Η παρούσα εργασία διερευνά τα βιοηθικά διλήμματα που αναδύονται από την ανάπτυξη και διάδοση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων (ΓΤΤ), θέτοντας στο επίκεντρο το ερώτημα “Ποια είναι τα όρια της ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση;” Αρχικά περιγράφεται η τεχνολογική εξέλιξη της γενετικής μηχανικής και οι βασικές κατηγορίες ΓΤΤ, καθώς και οι κύριοι υποστηρικτές και επικριτές τους. Στη συνέχεια πραγματοποιείται βιβλιογραφική ανασκόπηση των κύριων βιοηθικών αρχών -αυτονομία, ωφελιμότητα, δικαιοσύνη, μη βλάβη- και των συναφών θεωριών (π.χ. επικουρισμός, θεωρία δικαιωμάτων, οικοσυστημική ηθική). Η ανάλυση εστιάζει σε τέσσερα κεντρικά διλήμματα: 1. Ασφάλεια και αβεβαιότητα: Πώς αποτιμώνται οι πιθανοί κίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, εν όψει ατελών επιστημονικών δεδομένων; 2. Ενημέρωση και συναίνεση καταναλωτών: Ποιο ρόλο διαδραματίζουν η διαφάνεια ετικετοποίησης και η ελεύθερη επιλογή; 3. Κοινωνική δικαιοσύνη και πρόσβαση: Πώς επηρεάζουν οι πατέντες και οι εταιρικές στρατηγικές τις ανισότητες μεταξύ βιομηχανικών και αναπτυσσόμενων χωρών; 4. Σχέση ανθρώπου-φύσης: Ποιο είναι το ηθικό βάρος της τροποποίησης βασικών βιολογικών συστημάτων; Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, ενώ τα ΓΤΤ προσφέρουν σημαντικά οφέλη (αυξημένη παραγωγικότητα, διατροφική εμπλουτισμένη τροφή), η διαχείρισή τους απαιτεί αυστηρό θεσμικό πλαίσιο που θα συνδυάζει επιστημονική αξιολόγηση κινδύνων με συμμετοχική λήψη αποφάσεων και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τέλος, προτείνονται κατευθύνσεις πολιτικής για την ενίσχυση της υπεύθυνης και ηθικά τεκμηριωμένης χρήσης των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το παγκόσμιο συμφέρον όσο και τις τοπικές .
This paper investigates the bioethical dilemmas arising from the development and dissemination of genetically modified foods (GMFs), centering on the question “What are the limits of human intervention in nature?” It begins by outlining the technological evolution of genetic engineering and the main categories of GMFs, as well as their principal proponents and critics. Next, a literature review presents the core bioethical principles -autonomy, beneficence, justice, non-maleficence -and related theories (e.g. consequentialism, rights-based ethics, eco-ethics). The analysis focuses on four key dilemmas: 1. Safety and Uncertainty: How should potential risks to human health and the environment be assessed in the face of incomplete scientific data?
2. Consumer Information and Consent: What role do transparent labeling and free choice play? 3. Social Justice and Access: How do patents and corporate strategies influence inequalities between industrialized and developing countries? 4. Human–Nature Relationship: What is the moral weight of altering fundamental biological systems? Findings show that, while GMFs offer significant benefits (increased productivity, nutritionally enhanced foods), their management requires a robust regulatory framework that combines scientific risk assessment with participatory decision-making and respect for human rights. Finally, the paper proposes policy recommendations to promote the responsible and ethically grounded use of genetically modified foods, taking into account both global interests and local social and environmental specificities.
Βιβλιογραφία : σ. 110 - 128
128 σ.
Democritus University of Thrace
