Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στον Τομέα Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού της Σχολής Αγρονόμων-Τοπογράφων Μηχανικών του ΕΜΠ και πραγματεύεται τον φυσικό σχεδιασμό και την ένταξη στην πόλη της Αθήνας ενός πολύ σημαντικού ορεινού της όγκου, αυτόν του Υμηττού.
Αρχικά, καθορίζεται το αντικείμενο και ο κύριος στόχος της εργασίας. Στη συνέχεια, περιγράφεται το θεωρητικό πλαίσιο της εργασίας, το οποίο αφορά το φυσικό στοιχείο και την κινητικότητα στη βιώσιμη πόλη. Έπειτα, παρατίθενται παραδείγματα διεθνούς εμπειρίας πάνω σε ζητήματα διαχείρισης ορεινών όγκων, αλλά και ζητήματα ένταξης/επαναφοράς του φυσικού στοιχείου στην αστικό ιστό των πόλεων. Το επόμενο βήμα είναι η λεπτομερής καταγραφή των χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης (βασικής και ευρύτερης). Με βάση τα παραπάνω, έπεται τελικώς ο σχεδιασμός της περιοχής μελέτης, ο οποίος βασίζεται σε διακριτά καθορισμένους στόχους.
Ο ορεινός όγκος του Υμηττού, αποτελεί έναν από τους πνεύμονες πρασίνου της Αθήνας και ένα πολύ ενδιαφέρον οικοσύστημα με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Ακόμη, παρουσιάζει έντονο γεωλογικό και πολιτιστικό ενδιαφέρον καθώς στην περιοχή του απαντώνται ένας αξιόλογος αριθμός από σπήλαια, μνημεία, μοναστήρια κα.
Η θέση του τον καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό φυσικό σχηματισμό, ο οποίος λειτούργησε αποτρεπτικά στην αδιάκοπη εξάπλωση της πόλης. Επίσης, πέρα από τον περιβαλλοντικό του ρόλο ο Υμηττός νοείται και ως ένας ζωντανός ελεύθερος και δημόσιος χώρος της πόλης, όπου οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της μπορούν να πραγματοποιήσουν ένα αξιόλογο εύρος ελκυστικών δραστηριοτήτων και να απολαμβάνουν τον ελεύθερο χρόνο τους, ξεφεύγοντας από το άγχος και τα προβλήματα της μητρόπολης.
Ωστόσο, η κατάσταση του Υμηττού σήμερα δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Τα συχνά περιστατικά πυρκαγιών, το μεγάλο πλήθος ασύμβατων χρήσεων που εντοπίζεται στον ορεινό του όγκο και η πλήρης κυριαρχία του αυτοκινήτου στον τρόπο προσέγγισης και μετακίνησης εντός του βουνού διαμορφώνουν μια εικόνα αισθητής περιβαλλοντικής και κοινωνικής υποβάθμισης. Ακόμα, η αστική επέκταση απειλεί έντονα το βουνό, καθώς πολυάριθμα αυθαίρετα κτίσματα βρίσκονται διάσπαρτα στη ζώνη προστασίας του αλλοιώνοντας τη φυσική ομορφιά και τον χαρακτήρα του.
Τελικός στόχος της εργασίας είναι η προστασία και η ανάδειξη του Υμηττού καθώς και η βελτίωση της προσπελασιμότητας του με βιώσιμους τρόπους και μέσα μετακίνησης. Η εργασία θέλει να συμβάλλει με τον τρόπο της στην προστασία του περιβάλλοντος, στην προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας και στην επανοικειοποίηση των δημόσιων και ελεύθερων χώρων της πόλης από τους κατοίκους της.
Λέξεις Κλειδιά: Βιωσιμότητα, Πόλη, Βιώσιμη Κινητικότητα, Πράσινο Δίκτυο, Αστικό-Περιαστικό Πράσινο, Φυσικό Περιβάλλον, Ορεινός Όγκος, Υμηττός
(EL)
The present Diploma thesis was written in the framework of the Department of Geography and Regional Planning, School of Rural and Surveying Engineering (NTUA) and deals with the spatial planning of Hymettus, an important massif in Athens, as well as its integration in the city.
Firstly, there is a section about the primary objective and the scope of the thesis. Afterwards, the theoretical framework of the thesis follows, which is about the natural element and the mobility in the sustainable city. The next part lays out examples of international experience regarding the management of massifs, as well as the integration of the natural element in the urban tissue of the cities. The next step is the detailed recording of the traits of the area (the main area and the surroundings) under investigation. Taking into consideration the above, the final step is the design of the area under investigation, which is based on distinctive objectives.
The massif of Hymettus acts as a green lung in Athens and is a very interesting ecosystem with rare flora and fauna. In addition, it is of great geological and cultural interest, as it contains a considerable amount of caves, monuments, monasteries, etc.
Its position renders it a very important natural development, which has had a deterrent effect on the urban sprawl. Moreover, apart from its environmental role, Hymettus has been considered a free and public space of the city, where the residents and visitors can perform a wide range of activities and spend their free time, taking a break from the hectic lifestyle and the problems of the metropolis.
However, the state of Hymettus nowadays is not very encouraging. The often fire incidents, the incompatible use of the mountain as well as the dominance of the car for the transportation to and from the mountain, have resulted in a perceivable environmental and social degradation. The urban sprawl is a great threat, as numerous illegal constructions are to be found in the protection zone, being detrimental to the natural beauty and the traits of the mountain.
The ultimate objective of the thesis is the protection and the designation of Hymettus as well as the improvement of its accessibility with viable solutions and means of transport. This thesis looks to contribute to the protection of the environment, the promotion of sustainable mobility and the reintegration of the public and free spaces of the city by its residents.
Key-words: Sustainability, City, Sustainable Mobility, Green Network, Urban-Periurban Green Areas, Natural Environment, Mountain Mass, Hymettus
(EN)
