρήσεων των εγχειριδίων από το 2006 και εφεξής, βασιζόμενες στις επιταγές της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής, όπου παρου-σιάστηκε έντονα η ανάγκη της ανανέωσης του περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων, και της συμβολής των εκπαιδευτικών ως φορείς κοινωνι-κοϊδεολογικών προτύπων, για την ουσιαστική προώθηση της ισότητας και της ανανέωσης των Αναλυτικών Προγραμμάτων που φαίνεται όμως, δεν κατάφεραν την αναμενόμενη συμβολή τους στην προαγωγή της ισότητας των δυο φύ-λων στην εκπαιδευτική διαδικασία.
(EL)
The purpose of this research was to highlight, through the study, the stereotypically delimited position of the female educational presence, in the school textbooks of the Neohellenic Secretariat in Secondary Education, from 1985 to 2018. The study was based, among other things, on the historical record of Greek developments, from the beginning of the 21st century to 2018, as well as on the corresponding post-war scientific and intellectual creation, knowing the role they play in the writing of school textbooks and in the education of students /three. In addition, the Reforms in the field of Education, the textbooks, the education of women and their contribution to the field of education, their presence in the socio-political and cultural events during the aforementioned period, but also the European dimension of education, were investigated. as it derives from the "principle of subsidiarity", the Treaty of Maastricht (1987) up to the Treaty of Lisbon (2007). The object of the research were forty-two (42) school textbooks of the Neohellenic Secretariat and didactic packages (Thematic Cycles - Workbooks), of the Directorate of Periodical Publishing, of the time period 1985-2018. The final "image"-conclusion crystallized from the researched material was the imperceptible presence of the female teacher and where there was a weak and marginalized presence, the "myth" of gender stereotyped characteristics was revealed. Also, in the texts she was presented as an intratextual protagonist, they concerned newer multimodal texts (newspapers, biographical notes, student magazines and school announcements), which were mainly anthologized, in school textbooks from 2000 onwards. They were characterized by the fact that the majority of them were textbooks of Modern Greek Language, while the Texts of Modern Greek Literature lagged behind in terms of the above elements with more conservative presentations at all levels of female teachers. Additionally, it is noteworthy that the anthologized material remains the same, apart from some revisions of the textbooks from 2006 onwards, based on the imperatives of European education policy, where the need to renew the content of school textbooks, and the contribution of teachers, was strongly presented as bearers of socio-ideological standards, for the essential promotion of equality and the renewal of the Analytical Programs which is seen, however, they did not succeed in their expected contribution to the promotion of gender equality in the educational process.
(EN)
Εργαστήριο Ιστορίας της Παιδείας και της Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
