Σκοπός της παρούσας διαχρονικής έρευνας ήταν η μελέτη του προφορικού λόγου παιδιών προσχολικής ηλικίας με τυπική ανάπτυξη (ΤΑ) και με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (ΑΓΔ) μέσα από: α) την περιγραφή του προφορικού λόγου, των γνωστικών (φωνολογικής βραχύχρονη μνήμης και επιτελικών λειτουργιών), των κινητικών και των κοινωνικοσυναισθηματικών δεξιοτήτων και του οικογενειακού ιστορικού διάγνωσης/δυσκολιών λόγου, ομιλίας και γραμματισμού (οικογενειακό ιστορικό Δ/Δ.ΛΟΓ) και τη μεταξύ τους σχέση σε δύο χρονικές στιγμές, στην ηλικία των 4-5 (διαχρονική έρευνα-α’ φάση) και στην ηλικία των 5-6 ετών (διαχρονική έρευνα- β’ φάση), β) την περιγραφή της αναπτυξιακής πορείας των επιδόσεων των παιδιών κάθε ομάδας στις παραπάνω δεξιότητες μεταξύ των δύο χρονικών στιγμών και γ) την προβλεπτική αξία των γνωστικών, των κινητικών και των κοινωνικοσυναισθηματικών δεξιοτήτων και του οικογενειακού ιστορικού Δ/Δ.ΛΟΓ στην ηλικία των 4-5 ετών για τις δεξιότητες προφορικού λόγου στην ηλικία των 5-6 ετών για κάθε ομάδα παιδιών. Στην έρευνα συμμετείχαν 115 παιδιά, 62 παιδιά Τυπικής Ανάπτυξης (ΤΑ) (Μ.Ο.= 4,5 έτη) και 53 με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή (ΑΓΔ) (Μ.Ο. = 4,5), στα οποία χορηγήθηκαν ατομικά δύο φορές με διαφορά ενός έτους συστοιχίες έργων που αξιολογούσαν τον προφορικό λόγο, τις γνωστικές και κινητικές τους δεξιότητες. Οι κοινωνικοσυναισθηματικές τους δεξιότητες καθώς και τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και το οικογενειακό ιστορικό διάγνωσης/δυσκολιών λόγου, ομιλίας και γραμματισμού (Δ/Δ.ΛΟΓ) αξιολογήθηκαν μέσω ερωτηματολογίων που συμπλήρωσαν οι γονείς/κηδεμόνες και οι εκπαιδευτικοί. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας με ΑΓΔ είχαν χαμηλότερες επιδόσεις σχεδόν σε όλες τις δεξιότητες του προφορικού λόγου, τις γνωστικές, τις κινητικές και τις κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες, συγκριτικά με τα παιδιά ΤΑ και στις δύο χρονικές στιγμές αξιολόγησης, στην ηλικία των 4-5 και 5-6 ετών. Επίσης, γνωστικές, κινητικές και κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες αναδείχθηκαν στατιστικά σημαντικοί προβλεπτικοί δείκτες των επιδόσεων στα παιδιά ΤΑ ηλικίας 4-5 ετών τους στην κατανόηση και την έκφραση του λόγου. Ωστόσο, στην ηλικία των 5-6 ετών, μόνο οι γνωστικοί παράγοντες προέβλεψαν στατιστικά σημαντικά την επίδοση των παιδιών ΤΑ κυρίως στην έκφραση του λόγου. Αντίστοιχα, για τα παιδιά με ΑΓΔ ηλικίας 4-5 ετών, κυρίως γνωστικές και κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες προέβλεψαν στατιστικά σημαντικά τις επιδόσεις τους στην κατανόηση και την έκφραση του λόγου. Στην ηλικία των 5-6 ετών για την ίδια ομάδα των παιδιών βρέθηκε ότι γνωστικές και κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες και το οικογενειακό ιστορικό προέβλεψαν στατιστικά σημαντικά τις ίδιες δεξιότητες προφορικού λόγου. Επίσης, βρέθηκε ότι και οι δύο ομάδες ακολούθησαν παρόμοια αναπτυξιακή πορεία παρουσιάζοντας βελτίωση στις περισσότερες δεξιότητες από την ηλικία των 4-5 στην ηλικία των 5-6 ετών, ωστόσο, τα παιδιά ΤΑ παρουσιάσαν καλύτερο ρυθμό ανάπτυξης συγκριτικά με αυτήν που παρουσίασαν τα παιδιά με ΑΓΔ, σε αρκετές από αυτές τις δεξιότητες. Τέλος, βρέθηκε ότι στην περίπτωση των παιδιών ΤΑ κυρίως ο προφορικός λόγος, οι γνωστικές και οι κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες στην ηλικία των 4-5 ετών προέβλεψαν σε σημαντικό βαθμό τις επιδόσεις τους στην κατανόηση και την έκφραση του λόγου στην ηλικία των 5-6 ετών. Στα παιδιά με ΑΓΔ ο προφορικός λόγος, οι γνωστικές, οι κινητικές και οι κοινωνικοσυναισθηματικές δεξιότητες και το οικογενειακό ιστορικό Δ/Δ.ΛΟΓ στην ηλικία των 4-5 ετών προέβλεψαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό τις επιδόσεις των παιδιών στην κατανόηση και την έκφραση του λόγου στην ηλικία των 5-6 ετών.Τα παραπάνω πορίσματα μπορεί να έχουν θεωρητικές, κλινικές και εκπαιδευτικές προεκτάσεις για τον προφορικό λόγο
The aim of the present longitudinal research was to examine the oral language skills of a group of typically developing preschool children (TD) and a group of children with Developmental Language Disorder (DLD) through: a) the examination of language, cognitive, motor and socio-emotional skills and family history of diagnosis and/or difficulties in oral language, speech and literacy (family history of D/D.LSL) and the relationship between them at two time intervals, at the age of 4-5 (longitudinal research- phase a) and at the age of 5-6 years (longitudinal research - phase b), b) the examination of the development of the children of each group in the above skills from the age of 4-5 to the age of 5-6 years and c) the examination of the prediction of oral language skills at the age of 5-6 based on the skills of the children in each group at the age of 4-5 years.Οne hundred and fifteen children children participated in the research, 62 children with Typical Development (TD) (M.D. = 4.5 years), and 53 with Developmental Language Disorder (DLD) (M.D. = 4.5) who were individually assessed twice at the beginning and at the end of one year for their verbal, cognitive and motor skills. Their socio-emotional skills as well as demographic characteristics and family history of speech and literacy difficulties (SLD) were assessed through questionnaires completed by parents/guardians and teachers.Results showed that preschool children with DLD performed lower in almost all language, cognitive, motor, and socioemotional skills compared to TD children at both assessment time intervals, at the age of 4-5 and 5-6 years old. Additionally, statistical analysis of the data showed that for TD children aged 4-5 years, cognitive, motor and socioemotional skills were statistically significant predictors of their performance in comprehension and expression language tasks. However, at the age of 5-6 years, only cognitive factors, statistically significantly predicted the performance of TD children mainly in language expression tasks. At the same time, in DLD children aged 4-5 years, it was mainly cognitive and socioemotional skills that led to a statistically significant prediction of their performance in comprehension and expression language tasks. As far as 5-6 year- old children with DLD are concerned, it was found that cognitive, socioemotional skills and family history of D/D.LSL mainly predicted the same language skills in a statistically significant way. Regarding possible developmental differences within the two groups from the age of 4-5 to the age of 5-6 years, it was found that both groups had similar developmental trajectories as they both have improved in most age-related skills. However, children with DLD showed a slower improvement compared to TD children in a number of skills. Finally, it was found that in the case of TD children it was mainly oral language skills, cognitive and socio-emotional skills at age 4–5 that significantly predicted their performance in comprehension and expression language tasks at the age of 5–6 respectively.In children with DLD oral language, cognitive motor and socio-emotional skills and family history of D/D.LSL at the age of 4-5 significantly predicted children's performance in comprehension and expression language tasks at the age of 5-6. The above findings may have theoretical, clinical, and educational implications for oral language.
National Documentation Centre (EKT)
