Η γνώση και η αγάπη μου για τον τόπο της Ερεσσού με ενέπνευσαν στην εκπόνηση της διπλωματικής εργασίας μου με τίτλο «Καταφύγια λαϊκού πολιτισμού στην Ερεσσό, Λέσβου» και την κατασκευή της ανάλογης μακέτας σε κλίμακα 1:200. Τα καταφύγια αποτέλεσαν μέρος μιας ευρύτερης πορείας που συνδέει τον γιαλό της Ερεσσού με τον προφήτη Ηλία το θαλασσινό και τον προφήτη Ηλία το χωριανό. Περιοχή μελέτης: Τα καταφύγια χωροθετούνται στην Ερεσσό, Λέσβου, στην πλαγιά που γειτνιάζει με την περιοχή Αφεντέλλι. Αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης πορείας που συνδέει το γιαλό της Ερεσσού που απλώνεται προς το νότο με πλάτη στο βορά, με τον προφήτη Ηλία το θαλασσινό στο δυτικό πέρας της παραλίας. Πλάι στα καταφύγια απλώνεται αμφιθεατρικά προς το νότο ο κάμπος πίσω από τον οποίο βρίσκεται το χωριό της Ερεσσού. Το κεκλιμένο έδαφος της πλαγιάς έδωσε την κίνηση ζικ-ζακ που αποτελεί ένας περίπατος από ψηλά, πλάι στο τοπίο που περιγράφεται από τη γραμμή του ορίζοντα, τη βουνοκορφή όπου βρίσκεται ο προφήτης Ηλίας ο θαλασσινός και από την ακτογραμμή της Ερεσσού πλάι στην οποία αναδύονται από το βυθό τα νερά της θάλασσας. Γενικοί στόχοι: Στόχος της δημιουργίας των καταφυγίων είναι η προσέγγιση όσο το δυνατόν ευρύτερου κοινού από το ντόπιο πληθυσμό καθώς και από άλλες περιοχές της Ελλάδας και του κόσμου. Ο χώρος αυτός αποσκοπεί να γίνει σημείο δημιουργικών συναντήσεων και καλλιτεχνικής έκφρασης με στόχο μια ζωή κοντά στη φύση. Ο χώρος θα στεγάσει κάθε μορφή διαλόγου που έχει σαν αφετηρία και σαν προορισμό τον πολιτισμό και τη διάσωση της ιστορίας του οικισμού της Ερεσσού. Στο χώρο συνοδοιπόρος είναι η μουσική και οι μελωδίες που συνδέονται άρρηκτα με τη δέκατη μούσα, τη Σαπφώ, που κατάγεται από την περιοχή καθώς και την εξέλιξη των μελωδιών στο πέρασμα των χρόνων. Η κλίμακα και τα μεγέθη σύμφωνα με τα οποία οργανώνονται οι κατόψεις ακολουθούν το μετρό που υπάρχει στη φύση και στον άνθρωπο. Η ιδέα της σύνθεσης διαμορφώνεται με γνώμονα το ανάγλυφο της γης, την κίνηση του ήλιου, τον προσανατολισμό, τους ανέμους κι έτσι αποκτά τη δική της ιδιότυπη δομή και μορφή, τον τρόπο κατασκευής, τις εναλλαγές των κινήσεων μέσα στον κλειστό, στον αίθριο και στον ημιυπαίθριο χώρο. Κεντρική ιδέα της πρότασης: H απόδοση της λοξής γραμμής που υπάρχει στην τομή του εδάφους έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον επιμερισμό και τη διάρθρωση του λειτουργικού προγράμματος προς τα επάνω. Η ζικ - ζακ πορεία - κίνηση του επισκέπτη, ίδια μ’ αυτή που ακολουθεί ένα γαϊδουράκι σε κεκλιμένο έδαφος, περνάει από τις δύο γειτονιές των καταφυγίων που αποτελούν τα δύο κομβικά σημεία ενός «πολιτισμικού περίπατου» ο οποίος τις διατρέχει, τις συνενώνει και τις διασυνδέει. Η δημιουργία χώρων - δοχείων ποιοτικής διαβίωσης που ξεπηδούν μέσα από το έδαφος με πρόθεση την ανάπτυξη αδιάρρηκτης σχέσης μεταξύ του περιπατητή και του τοπίου μέσα από τις εμπειρίες της περιήγησης, της γνωριμίας, της ανάπαυσης, της ψυχικής ανάτασης, της έμπνευσης και του πειραματισμού των ανθρώπων στον τόπο και στον χώρο των καταφύγιων λαϊκού πολιτισμού. Λειτουργικό διάγραμμα: Ο επιμερισμός του λειτουργικού προγράμματος στους αμιγώς λίθινους όγκους της σύνθεσης που τους βρίσκουμε τον έναν μετά τον άλλον σταδιακά, έχει παίξει ρόλο στις επιλογές, στον επιμερισμό και στη διάρθρωση προς τα πάνω. Ο περιπατητής ξεκινάει από +3.00 από τη στάθμη της θάλασσας, παίρνει το μονοπάτι και οδηγείται στο +20.00, στην πρώτη στάθμη της σύνθεσης όπου βρίσκεται η κάτω γειτονιά των καταφυγίων. Η κίνηση είναι πλάγια στην πλαγιά και δημιουργεί έναν υπαίθριο περίπατο γύρω από τα καταφύγια που διαρθρώνονται σε δύο γειτονιές. Κάθε γειτονιά απλώνεται γύρω από αίθριο χώρο και η πορεία της σύνθεσης γίνεται μέσω της εναλλαγής υπαίθριου και ημιυπαίθριου χώρου. Κάτω γειτονιά: Η κάτω γειτονιά στη στάθμη +20.00 παραλαμβάνει τον περιπατητή στο χώρο της υποδοχής. Ο περίπατος συνεχίζει στο ίδιο επίπεδο περιμετρικά του αιθρίου όπου εξελίσσεται ο χώρος έκθεσης της αγροτικής, καλλιτεχνικής δραστηριότητας των παραγωγών και των χειροτεχνών της Ερεσσού. Στην υποκείμενη στάθμη +16.00 χωροθετούνται οι κοιτώνες περιστασιακής διαμονής του κοινού, ο στάβλος, ο χώρος της συλλογικής κουζίνας με την αυλή της και το αίθριο με τον κήπο. Πάνω γειτονιά: Στη στάθμη +29.00 οι χώροι των εργαστηρίων απλώνονται περιμετρικά του αιθρίου. Στη στάθμη +33.00 χωροθετούνται η έκθεση των αντικειμένων τέχνης και τοπικής παραγωγής εμπνευσμένα από την παράδοση του οικισμού καθώς και ο χώρος του πωλητηρίου. Η πάνω γειτονιά απαρτίζεται από τους χώρους των εργαστηρίων, τον χώρο έκθεσης της σύγχρονης έκφρασης της εντόπιας παράδοσης και το χώρο του πωλητηρίου με τα νέα προϊόντα και δημιουργήματα των ανθρώπων. Το υπαίθριο θεατράκι: Φεύγοντας δυτικά, προς τον προφήτη Ηλία το θαλασσινό, η πορεία της σύνθεσης κλείνει με το υπαίθριο θεατράκι που λειτουργεί ως ακραίο σημείο στη ζικ - ζακ δομή των καταφυγίων. Το κοίλο υπόβαθρο του σημείου των καταφυγίων στην πλαγιά ανοίγεται προς την ανατολή και το νότο επιτρέποντας ηλιασμό των χώρων και της πορείας.
My knowledge and love for Eressos inspired me in the completion of my thesis titled "Folk culture shelters in Eressos, Lesbos” and the construction of the corresponding model on a scale of 1:200. The shelters are part of a broader path that connects the coast of Eressos with Prophet Elias "thalassinos" and Prophet Elias "chorianos". Study area:
The shelters are located in Eressos, Lesbos, on the slope adjacent to the Afentelli area. They are part of a wider course connecting the beach of Eressos, which extends to the south with its back to the north, with Prophet Elias "thalassinos" settlement at the beach's western end. Adjacent to the shelters, the terrain stretches amphitheatrically towards the south, behind which is the village of Eressos. The inclined terrain of the slope gave the zig-zag movement that constitutes a walk from above, next to the landscape described by the horizon line, the mountain peak where Prophet Elias "thalassinos" settlement is located, and the coastline of Eressos, next to which they emerge from the bottom of the sea waters. General objectives: The goal of creating the shelters is to reach as wide a public as possible from the local population and other regions of Greece and the world. This space aims to become a point of creative meetings and artistic expression with the aim of a life close to nature. The space will house every form of dialogue that has as its starting point and as its destination the culture and the preservation of the history of the settlement of Eressos. Music and melodies, which are closely related to the tenth muse, Sappho, who originated from the region, as well as the evolution of melodies over time, are a companion in this space. The scale and sizes according to which the perspectives are organized follow the measure in nature and humans. The idea of composition is shaped with the earth's relief, the sun's movement, orientation, and winds, and thus acquires its unique structure and form, the construction method, and the alternations of movements within the enclosed, open, and semi-open space. Central idea: The proposal's central idea is to render the inclined line at the intersection of the ground with the distribution and structure of the functional program upwards. The zig-zag path - the visitor's movement, similar to that followed by a donkey on sloping ground, passes through the two neighbourhoods of the shelters that constitute the two pivotal points of a "cultural promenade" that traverses, unites, and connects them. Additionally, the proposal focuses on creating spaces - containers of quality living that emerge from the ground, intending to develop an inseparable relationship between the pedestrian and the landscape through experiences of exploration, acquaintance, rest, mental rejuvenation, inspiration, and experimentation of people in the place and space of the folk culture shelters. Functional diagram: The distribution of the functional program in the purely stone volumes of the composition, which are gradually found one after the other, has played a role in the choices, allocation, and upward structuring. The pedestrian starts from +3.00 above sea level, takes the path and is led to +20.00, the first level of the composition where the lower neighbourhood of the shelters is located. The movement is inclined along the slope and creates an outdoor promenade around the shelters that are structured into two neighbourhoods. Each neighbourhood is surrounded by outdoor space, and the composition route is achieved by alternating outdoor and semi-outdoor spaces. Lower neighbourhood: The lower neighbourhood at the +20.00 level welcomes the pedestrian into the reception area. The walkway continues at the same level around the atrium where the exhibition space of rural, artistic activities of the producers and artisans of Eressos unfolds. Finally, at the underlying level of +16.00, the occasional visitor's dormitories, the stable, the communal kitchen with its courtyard, and the atrium with the garden are located. Upper neighbourhood: At the +29.00 level, the workshop spaces are spread around the atrium. At the +33.00 level, the exhibition of art objects and local production inspired by the tradition of the settlement, as well as the market space, are located. The upper neighbourhood consists of workshop spaces, an exhibition space for the contemporary expression of local tradition, and the market space with new products and creations of the people. The earth theatre: Heading west towards Prophet Elias "thalassino", the composition ends with the outdoor amphitheatre, which functions as the endpoint of the zig-zag structure of the shelters. The concave backdrop of the shelter' s point opens towards the east and south, allowing sunlight to enter the spaces and the pathway.
41 σ.
Democritus University of Thrace
