Accessibility to tertiary education refers to equal access for all students both to the
university campus and to the university services and facilities provided. Among some
of the challenges regarding accessibility issues mostly faced by students with
disabilities or/and learning difficulties are avoidance of disclosing their difficulties
(Vickerman and Blundell, 2010) as well as higher early dropout rates (Moriña, 2017).
Moreover, these students experience teaching and assessment methods applied by the
teaching staff not being adapted to their needs (Vickerman and Blundell, 2010).
Suggestions to reach accessibility include universal design for all (Wright, 2005),
benefiting from new technologies (Moriña, 2017), as well as training university
administrative and teaching staff in students’ challenges and needs (Jacklin et. al.,
2007). As a matter of fact, family, educational settings and community embody the
most important environments for students, operating as protective factors contributing
to their social and emotional well-being and personal development (Trifan, 2015). It is
therefore important that social work practice focuses on promoting inclusion for all
students at university as well as promoting social justice and social change (Dominelli,
1996; Dominelli, 2002). Indeed, the interventions of the social worker with students
are important to be aiming at them discovering and benefiting from their own strong
points and resources available in their environment, encouraging them to be active,
strengthening their self-esteem and helping them develop their own social skills
(Kallinikaki, 2014a).
The aim of the present research study is to reveal the needs and difficulties that
students are faced with regarding accessibility matters in the course of their studies at
the university as well as to bring up suggestions for their future effective handling.
Therefore, to meet the research aims, in December 2021, five in total qualitative semistructured
interviews were carried out with professionals working at the Counseling
and Accessibility Unit (DOSYP) of Democritus University of Thrace, which are
approximately half of the workers (social workers, psychologists and computer
scientists who are employed in the Services). The total number of the employees is 12.
These interviews were then transcribed and analyzed using the thematic analysis
method. Research data results are pointing out the following main difficulties students
are faced with: a) the lack of training of the teaching staff in student challenges and
needs, b) the presence of family-related issues, c) the presence of problems in their
relationships with their fellow classmates, d) the university as an institution,
occasionally exercising discrimination and suppression, and e) the pandemic period,
which highlighted the difficulty to adapt to unfamiliar situations and the insufficient
knowledge of use of technology. Their needs, as defined by these difficulties, are: a)
the need for understanding and awareness by the teaching and administrative staff, b)
the need for emotional support and acceptance by their family environment, c) the
need to develop positive social relationships with their fellow classmates, d) the need
for equal education and integration into the academic community, e) the need for
support and guidance during the pandemic, and f) their need for counseling support by
DOSYP. To best manage and effectively handle challenges they are faced with,
students tended to resort to protective factors and resources available in their
environment. It was therefore individually observed that they would resort to internal,
domestic or/and environmental protective factors. In conclusion, for a future effective
handling of student challenges, DOSYP professionals emphasized the importance of
training and raising awareness of the teaching staff in student issues regarding their
difficulties and needs, training and coaching both teachers and students in benefiting
from new technologies, bringing students together in peer groups and promoting equal
education in all education levels.
193 σ.
Η προσβασιμότητα στο χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης αφορά στην ισότιμη
πρόσβαση όλων των φοιτητών στο φυσικό χώρο του πανεπιστημίου και στις
προσφερόμενες υπηρεσίες του. Μερικές από τις προκλήσεις σε ζητήματα
προσβασιμότητας που εντοπίζονται ιδίως στους φοιτητές με αναπηρίες ή/και
μαθησιακές δυσκολίες είναι η αποφυγή αποκάλυψης των δυσκολιών τους (Vickerman
and Blundell, 2010) καθώς και τα αυξημένα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης (Moriña,
2017). Επίσης, αυτοί οι φοιτητές αισθάνονται ότι ο τρόπος διδασκαλίας και
αξιολόγησης του διδακτικού προσωπικού δεν είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες
τους (Vickerman and Blundell, 2010). Για την επίτευξη της προσβασιμότητας
προτείνεται ο καθολικός σχεδιασμός προς όλους (Wright, 2005), η αξιοποίηση των
νέων τεχνολογιών (Moriña, 2017) καθώς και η κατάρτιση του διοικητικού και
διδακτικού προσωπικού του πανεπιστημίου στις προκλήσεις και στις ανάγκες τους
(Jacklin et. al., 2007). Μάλιστα, η οικογένεια, το εκπαιδευτικό πλαίσιο και η
κοινότητα αντιπροσωπεύουν τα πιο σημαντικά περιβάλλοντα των φοιτητών, καθώς
λειτουργούν ως προστατευτικοί παράγοντες συμβάλλοντας στην κοινωνική και
συναισθηματική τους ευημερία και στην προσωπική τους εξέλιξη (Trifan, 2015). Γι’
αυτό λοιπόν η άσκηση της κοινωνικής εργασίας είναι σημαντικό να εστιάζει στην
προώθηση της ένταξης όλων των φοιτητών στο πανεπιστήμιο καθώς και στην
προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της κοινωνικής αλλαγής (Dominelli, 1996;
Dominelli 2002). Μάλιστα, οι παρεμβάσεις του κοινωνικού λειτουργού με το φοιτητή
είναι σημαντικό να αποβλέπουν στον εντοπισμό και στην αξιοποίηση των δυνατών
σημείων και των πόρων που διατίθενται στο περιβάλλον του, στην ενθάρρυνση για
ανάληψη δράσης, στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και στην ανάπτυξη των
κοινωνικών του δεξιοτήτων (Καλλινικάκη, 2014α).
Σκοπό της παρούσας ερευνητικής εργασίας συνιστά η προσπάθεια διερεύνησης των
αναγκών και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές/τριες σε ζητήματα
προσβασιμότητας κατά τη φοίτηση τους στο πανεπιστήμιο και η ανάδειξη προτάσεων
για τη μελλοντική αποτελεσματική τους διαχείριση. Για το σκοπό λοιπόν της έρευνας,
μέσα στο Δεκέμβριο του 2021, διενεργήθηκαν συνολικά πέντε ποιοτικές ημι-
δομημένες συνεντεύξεις με επαγγελματίες της Δομής Συμβουλευτικής και
Προσβασιμότητας (ΔΟ.ΣΥ.Π.) του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, που είναι
περίπου οι μισοί εργαζόμενοι (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι και επιστήμονες
πληροφορικής που απασχολούνται στις Δομές). Ο συνολικός αριθμός των
εργαζομένων είναι 12. Οι συνεντεύξεις αυτές απομαγνητοφωνήθηκαν και
αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής ανάλυσης. Τα συμπεράσματα των
ερευνητικών δεδομένων ανέδειξαν ως κύριες δυσκολίες των φοιτητών/τριών α) την
έλλειψη εκπαίδευσης του διδακτικού προσωπικού στις προκλήσεις και στις ανάγκες
τους, β) την παρουσία ενδοοικογενειακών προβλημάτων, γ) την ύπαρξη
προβλημάτων στις σχέσεις με τους συμφοιτητές τους, δ) το πανεπιστήμιο που ενίοτε
μπορεί να λειτουργήσει ως φορέας διάκρισης και καταπίεσης και ε) την περίοδο της
πανδημίας που ανέδειξε δυσκολίες προσαρμογής στα νέα δεδομένα και ελλιπείς
γνώσεις χρήσης της τεχνολογίας. Οι ανάγκες τους, όπως αυτές προέκυψαν μέσα από
τις δυσκολίες, ήταν: α) η ανάγκη για κατανόηση και ευαισθητοποίηση του διδακτικού
και διοικητικού προσωπικού, β) η ανάγκη συναισθηματικής υποστήριξης και
αποδοχής από το οικογενειακό τους περιβάλλον, γ) η ανάγκη ανάπτυξης θετικών
κοινωνικών σχέσεων με τους συμφοιτητές τους, δ) η ανάγκη ισότιμης εκπαίδευσης
και ένταξης τους στο πανεπιστήμιο, ε) η ανάγκη υποστήριξης και καθοδήγησης κατά
την περίοδο της πανδημίας και στ) η ανάγκη τους για συμβουλευτική υποστήριξη από
τη ΔΟ.ΣΥ.Π.. Για την αντιμετώπιση και την αποτελεσματική διαχείριση των
προκλήσεων τους, οι φοιτητές/τριες έτειναν να αξιοποιούν προστατευτικούς
παράγοντες και πόρους που διατίθεντο στο περιβάλλον τους. Έτσι, κατά περίπτωση
παρατηρήθηκε ότι αξιοποιούσαν εσωτερικούς, οικογενειακούς ή/και
περιβαλλοντικούς προστατευτικούς παράγοντες. Τέλος, οι επαγγελματίες της
ΔΟ.ΣΥ.Π. πρότειναν για τη μελλοντική αποτελεσματική διαχείριση των προκλήσεων
των φοιτητών/τριών, τη σημασία της κατάρτισης και ευαισθητοποίησης του
διδακτικού προσωπικού σε ζητήματα δυσκολιών και αναγκών των φοιτητών, την
κατάρτιση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών από διδάσκοντες και φοιτητές, τη
διενέργεια ομάδων ομοτίμων φοιτητών και την προώθηση της ισότιμης εκπαίδευσης
σε όλες τις βαθμίδες.
Περιέχει βιβλιογραφικές παραπομπές
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
