Critical consideration of sociological approaches to educational inequalities

Κριτική θεώρηση των κοινωνιολογικών προσεγγίσεων  για τις ανισότητες στην εκπαίδευση (EL)

Critical consideration of sociological approaches to educational inequalities (EN)

Ζέρβα, Ευδοκία

info:eu-repo/semantics/article

info:eu-repo/semantics/publishedVersion

Peer-reviewed Article (EN)

2022-12-01

Η παρούσα μελέτη αφορά στην κριτική προσπέλαση των κοινωνιολογικών προσεγγίσεων των ανισοτήτων στην εκπαίδευση. Η πεποίθηση πως οι κοινωνικές ανισότητες αποτελούν προϊόν των επιδόσεων και των δυνατοτήτων του/της εκάστοτε μαθητή/τριας βασίζεται στον προβληματισμό για ίσες ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση που αναπτύχθηκε από τον 18ο αιώνα. Ενώ ο δομικός λειτουργισμός διακρίνει τις κοινωνικές ανισότητες σε ενδογενείς και σε εξωγενείς, και οι φονξιοναλιστές αντιλαμβάνονταν τα εκπαιδευτικά συστήματα ως συστήματα κατάληψης θέσεων της κοινωνικής ελίτ και αποδοχής της αποτυχίας όσων αποκλείονται από αυτές, οι μαρξιστές ανακαλύπτουν μια αντιστοιχία μεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης. Ο Althusser αντιλαμβάνεται την εκπαίδευση σαν κυρίαρχο Ιδεολογικό Μηχανισμό του Κράτους που συντελεί καθοριστικά στην ιδεολογική αναπαραγωγή του καπιταλιστικού συστήματος, άρα και των κοινωνικών ανισοτήτων. Στη νεώτερη μαρξιστική οπτική οι θεωρίες της αντίστασης αντιλαμβάνονται το σχολείο ως πεδίο ανταγωνισμού, πάλης και διακήρυξης δημοκρατικών ιδεωδών. Οι θεωρητικοί της κριτικής παιδαγωγικής προτείνουν μια παιδαγωγική της αντίστασης και της διαφοράς που θα εναντιώνεται στη λογική ενός σχολείου όπου αναπαράγονται η ανισότητα, ο ρατσισμός και ο σεξισμός Στη σύζευξη των αρχών της φονξιοναλιστικής και της μαρξιστικής θεωρίας η θεωρία του «μορφωτικού κεφαλαίου» αποδίδει τις κοινωνικές ανισότητες μέσω της εκπαίδευσης στα επικρατούντα καπιταλιστικά πρότυπα και ιδεώδη. Αντίθετα, οι κοινωνιολόγοι της μικρο-ερμηνευτικής οπτικής ισχυρίζονται ότι το σχολείο σαν κοινωνική κατάσταση συγκροτείται κατά τη διαδικασία μέσω της αλληλενέργειας (ή διαντίδρασης) μαθητών και δασκάλων, όπου συναντώνται και συμφύρονται τα πολιτιστικά τους χαρακτηριστικά και όπου οι μαθητές διαμορφώνουν στρατηγικές αντιμετώπισης των καθημερινών προβλημάτων και, τελικά, αποκτούν κοινωνικές ταυτότητες. Η μακρο-κοινωνιολογική και η μικρο-κοινωνιολογική ανάλυση συνδυάζονται στη δομοποίηση του Giddens, ο οποίος χρησιμοποιεί τη θεσμική ανάλυση με την οποία αντιλαμβάνεται τις δομικές ιδιότητες των κοινωνικών συστημάτων ως αναπαραγόμενα χαρακτηριστικά τους και την ανάλυση της στρατηγικής συμπεριφοράς σύμφωνα την οποία τα δρώντα πρόσωπα συγκροτούν κοινωνικές σχέσεις αντλώντας δεδομένα από τις ίδιες δομικές ιδιότητες. Παρά την πληθώρα ερευνών και μελετών στο πεδίο των εκπαιδευτικών ανισοτήτων η μεγαλύτερη μερίδα του κοινωνικού συνόλου αγνοεί, και θα εξακολουθεί να αγνοεί, πως η πρόοδος και η επιτυχία συγκεκριμένων ανθρώπων δεν αποτελεί απόρροια της αξίας τους αλλά συνδέονται με ένα πλέγμα πολιτιστικών συνιστωσών, των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων και των οικονομικών πόρων και εξαρτώνται από το επίπεδο πρόσβασης και διάθεσης αυτών. (EL)

The present study concerns the critical approach of sociological approaches to inequalities in education. (EN)

Greek

Τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Λάρισα) (EL)

1106-9341

2732-8937

Παιδαγωγικός Λόγος; Τόμ. 28 Αρ. 1 (2022): Παιδαγωγικός Λόγος 2022; 101-124 (EL)

Pedagogikos Logos; Vol. 28 No. 1 (2022): Pedagogikos Logos; 101-124 (EN)

Copyright (c) 2022 Ευδοκία Ζέρβα (EN)

http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Department of Biochemistry and Biotechnology of the School of Health Sciences of the University of Thessaly

Pedagogikos Logos

Articles