The timing is practically ground zero for therapeutic cannabis in Greece, since its cultivation and medicine has been legalized in 2021. OTC CBD products are gradually appearing on the market, while medicinal cannabis products are not currently on the market. The purpose of this study is to evaluate the knowledge and beliefs of pharmacists operating in Greece on the therapeutic use of cannabis. Regarding the methodology of the survey, a questionnaire was addressed to pharmacists operating in Greece, via e-mail, scientific societies and the Professors of the School of Pharmacy of the University of Athens with a request to forward it to their pharmacist students. The questionnaire includes closed-ended questions and is structured in eight thematic sections (i) demographics, knowledge assessment questions, (ii) pharmacological parameters, (iii) pharmaceutical forms, (iv) how to take, (v) the degree of documentation of indications for use, (vi) legislation, (vii) how pharmacists acquire knowledge and (viii) evaluation of pharmacists' beliefs about the presence of cannabis products in the pharmacy and their professional relationship so far.
For the statistical analysis, 207 responses were used. The results were summarised in tables and presented in charts. An overall assessment of knowledge was made per module by calculating averages. The results of the study show that although to date there is no experience of using therapeutic cannabis, pharmacists have correct knowledge of pharmacology 68.39%, how to use 64.60%, documentation of how to use 62.00% and legal details 54.92%. Knowledge was acquired from scientific articles 63.45% and from structured education system only 40.00%. They also stated that they do not consider their knowledge to be adequate to support their patients at 72.22% and want additional education at 99.49%. Also regarding pharmacists' beliefs, the study recorded that although there is skepticism regarding the degree of maturity of society to accept and use therapeutic cannabis at a rate of 59.40%, and despite the possible serious psychoactive side effects of its use in 68.87%, pharmacists are convinced of the therapeutic value of cannabis in 97.16% and are ready to recommend it as a treatment option in 93.53% and bring products to their pharmacies in 72.65%. They also believe that in any case, all cannabis products should have regulatory approval at a rate of 93.47%.
The conclusion of the study is that although until today cannabis is not used in therapeutics and until 2021 its medical use was illegal, today the Greek pharmacists who participated in the study are convinced of its therapeutic value, have a significant degree of knowledge and are willing to bring cannabis products to their pharmacies and recommend them as a therapeutic option. Crucially, however, the vast majority feel they need additional education on the subject and say all cannabis products must be approved by regulatory authorities.
Βιβλιογραφία: σ. 106-117
Η χρονική στιγμή είναι πρακτικά το ‘σημείο μηδέν’ για την θεραπευτική κάνναβη στην Ελλάδα, αφού έχει νομιμοποιηθεί το 2021 η καλλιέργεια και η ιατρική της χρήση. Στη αγορά εμφανίζονται σταδιακά προϊόντα OTC CBD, ενώ δεν κυκλοφορούν καθόλου προς στιγμή προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης. Ο σκοπός της συγκεκριμένης μελέτης είναι να αξιολογήσει την παρούσα στιγμή τις γνώσεις και τις πεποιθήσεις των φαρμακοποιών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα για την θεραπευτική χρήση της κάνναβης. Ως προς την μεθοδολογία της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο που απευθύνθηκε σε φαρμακοποιούς που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, μέσω e-mail, επιστημονικών εταιρειών και των Καθηγητών της Φαρμακευτικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με παράκληση να το προωθήσουν σε φαρμακοποιούς φοιτητές τους. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει κλειστού τύπου ερωτήσεις και είναι δομημένο σε οκτώ θεματικές ενότητες (i)δημογραφικά στοιχεία, ερωτήσεις αξιολόγησης γνώσης (ii) φαρμακολογικών παραμέτρων (iii) φαρμακοτεχνικών μορφών (iv) τρόπου λήψης (v) του βαθμού τεκμηρίωσης των ενδείξεων χρήσης (vi) νομοθεσίας (vii) του τρόπου απόκτησης των γνώσεων των φαρμακοποιών και (viii) αξιολόγηση πεποιθήσεων των φαρμακοποιών για την παρουσία προϊόντων κάνναβης στο φαρμακείο και την μέχρι τώρα επαγγελματικής τους σχέση. Για την στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν 207 απαντήσεις. Τα αποτελέσματα συνοψίστηκαν σε πίνακες και παρουσιάστηκαν σε διαγράμματα. Ανά ενότητα έγινε μια συνολική αξιολόγηση των γνώσεων υπολογίζοντας μέσους όρους.
Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι παρόλο που μέχρι σήμερα δεν υπάρχει εμπειρία χρήσης της θεραπευτικής κάνναβης οι φαρμακοποιοί έχουν ορθή γνώση φαρμακολογική 68.39%, τρόπου χρήσης 64.60%, τεκμηρίωσης του τρόπου χρήσης 62.00% και νομικών λεπτομερειών 54,92%. Η γνώση αποκτήθηκε από επιστημονικά άρθρα 63.45% και από δομημένο εκπαιδευτικό σύστημα μόνο 40.00%. Επίσης, δήλωσαν ότι δεν θεωρούν ότι η γνώση τους είναι αρκετή για να υποστηρίξουν τους ασθενείς τους σε ποσοστό 72.22% και επιθυμούν επιπλέον εκπαίδευση σε ποσοστό 99,49%. Επίσης αναφορικά με τις πεποιθήσεις των φαρμακοποιών, η μελέτη κατέγραψε ότι παρόλο που υπάρχει σκεπτικισμός αναφορικά με το βαθμό ωριμότητας της κοινωνίας να αποδεχτεί και να χρησιμοποιήσει την θεραπευτική κάνναβη σε ποσοστό 59.40%, και παρόλες τις πιθανές σοβαρές ψυχοδραστικές ανεπιθύμητες ενέργειες της χρήσης της σε ποσοστό 68,87%, οι φαρμακοποιοί έχουν πειστεί για την θεραπευτική αξία της κάνναβης σε ποσοστό 97.16% και είναι έτοιμοι να την προτείνουν ως θεραπευτική επιλογή σε ποσοστό 93.53% και να φέρουν τα προϊόντα στα φαρμακεία τους σε ποσοστό 72.65%. Επίσης πιστεύουν ότι σε κάθε περίπτωση όλα τα προϊόντα με κάνναβη πρέπει να έχουν έγκριση από τις κανονιστικές αρχές σε ποσοστό 93.47%.
Το συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι παρόλο που μέχρι σήμερα η κάνναβη δεν χρησιμοποιείται στην θεραπευτική και μέχρι το 2021 ήταν παράνομη η ιατρικής της χρήση, σήμερα οι Έλληνες φαρμακοποιοί που συμμετείχαν στην μελέτη, έχουν πειστεί για την θεραπευτική της αξία, έχουν σημαντικό βαθμό γνώσης και είναι διατεθειμένοι να φέρουν τα προϊόντα κάνναβης στο φαρμακεία τους και να τα προτείνουν ως θεραπευτική επιλογή. Κυρίως όμως στην συντριπτική τους πλειοψηφία θεωρούν ότι χρειάζονται επιπλέον εκπαίδευση για το θέμα και αναφέρουν ότι όλα τα προϊόντα κάνναβης πρέπει να έχουν έγκριση από τις κανονιστικές αρχές.
133 σ.
Democritus University of Thrace
