Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η εξέταση του φαινομένου της «Παραοικονομίας» στον ιατρικό κλάδο. Η φοροδιαφυγή των ελευθέρων επαγγελματιών ιατρών και οι άτυπες πληρωμές των ασθενών προς τους ιατρούς των δημοσίων δομών υγείας, προσδιορίζονται, αρχικώς, ως οι δυο κύριες συνιστώσες της παραοικονομίας του ιατρικού κλάδου, δεδομένου ότι, λόγω της φύσης, της πολυπλοκότητας και των αυστηρών ποινών αντιποίησης του ιατρικού επαγγέλματος, εκλείπουν φαινόμενα ασφαλιστικής εισφοροδιαφυγής από άτυπη-αδήλωτη εργασία ιατρών. Η παρούσα διδακτορική διατριβή διαρθρώνεται σε επτά κύρια κεφάλαια. Ειδικότερα: -Τα τρία πρώτα κεφάλαια αποτελούν το θεωρητικό, πρώτο μέρος, της διατριβής. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται συνοπτική περιγραφή και ανάλυση του υγειονομικού-οικονομικού περιβάλλοντος της εξεταζόμενης περιόδου, ενώ παρουσιάζονται τα ειδικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του οργανωτικού πλαισίου του Ελληνικού Συστήματος Υγείας και του Ιατρικού Κλάδου. Τούτο κρίθηκε αναγκαίο, γιατί το ερευνητικό αυτό πόνημα εστιάζει την ανάλυσή του σε συγκεκριμένο οικονομικό τομέα και σε ειδικό επαγγελματικό κλάδο, αυτόν του τομέα υγείας. Η ανάλυση λοιπόν των δομικών χαρακτηριστικών, τόσο του εν λόγω συστήματος της κοινωνικής οργάνωσης στην Ελλάδα, όσο και της εξειδικευμένης επαγγελματικής κατηγορίας, των ιατρών, θεωρείται ότι συνθέτουν και οικοδομούν το πλαίσιο θεμελίωσης, επί του οποίου, γεννιέται και αναπτύσσεται, το φαινόμενο της φοροδιαφυγής των ελευθέρων επαγγελματιών ιατρών και των άτυπων πληρωμών των ασθενών προς τους ιατρούς των δημοσίων δομών υγείας, δηλαδή σχηματίζουν τον «πυρήνα διαμόρφωσης» αλλά και εξέλιξης του φαινομένου. Η έννοια της «Παραοικονομίας», αναλύεται στο δεύτερο κεφάλαιο της μελέτης μέσα από εκτενή βιβλιογραφική ανασκόπηση αλλά και από πρακτική ερευνητική αναζήτηση πηγών από διεθνείς φορείς και οργανισμούς. Επίσης, επιχειρούνται οι απαραίτητες εννοιολογικές προσεγγίσεις και διασαφηνίσεις με «ομοειδείς έννοιες» και οριοθετείται το εννοιολογικό-ερευνητικό επιστημονικό πεδίο, στο οποίο «κινείται» η διδακτορική διατριβή. Στο τρίτο κεφάλαιο πραγματοποιείται ενδελεχής αναφορά και χαρτογράφηση του θεωρητικού πλαισίου της «Παραοικονομίας» με γνώμονα ανάλυσης, τα κύρια συνθετικά μέρη αυτής, ήτοι της «Φοροδιαφυγής» και των «Άτυπων Πληρωμών». Οι βασικότερες θεωρίες και σχολές σκέψης παρουσιάζονται εκτενώς. Το θεωρητικό αυτό πλαίσιο αξιοποιήθηκε στον σχεδιασμό και στη διαμόρφωση των ποσοτικών ερευνών της παρούσας διατριβής, οι οποίες παρουσιάζονται στα κεφάλαια 5 και 6. Οι αιτίες και οι συνέπειες της «Παραοικονομίας», για την οικονομία και το κοινωνικό σύνολο καταγράφονται και αναλύονται διεξοδικά στο κεφάλαιο αυτό. -Το ερευνητικό, δεύτερο μέρος της διατριβής, αποτελείται από τα κεφάλαια 4-6. Στο τέταρτο κεφάλαιο, αρχικώς παρουσιάζονται οι μέθοδοι εκτίμησης του μεγέθους της «Παραοικονομίας», βάσει της υπάρχουσας βιβλιογραφίας. Εν συνεχεία γίνεται παρουσίαση του ολιστικού μεθοδολογικού μοντέλου της παρούσας έρευνας, για την εκτίμηση της «Παραοικονομίας» στον ιατρικό κλάδο, την περίοδο 2011-2017, με την υιοθέτηση έμμεσων ερευνητικών τεχνικών και τη χρήση της μεθόδου της «διασταυρούμενης επαλήθευσης» («cross referencing»), αξιοποιώντας κυρίως, δεδομένα διοικητικών πηγών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και ειδικότερα των Ερευνών Οικογενειακών Προϋπολογισμών, του Στατιστικού Μητρώου Επιχειρήσεων (που ενημερώνεται με οικονομικά δεδομένα της φορολογικής αρχής και των ασφαλιστικών οργανισμών) καθώς και στοιχεία από το σύστημα επιχειρηματικής ευφυΐας (ΒΙ) του Υπουργείου Υγείας. Παράλληλα, πραγματοποιούνται και τα εξής ερευνητικά εγχειρήματα. Εκτιμάται το μέγεθος της φοροδιαφυγής στον ιατρικό κλάδο και συγκρίνεται η ανάπτυξη του φαινομένου με άλλους κλάδους ανθρώπινης δραστηριότητας («Η2Η Life services»), για τους οποίους ομοίως η διατριβή υπολογίζει το επίπεδο της φοροδιαφυγής. Στο ερευνητικό αυτό πλαίσιο παρουσιάζονται αντίστοιχες μελέτες που έχουν εκπονηθεί -κυρίως με άλλες ερευνητικές μεθόδους- και πραγματοποιείται σύγκριση των διαφορετικών εκτιμήσεων και αποτελεσμάτων. Η συγκριτική αυτή προσπάθεια διευρύνεται με τον υπολογισμό της συνολικής φοροδιαφυγής της ελληνικής επιχειρηματικότητας, εις τρόπον ώστε, να μεγιστοποιηθεί η δυνατότητα για περαιτέρω ερευνητικές επαληθεύσεις και συγκρίσεις, με την -πρωτότυπη ερευνητική- αξιοποίηση οικονομικών εργαλείων που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκαν από την ελληνική φορολογική αρχή, εν είδει «Φορολογικής Προτυποποίησης-Tax Benchmarking», ήτοι των «Μοναδικών Συντελεστών Καθαρού Κέρδους (ΜΣΚΚ)». Στο τέλος του κεφαλαίου, αφού προσδιορίζεται η φοροδιαφυγή στον ιατρικό κλάδο και για τα έτη 2004-2018, επιχειρείται να εντοπιστούν οι παράγοντες εκείνοι που επιδρούν στη φοροδιαφυγή του ιατρικού κλάδου. -Για την ολιστική ανάλυση, επαλήθευση και περαιτέρω αξιοποίηση των οικονομικών αποτελεσμάτων της οικονομικής μελέτης του 4ου κεφαλαίου, η εξειδικευμένη έρευνα της παρούσας διατριβής, ως καινοτόμος μεθοδολογική τεχνική, πλαισιώνεται επιπλέον από δυο διακριτές έρευνες πεδίου. Ειδικότερα, στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η έρευνα, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της διατριβής με πληθυσμό-στόχο τους πολίτες. Επίσης, γίνεται διεξοδική αναφορά στη διαδικασία της δειγματοληψίας και περιγράφεται ο τρόπος επεξεργασίας και ανάλυσης των ερευνητικών δεδομένων, με εστίαση του μελετητικού ενδιαφέροντος στην ανάδειξη ζητημάτων αξιοπιστίας και γενίκευσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζεται ομοίως, η έρευνα που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της διατριβής και η μοναδική που εντοπίζεται ως σήμερα στην ελληνική βιβλιογραφία, με πληθυσμό-στόχο την επαγγελματική ομάδα των ίδιων των ιατρών. Το εύρος και η μεγιστοποίηση της εμβάθυνσης της μελέτης του φαινομένου από την ίδια την πλευρά της επαγγελματικής ομάδας στόχου, επιτρέπουν τη συγκριτική επαληθευσιμότητα των ερευνητικών συμπερασμάτων και την ανάδειξη αξιακών ερμηνειών, κάτι που προσδίδει περαιτέρω πρωτοτυπία στην παρούσα διδακτορική διατριβή και μάλιστα, σε ένα εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον μακράς υφεσιακής περιόδου. -Η διατριβή ολοκληρώνεται με τα τελικά συμπεράσματα.
.jpg){kind=logo}
Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α.)
