Από την περίοδο της Βρετανικής Διοίκησης μέχρι την ίδρυση και λειτουργία του Πανεπιστημίου Κύπρου το 1992, ο διάλογος που διεξαγόταν ανάμεσα στους Ελληνοκυπρίους – με συχνή εμπλοκή και ακαδημαϊκών από την Ελλάδα – παρέμενε καθηλωμένος στο «αν» και στο «γιατί» θα έπρεπε να δημιουργηθεί. Το κέντρο βάρους μετακινήθηκε στο «πώς» λίγα μόλις χρόνια πριν την ίδρυση. Οι Βρετανοί είχαν εξαρχής προσεγγίσει το θέμα με κυνικά πολιτικά κίνητρα, υιοθετώντας ανοιχτά ως βασική χρησιμότητα ενός πανεπιστημίου στην Κύπρο την άμβλυνση του εθνικισμού και την «κυπριοποίηση» των συνειδήσεων. Ο παράγοντας αυτός εγκλώβισε τις συζητήσεις και μετά την ανεξαρτησία. Η μη εγκατάλειψη του στόχου για ένωση με την Ελλάδα επένδυσε το ενδεχόμενο ίδρυσης πανεπιστημίου με τον φόβο της απομάκρυνσης από τη «μητέρα πατρίδα». Η ασθενής θέση της Τουρκοκυπριακής κοινότητας κατέστησε αναποτελεσματική την δική της θετική στάση. Όμως, υπήρχαν και λόγοι οικονομικοί, κοινωνικοί και ευρύτερα πολιτικοί που εμπόδιζαν την ωρίμανση της ιδέας και των συζητήσεων. Το υψηλό κόστος ίδρυσης και λειτουργίας συνδυάστηκε με την αδιαφορία της ανώτερης τάξης – που διατηρούσε αλώβητες τις δικές της διεξόδους. Ρόλο διαδραμάτισε η απουσία τολμηρής και ελεύθερης διανόησης, καθώς και κρίσιμης κοινωνικής μάζας που να ασκεί πίεση: Η διέξοδος των σπουδών στην Ελλάδα, σε μεταλυκειακές σχολές στην Κύπρο, καθώς και στις χώρες του Ανατολικού Συνασπισμού (μέσω του κόμματος της Αριστεράς) αποτελούσαν προσιτές οικονομικά λύσεις για τις μεσαίες και κατώτερες τάξεις. Η πλάστιγγα έγειρε υπέρ της ίδρυσης πανεπιστημίου μετά το 1974, χωρίς να λείψουν, μέχρι ακόμη και τις παραμονές της ίδρυσής του, οι αμφισβητήσεις και οι τριβές γύρω από το αν θα έπρεπε αυτό να δημιουργηθεί. Το όλο υπόστρωμα επηρέασε συνολικότερα τη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής, αποδυνάμωσε προκαταβολικά τη δομή και τη λειτουργία του Πανεπιστημίου, και επιβράδυνε την ανάπτυξη της κοινωνικής και επιστημονικής παρέμβασής του στη συλλογική ζωή της Κύπρου.
(EL)
The discussion among Greek-Cypriots about the need of establishing a university started during the British rule; it kept focusing on the question whether it should be established, almost till its birth in 1992. British colonial rule from the beginning faced the issue in a manipulating way; it understood it as a factor of diminishing the nationalism among the Greek-Cypriots and creating a more “Cypriot” national consciousness. This element enclaved the discussions, even after the independence. As most of the Greek-Cypriots still kept dreaming for the unification with Greece, they developed the fear that a university might create a cultural gap between them and “motherland”. On the other hand, the weak position of Turkish-Cypriots made their positive attitude on the matter not really effective. Nevertheless, there were financial, social and further political reasons too, which prevented the discussions to accent on a more productive level. The big financial cost of establishing a university encouraged the indifference of the upper class, which had, anyway, its own way out in UK’s universities. The lack of many brave and independent intellectuals was combined with the absence of a critical mass of interested people: The middle and the lower classes could financially afford the studies in Greek universities and in Cyprus colleges. For the voters of the leftist party there were also many chances for studying free in communist countries. After 1974 the idea of establishing a university in Cyprus became much stronger; but still there were objections, even till the eve of the birth of the University of Cyprus, in 1992. This whole infrastructure affected negatively the general educational policy, the structure of the university and its function. It also slowed down the evolution of the university’s social and scientific influence on the civic institutions of Cyprus.
(EN)
-
(FR)
