Το Σύνδρομο Αποφρακτικών Απνοιών Ύπνου (ΣΑΑΥ) αποτελεί μια από τις πιο κοινές διαταραχές του ύπνου και οφείλεται στη μερική (υπόπνοια) ή σε πλήρη απόφραξη του αεραγωγού (άπνοια). Η διάγνωση τίθεται με μελέτη ύπνου:πολυ-υπνογραφία ή μελέτη περιορισμένων καταγραφών (τύπου 3), λαμβάνοντας υπόψη το ιατρικό ιστορικό και τα υποκειμενικά συμπτώματα του ασθενή, που αφορούν σε συμπτώματα άπνοιας στον ύπνο ή σε έντονη ημερήσια υπνηλία. Ο δείκτης απνοιών-υποπνοιών (Apnea-Hypopnea Index, AHI) παρέχει δεδομένα για τον αριθμό των απνοϊκών επεισοδίων, καθορίζοντας τη βαρύτητα της νόσου. Κύριος προδιαθεσικός παράγοντας είναι το υπερβολικό σωματικό βάρος. Άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες είναι ανατομικές ανωμαλίες (ορθογναθικές δυσπλασίες, υπερμεγέθεις αμυγδαλές, μακρύς και στενός ανώτερος αεραγωγός), νευρομυϊκές διαταραχές και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Θεραπεία εκλογής αποτελεί η συσκευή συνεχούς θετικής πίεσης του αεραγωγού (CPAP). Εναλλακτικά προτείνεται χειρουργική επέμβαση ή θεραπεία με ενδοστοματικά προθέματα. Τα ενδοστοματικά προθέματα φέρουν και διατηρούν την κάτω γνάθο και τη γλώσσα σε πρόσθια θέση, φέροντας προς τα εμπρός το πρόσθιο τοίχωμα του φάρυγγα αυξάνοντας έτσι το μέγεθος του αεραγωγού. Οι ιδιότητες ενός ιδανικού ενδοστοματικού προθέματος αφορούν την προσαρμοστικότητά του, σε περίπτωση πραγματοποίησης οδοντιατρικών εργασιών στο μέλλον και η δυνατότητα τροποποίησης του ποσοστού προς τα εμπρός προώθησης της κάτω γνάθου. Οφείλει να παρέχει πλήρη οδοντική κάλυψη, για αποφυγή μετακίνησης των δοντιών, οπίσθια σταθερότητα, για μείωση της καταπόνησης της κροταφογναθικής διάρθρωσης, επαρκή σύγκλιση χειλέων, για αποφυγή ξηροστομίας και επαρκή χώρο για τη γλώσσα. Ακόμα, να επιτρέπει μια μικρή κινητικότητα της γλώσσας, ευεργετική για τους ασθενείς με βρουξισμό. Σε σύγκριση με τη θεραπεία με CPAP, τα ενδοστοματικά προθέματα εμφανίζουν αφενός μικρότερη βελτίωση του AHI και του αποκορεσμού της οξυαιμοσφαιρίνης, αλλά μεγαλύτερη βελτίωση της ημερήσιας υπνηλίας, μεγαλύτερη συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία και μεγαλύτερα ποσοστά προτίμησης αυτού του είδους θεραπείας από τους ασθενείς. Τρισδιάστατη απεικόνιση του αεραγωγού παρέχοντας μετρήσιμα αποτελέσματα πραγματοποιείται με χρήση της μαγνητικής τομογραφίας (Magnetic Resonance Imaging,MRI), της υπολογιστικής τομογραφίας (Computed Tomography, CT) και της υπολογιστικής τομογραφίας κωνικής δέσμης (Cone Beam Computed Tomography, CBCT). Η παρούσα εργασία στοχεύει στη διερεύνηση της μεταβολής του όγκου του αεραγωγού σε ασθενείς με ΣΑΑΥ που λαμβάνουν θεραπεία με ενδοστοματικά προθέματα, μέσω συστηματικής ανασκόπησης και μετα-ανάλυσης της υπάρχουσας βιβλιογραφίας.Πραγματοποιήθηκε συστηματική αναζήτηση σχετικών εργασιών στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων Pubmed, Cochrane Library και Scopus, με εξατομικευμένες στρατηγικές αναζήτησης για κάθε βάση δεδομένων. Η μετα-ανάλυση πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις οδηγίες του Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions (version 5.1.0) και τα αποτελέσματα παρουσιάζονται σύμφωνα με το PRISMA Statement.
Η αναζήτηση βασίστηκε σε συγκεκριμένα κριτήρια αποδοχής ή αποκλεισμού εργασιών. Το πρωτεύον αποτέλεσμα ήταν η μέση διαφορά του όγκου του αεραγωγού χρησιμοποιώντας το μοντέλο των τυχαιοποιημένων επιδράσεων. Επιπρόσθετα μελετήθηκε η αύξηση του όγκου στα επιμέρους επίπεδά του, η διαφορά του AHI και η επίδραση της ηλικίας, φύλου, BMI και βελτίωσης του AHI στη μεταβολή του όγκου του αεραγωγού. Από τις 5539 μελέτες που βρέθηκαν αρχικά, 9 περιλήφθηκαν στη συστηματική ανασκόπηση και 8 στη μετα-ανάλυση. Συνολικά, συμπεριλήφθηκαν 233 ασθενείς και διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση του όγκου του αεραγωγού κατά 2.01 cm3 (95% CI, 0.41-3.61; p = 0.014), με ταυτόχρονη μείωση του AHI σε επίπεδα είτε <10 επεισοδίων/ώρα είτε σε τιμές χαμηλότερες από το 50% της αρχικής του τιμής. Ακόμα, βρέθηκε στατιστικά σημαντική μέση μείωση του ΑΗΙ κατά 13.97 επεισόδια/ώρα ύπνου. Περαιτέρω ανάλυση έδειξε μεγαλύτερη αύξηση του όγκου του βελοφάρυγγα (σκληρή υπερώα με κορυφή της σταφυλής) κατά 1.50 cm3, σε σύγκριση με την αύξηση του στοματοφάρυγγα (0.47 cm3 ) και του υποφάρυγγα (0.75 cm3 ), αλλά ο αριθμός των μελετών που οδηγούν σ' αυτό το αποτέλεσμα είναι αρκετά μικρός. Ανάλυση μετα-παλινδρόμησης έδειξε ότι η διαφορά του όγκου του ανώτερου αεραγωγού δεν επηρεάστηκε από την ηλικία, το φύλο, το ΒΜΙ ή τη βελτίωση του ΑΗΙ.
Από την υπάρχουσα βιβλιογραφία προκύπτει ότι η θεραπεία με ενδοστοματικά προθέματα μπορεί να είναι επαρκώς αποτελεσματική στην αύξηση των διαστάσεων του αεραγωγού με ταυτόχρονη μείωση των απνοϊκών επεισοδίων σε φυσιολογικά επίπεδα. Η περιοχή μεταξύ της σκληρής υπερώας και της κορυφής της σταφυλής φαίνεται να επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό αναφορικά με τις υποκατηγορίες του φάρυγγα. Περισσότερες κλινικές μελέτες είναι αναγκαίο να γίνουν ώστε να υπάρξει μια ισχυρή βιβλιογραφική βάση ποτελεσματικότητας των ενδοστοματικών προθεμάτων και των επιδράσεών τους τόσο στον ανώτερο αεραγωγό όσο και στις επιμέρους υποδιαιρέσεις του.
Introduction: Obstructive sleep apnea (OSA) is a common type of sleep related breathing disorders. It is characterized by upper airway obstruction, which occurs due to the collapse of the pharyngeal walls. Treatment of choice is Continuous Positive Airway Pressure (CPAP), while treatment with oral appliances (OAs) has been found to be sufficient in mild to moderate OSA patients. Three-dimensional imaging of the upper airway in OSA patients treated with OAs provides quantitative data regarding the amount of volume increase. Objectives: To summarize current knowledge in an evidence based manner regarding the upper airway volume increase of OSA patients treated with OAs. Materials and Methods: Electronic search was conducted in Pubmed, Cochrane Library and Scopus, up to October 2017. Studies were selected after the application of predetermined eligibility criteria. Mean airway volume differences and the corresponding 95% confidence intervals were calculated, using the random-effects model. Sensitivity and meta-regression analyses were also implemented.
Results: Nine studies were included in the systematic review, while 8 of them were suitable for meta-analysis. Totally, 233 patients were included, with mean upper airway volume increase at 2.01 cm3 (95% CI, 0.41-3.61; p = 0.014). No association was found between airway enlargement and patients' sex, age, Body Mass Index (BMI) or Apnea Hypopnea Index (AHI) difference. In all studies, AHI was either <10 events/hour or reduced by more than 50% of its initial levels. A greater increase of the velopharynx volume was observed. Conclusions: Treatment of OSA patients with OAs may lead to a significant increase of the upper airway volume with a subsequent decrease of AHI. The velopharynx seems to be affected the most from OA therapy, but additional evidence is needed to identify the exact airway level that is mostly affected.
44 σ.
Βιβλιογραφία: σ. 31-35
Democritus University of Thrace
