Ο ρόλος των πόρων του Hering και των προγονικών κυττάρων που αυτοί περιλαμβάνουν στις παθήσεις του ήπατος βρίσκεται υπό διερεύνηση. Με βάση την υπόθεση ότι χρόνια νοσήματα με διαφορετικούς παθογενετικούς μηχανισμούς προκαλούν βλάβη των πόρων του Hering και κατά συνέπεια πολλαπλασιασμό προγονικών κυττάρων με στόχο την αποκατάσταση, μελετήσαμε 103 βιοψίες ήπατος από ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C (n=37), μη αλκοολική λιπώδη νόσο (NAFLD) (n=30) και πρωτοπαθή χολική κίρρωση (n=25). H ομάδα ελέγχου περιέλαβε 11 βιοψίες ασθενών χωρίς ουσιώδεις παθολογικές αλλοιώσεις. Πραγματοποιήθηκαν ιστοχημικές (H&E, Masson, Gomori, PAS-διαστάση και αιμοσιδηρίνη) και ανοσοϊστοχημικές χρώσεις (κυτοκερατίνη 7 και EpCAM), οι οποίες αξιολογήθηκαν για κάθε νόσο ξεχωριστά με βάση διεθνώς αναγνωρισμένα ημιποσοτικά συστήματα βαθμολόγησης. Οι ανοσοχρώσεις ανέδειξαν τους πόρους του Hering, την παρουσία και το βαθμό χολαγγειολικής αντίδρασης και ηπατοκυτταρικής βλάβης, καθώς και την πιθανή προέλευση ηπατοκυττάρων από αναγεννώμενα προγονικά κύτταρα. Διαπιστώθηκε ότι ο αριθμός των πόρων του Hering μεταβάλλεται με την εξέλιξη των χρόνιων παθήσεων του ήπατος και συμβαδίζει με την ένταση της χολαγγειολικής αντίδρασης, προφανώς αντανακλώντας την κινητοποίηση των προγονικών κυττάρων του ήπατος. Στη χρόνια ηπατίτιδα C και στην NAFLD παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των πόρων του Hering και της χολαγγειολικής αντίδρασης στα διαδοχικά στάδια εξέλιξής τους. Αντίθετα, στην πρωτοπαθή χολική κίρρωση παρατηρήθηκε απώλεια πόρων του Hering παράλληλα με την καταστροφή των χοληφόρων πόρων των πυλαίων διαστημάτων, προφανώς στα πλαίσια αυτοάνοσης προσβολής. Η έκφραση του παράγοντα EpCAM σε περιπυλαία ηπατοκύτταρα που διαπιστώθηκε στη μελέτη μας υποδεικνύει την περιφέρεια των λοβίων ως τη βασική εστία αναγεννώμενων ηπατοκυττάρων από προγονικά κύτταρα στις χρόνιες παθήσεις του ήπατος, ενώ σε συνδυασμό με την ένταση της χολαγγειολικής αντίδρασης δίνει έμφαση στον ρόλο της τελευταίας στο μηχανισμό ηπατοκυτταρικής αναγέννησης. Η αυξανόμενη σημασία της ενεργοποίησης των προγονικών κυττάρων κατά την εξέλιξη των χρόνιων παθήσεων του ήπατος αντανακλάται σε αυξανόμενο αριθμό ηπατοκυττάρων που εκφράζουν τον παράγοντα EpCAM σε προχωρημένα στάδια. Επομένως, είναι σημαντική η προοπτική που προκύπτει στη θεραπευτική αντιμετώπιση των χρόνιων παθήσεων του ήπατος, ακόμα και σε προχωρημένα στάδια νόσου, μέσω της κινητοποίησης των προγονικών κυττάρων.
The role of the canals of Hering and the progenitor cells they contain in liver diseases is under investigation. Based on the hypothesis that chronic diseases with different pathogenic mechanisms cause injury to the canals of Hering resulting in proliferation of progenitor cells to effect regeneration, we studied 103 biopsies from patients with chronic hepatitis C (=37), NAFLD (n=30) and primary biliary cirrhosis (n=25). The control group included 11 liver biopsies without significant pathological changes. Histochemical (H&E, Masson, Gomori, PAS-diastase and hemosiderin) and immunohistochemical (cytokeratin 7 and EpCAM) stains were performed and scored separately for each disease, based on internationally accepted semiquantitative systems. The immunohistochemical stains highlighted the canals of Hering, the presence and intensity of ductular reactions and hepatocellular stress, as well as the possible origin of hepatocytes from proliferating progenitor cells. The number of canals of Hering was found to be altered during the development of chronic liver diseases, and was commensurate with the intensity of ductular reactions, apparently reflecting the activation of hepatic progenitor cells. In chronic hepatitis C and in NAFLD, the number of the canals of Hering and the intensity of ductular reactions were increased in the successive stages of the diseases. On the contrary, in primary biliary cirrhosis, loss of the canals of Hering was observed, paralleling the loss of interlobular bile ducts, apparently due to the autoimmune response. The expression of EpCAM in periportal hepatocytes identified in our study, suggests that the periphery of the lobules is the primary site of hepatocyte regeneration from liver progenitor cells in chronic liver diseases. The association of this finding to the intensity of ductular reaction emphasizes the role of the latter hepatocellular regeneration. The increased number of hepatocytes that express EpCAM in successive stages of chronic liver diseases highlights the significance of progenitor cells as liver injury progresses. These findings suggest that activation and proliferation of progenitor cells are of potential therapeutic value, even in advanced stages of chronic liver diseases.
National Documentation Centre (EKT)
