Το τεκμήριο παρέχεται από τον φορέα :

Αποθετήριο :
Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών
δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου
στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
κοινοποιήστε το τεκμήριο




2013 (EL)

Καβάφης και αρχαίο θέατρο
Cavafy and ancient theatre

Kostara, Effrosyni
Κωσταρά, Ευφροσύνη

Στην παρούσα διατριβή εξετάζεται η ποικιλόμορφη και πολυδιάστατη παρουσία του αρχαίου θεάτρου στο καβαφικό έργο· πιο συγκεκριμένα επιχειρείται η συγκεντρωτική καταγραφή και φιλολογική ανάλυση όλων των έργων του ποιητή που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με το αρχαίο θέατρο. Όπως διαπιστώνεται, η προσέγγιση του αρχαίου θεάτρου από τον Καβάφη εξελίσσεται σταδιακά κατά την ποιητική διαδρομή του από το Ρομαντισμό στον Παρνασσισμό και το Συμβολισμό (περίοδος κατά την οποία εντοπίζονται και τα περισσότερα από τα ποιήματα της συγκεκριμένης θεματικής), και στη συνέχεια στο Ρεαλισμό, καθώς ο ποιητής ακολουθεί την ιστορική εξέλιξη του θεάτρου από την κλασική περίοδο (5ος αι. π.Χ.) έως την ελληνιστική / ελληνορωμαϊκή περίοδο (4ος αι. π.Χ. - 1ος αι. μ.Χ.) και την ύστερη αρχαιότητα (4ος - 5ος αι. μ.Χ.), μια φθίνουσα πορεία προς την παρακμή. Παρά το γεγονός ότι η εξέταση των έργων της πρώιμης ποιητικής περιόδου (1882;-1903), όπως και των έργων της ώριμης ποίησής του (1913-1929), αποκαλύπτει την απουσία μιας ενιαίας μεθόδου προβολής και «χρήσης» του αρχαίου θεάτρου από τον Καβάφη -σχεδόν κάθε αναφορά εστιάζει σε κάποιο διαφορετικό σημείο από ένα σύνολο ετερόκλιτων στοιχείων (κείμενα, θεματικές, χώρος, τεχνικές κ.λπ.)-, ωστόσο βασικό συνδετικό στοιχείο των έργων της ωριμότητας αποτελεί η σταθερή ένταξη του αρχαίου θεάτρου σ’ ένα ευρύτερο πλαίσιο παρακμής -με έμφαση στο ερωτικό στοιχείο-, σε τέτοιο, μάλιστα, βαθμό, ώστε να μετατρέπεται πλέον σε βασικό σύμβολο παρακμής. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας εξετάστηκαν, επιπλέον, και άλλα επιμέρους θέματα, όπως η επαφή του Καβάφη με το αρχαίο θέατρο ως αναγνώστη και θεατή (γνώση και χρήση εκδόσεων αρχαίων κειμένων και σχετικών μελετών, παρακολούθηση παραστάσεων αρχαίου δράματος, ενδιαφέρον για τις Δελφικές Εορτές, γνωριμία με ηθοποιούς της εποχής του κ.λπ.), η ιδιάζουσα στάση του απέναντι στην αρχαία τραγωδία, που καταδεικνύεται από την προφανή απροθυμία του να συμπεριλάβει ποιήματα που σχετίζονται με αυτή στην επίσημη ποίησή του, και η ποιητική «αναμέτρησή» του με τον Αισχύλο, τον σημαντικότερο εκπρόσωπο του αρχαίου δράματος στο έργο του. Παράλληλα, μελετήθηκαν ειδικότερα ζητήματα της ιστορίας του αρχαίου θεάτρου, που απαντούν στην ποίησή του: η σχέση αρχαίου θεάτρου και σοφιστικής· η θέση του θεάτρου στη σύγκρουση Χριστιανισμού - ειδωλολατρίας (και ο ρόλος του Ιουλιανού του Παραβάτη)· η θέση των ηθοποιών στην κοινωνία των πρώτων χριστιανικών αιώνων έως και την ύστερη αρχαιότητα. Επιπλέον, στη διατριβή ερευνάται η ευρύτερη αφομοίωση στοιχείων του αρχαίου θεάτρου στην ποίηση του Καβάφη, κυρίως στα ιστορικά ποιήματά του: απόηχος τραγικών μοτίβων και θεμάτων, όπως και επιμέρους στοιχεία τεχνικής (τραγική ειρωνεία, περιπέτεια, από μηχανής θεοί, χορός, αγγελιαφόροι, βωβά πρόσωπα κ.ά.). Τέλος, εξετάζεται η ειδικότερη σύνδεση στην καβαφική ποίηση του αρχαίου θεάτρου με το τελετουργικό στοιχείο.
This dissertation explores the varied and multidimensional presence of ancient theatre in the work of Cavafy; more specifically, it undertakes to compile and analyse all elements in the poet’s work which relate, directly or indirectly, to this presence. As it traces Cavafy’s approach to ancient theatre within his trajectory from Romanticism to Parnassism and Symbolism (the period during which most of his poems on this topic are found), and from there to Realism, it also follows the historical development of theatre as it is reflected in his poetry, from the classical period (5th century B.C.) through the Hellenistic/Greco-Roman period (4th century B.C. - 1st century A.D.) to late antiquity (4th-5th century A.D.), a progress leading to decline. While an examination of the poet’s early work (1882?-1903) as well as his mature poetry (1913-1929) reveals a lack, on Cavafy’s part, of some unified method of projecting and “using” ancient theatre -- nearly every reference focuses on one of a number of disparate elements (texts, themes, space, techniques, etc.) --, a unifying factor may be detected in his mature work in the consistent incorporation of ancient theatre into a context of decline -with emphasis on the erotic element- to the extent that it becomes a basic symbol for decline. In carrying out this examination a number of topics are dealt with, including Cavafy’s contact with ancient theatre as a reader and a spectator (his knowledge and use of editions of ancient texts and related studies, his possible attendance at performances of ancient drama, his interest in the Delphic Festivals, his acquaintance with contemporary actors); his particular stance toward ancient tragedy as indicated by his apparent reluctance to include poems based on it in his “canon”; and his poetic “contest” with Aeschylus, by far the most important representative of ancient drama in his work. Parallel to this, issues in the history of ancient theatre, as they appear in his poetry, are discussed: the relationship between ancient theatre and sophistics; the place of theatre within the Christian-pagan conflict (and the role of Julian the Apostate); and the position of actors in society during the first Christian centuries through late antiquity. The dissertation also explores the broader assimilation of elements of ancient theatre into Cavafy’s poetry, especially the historical poems: the resonance of tragic motifs and themes, as well as more specific elements of technique (tragic irony, peripeteia, deus ex machina, chorus, messengers, silent characters, etc.). Finally, it examines the specific connection in Cavafy’s poetry between ancient theatre and ritual.

PhD Thesis

Aeschylus
Ancient theatre and decadence in Cavafy
Dramatic poetry in Cavafy
Αρχαίο Θέατρο
Χριστιανισμός
Σοφιστική και αρχαίο θέατρο στον Καβάφη
Σκηνοθεσία και ηθοποιία στον Καβάφη
Languages and Literature
Ιουλιανός ο Παραβάτης και θέατρο στον Καβάφη
Ancient theatre
Θεατρικότητα της καβαφικής ποίησης
Γλώσσα και Λογοτεχνία
Ancient theatre and ritual in Cavafy
Mise-en-scene and acting in Cavafy
Paganism and ancient theatre in Cavafy
Euripides (481-407 π.Χ.)
Δραματική ποίηση στον Καβάφη
Julian the Apostate and theatre in Cavafy
Αριστοφάνης
Ειδωλολατρία και αρχαίο θέατρο στον Καβάφη
Σοφοκλής
Αρχαίο θέατρο και τελετουργικό στον Καβάφη
Sophocles
Ανθρωπιστικές Επιστήμες και Τέχνες
Τραγικοί ποιητές
Cavafy, Konstantinos (1863-1933)
Tragic poets
Theatricality of Cavafy's poetry
Θέατρο ύστερης αραχαιότητας στον Καβάφη
Άλλες Ανθρωπιστικές Επιστήμες
Theatre of Hellenistic / Greco-Roman period in Cavafy
Other Humanities
Humanities and the Arts
Καβάφης, Κωνσταντίνος (1863-1933)
Sophistic and ancient theatre in Cavafy
Τραγωδία
Christianity
Tragedy
Αρχαίο θέατρο και παρακμή στον Καβάφη
Αισχύλος
Mime
Θέατρο ελληνιστικής / ελληνορωμαϊκής περιόδου στον Καβάφη
Aristophanes
Ευριπίδης (481-407 π.Χ.)
Μίμος
Theatre of late antiquity in Cavafy


Ελληνική γλώσσα

2013


Πανεπιστήμιο Πατρών
University of Patras




*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.