Σχετικά με την υλικότητα της επανάληψης Η επανάληψη είναι ένα σύνθετο αλλά, ομολογουμένως, εξαιρετικά κοινό κειμενικό φαινόμενο, το οποίο έχει μελετηθεί επισταμένως ήδη από την κλασική αρχαιότητα, όταν ειδήμονες της ρητορικής τέχνης επιχείρησαν να καταγράψουν τις βασικές τους τεχνικές προς όφελος των μαθητευόμενών τους. Πιο πρόσφατα, τον περασμένο δηλαδή αιώνα, η επανάληψη μελετήθηκε εντατικά ως στοιχείο της προφορικότητας και της λαϊκής ποίησης εν γένει· στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίστηκε η δυνατότητά της να υποστηρίζει την απομνημόνευση, καθώς και να υποβοηθά τη διαδικασία της σύνθεσης κατά την επιτέλεση. Στην παρούσα εργασία εξερευνάται αφετηριακά η υλική διάσταση της επαναληπτικότητας. Πιο συγκεκριμένα, εστιάζοντας σε ορισμένους τρόπους περιγραφής και εφαρμογής του υπό εξέταση σχήματος, όπως μαρτυρούνται στη σχετική βιβλιογραφία, επιχειρούμε να αναδείξουμε κάποιες πρωτίστως υλικής φύσεως λειτουργίες του. Συχνά η επανάληψη αντιμετωπίστηκε ως πρόβλημα ύφους ή συνδέθηκε αποκλειστικά με την έμφαση. Στόχος μας εδώ είναι να τεθεί το ζήτημα υπό νέα προοπτική και με ανανεωμένους μεθοδολογικούς όρους· επικεντρωνόμαστε σε μνημονικές, επικοινωνιακές και “χαρτογραφικές” λειτουργίες της επανάληψης.
(EL)
Repetition is a complex yet extremely common textual phenomenon that has caught the scholarly eye’s attention since classical times, as orators were first trying to sketch out and present their perfected rhetorical devices to students. In more recent years, repetition has been extensively studied in the context of orality and popular poetry, among other things; in this context, repetition has been recognized to aid memorization and performative composition. This paper aims to support the hypothesis that repetition can be regarded as a device with something of a material nature. More specifically, drawing upon the various ways artists and scholars have utilized to describe and apply the device in question, we shall point out certain purely material functions of repetition in texts. Traditionally, repetition has been analyzed in quite simplistic manners, which resulted in it being regarded as a fault of style, or a way of generating plain emphasis in literary and non-literary texts alike. Our goal is to reframe the debate and distance our argumentation from strictly linguistic or rhetorical approaches to textual meaning. We are thus treating repetition in fresh methodological terms, basing our approach on aspects of memorization, reader-text communication, and textual mapping; this leads us to acknowledging repetition’s peculiar relevance (both resemblance and dissimilarity) to material media.
(EN)
Ελληνική Εταιρεία Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας
