Το Συστηματικό Σκληρόδερμα (ΣΣκ) αποτελεί χρόνια νόσο του συνδετικού ιστού άγνωστης αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη μικροαγγειοπάθεια, αυτοάνοση/ανοσολογική ενεργοποίηση και αξιοσημείωτη εναπόθεση κολλαγόνου στο δέρμα και τα εσωτερικά όργανα. Από κλινικής σκοπιάς, η νόσος διακρίνεται σε δύο οντότητες με βάση την έκταση της σκλήρυνσης του δέρματος, ήτοι το διάχυτο Συστηματικό Σκληρόδερμα (δΣΣκ), που χαρακτηρίζεται από διάχυτη σκλήρυνση του δέρματος κυρίως εγγύς των αγκώνων, των γονάτων και του κορμού, ενώ κυριαρχείται από ταχεία πρόοδο της ίνωσης του δέρματος και ίνωση των πνευμόνων, νεφρών και γαστρεντερικής οδού, καθώς και το περιορισμένο Συστηματικό Σκληρόδερμα (πΣΣκ), που χαρακτηρίζεται από σκλήρυνση του δέρματος περιοριζόμενη στα περιφερικά άκρα των αγκώνων και γονάτων, στο πρόσωπο και στα δάκτυλα (δακτυλικά έλκη) και από ηπιότερη προσβολή των εσωτερικών οργάνων με συνήθη εμφάνιση πνευμονικής υπέρτασης. Αν και oι ακριβείς μηχανισμοί που εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία του ΣΣκ δεν είναι πλήρως κατανοητοί, οι ινοβλάστες αποτελούν τα κύτταρα που ευθύνονται για την ανάπτυξη ινώδους συνδετικού ιστού, ενώ παρατηρούνται Τ-λεμφοκυτταρικές διηθήσεις και ενεργοποίηση αιμοπεταλίων, ενδοθηλιακών, επιθηλιακών και φλεγμονωδών κυττάρων. Mεταξύ των εκκρινόμενων κυτταροκινών που κατέχουν προεξάρχοντα ρόλο στις διεργασίες της ίνωσης, ο αυξητικός παράγοντας μετασχηματισμού-β (TGF-β) φαίνεται ότι επάγει την υπερδραστηριότητα των ινοβλαστών, σε αντίθεση με τον παράγοντα-α νέκρωσης των όγκων (TNF-α), που παρεμποδίζει την σύνθεση κολλαγόνου τύπου Ι στο δέρμα και τους πνεύμονες, ενώ ο υποδοχέας του αυξητικού παράγοντα προερχόμενου από τα αιμοπετάλια (PDGFR) αποτελεί σημαντικό συστατικό στοιχείο στην παθογένεια του ΣΣκ, καθόσον σηματοδοτεί την παραγωγή κολλαγόνου από τους ινοβλάστες. Εξάλλου, σε συνδυασμό με τους μηχανισμούς της κυτταρικής ανοσίας, οι in vivo Τ-αντιγονο-εξαρτώμενες και Τ-αντιγονο-ανεξάρτητες αντισωματικές αποκρίσεις, που αποτελούν φυσικό χαρακτηριστικό της χυμικής ανοσίας στους ασθενείς με ΣΣκ, οφείλονται στην ενεργοποίηση των Β-λεμφοκυττάρων με αποτέλεσμα την παραγωγή αυτοαντισωμάτων και την επαγωγή υπεργαμμασφαιριναιμίας. .................................................
Systemic sclerosis (SSc) is a chronic connective tissue disease of unknown etiopathogenesis, characterized by vascular damage, immunologic/autoimmune activation and excessive collagen deposition in skin and internal organs. From a clinical point of view, scleroderma is usually subdivided in two main disease entities, on the basis of skin thickening, diffuse and limited SSc. Diffuse systemic sclerosis (dSSc) is defined as skin thickening proximal to the elbows and knees including the trunk, followed by the gradual development of diffuse skin fibrosis, while progressive pulmonary fibrosis representing the clinical hallmark of the disease, as well as kidneys and gastrointestinal tract involvement gradually occur. Limited systemic sclerosis (lSSc) is defined as limited skin thickening only affecting the extremities distal to the elbows and knees, face and fingers (digital ulcers) including the development of arterial pulmonary hypertension with other internal organ mild involvement. Athough SSc pathogenetic mechanisms remain unclear, the fibroblasts are essential for the development of fibrosis in SSc, while T-lymphocytic infiltrates and platelets, endothelial, epithelial and inflammatory cells’ activation occur. Among the numerous cytokines secreted, mainly interacting in fibrotic processes, transforming growth factor-β (TGF-β) activates fibroblast upregulation, while tumor necrosis factor-α (TNF-α) antagonizes TGF-β by inhibiting collagen type 1 production in skin and lung; the receptor of platelet-derived growth factor (PDGFR) plays a crucial role in SSc pathogenesis via the signaling cascade stimulating fibroblasts collagen production. Furthermore, in addition to cellular immune abnormalities, abnormal humoral immunity induced by either T-cell dependent or independent antigen-specific antibody responses relies upon B-cell activation followed by subsequent autoantibody production and induction of hypergammaglobulinemia. There is a striking variety of autoantigens targeted in SSc including, among others, membrane and intracellular molecules of fibroblasts and endothelial cells, as well as PDGFR and matrix metalloproteinase-1 (MMP-1). .......................
Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ)
