Η μελέτη των κοινωνικών φαινομένων είναι σημαντική για την κατανόηση των ανθρωπογενών χώρων και σχηματισμών. Βοηθάει στη διερεύνηση των ζητημάτων που σχετίζονται με τον χώρο, ενσωματώνοντας εθνογραφικά στοιχεία και συμβάλλοντας έτσι στο σχεδιασμό δημόσιων χώρων σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα. Στο σημερινό αστικό τοπίο συνυπάρχουν διάφορες ομάδες και άτομα από διαφορετικά πολιτισμικά και κοινωνικά υπόβαθρα, που μοιράζονται ένα κοινό χωρικό πλαίσιο.
Η παρούσα ερευνητική εργασία είναι μια προσπάθεια κατανόησης της σχέσης της καθημερινότητας και των συνηθειών που αναπτύσσουν οι άνθρωποι διαφορετικών πολιτισμικών πλαισίων με την αρχιτεκτονική και τον χώρο. Ως κύρια μέθοδος αυτής της κατανόησης χρησιμοποιείται η εθνογραφία, η μελέτη δηλαδή των εθίμων, των συμπεριφορών, των πολιτισμών και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων των ατόμων και των ομάδων μέσα στον χώρο. Η εθνογραφία αποτελεί όρο προερχόμενο από τους κλάδους των επιστημών της Κοινωνιολογίας και της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Εν προκειμένω, γίνεται ανάλυση του θεωρητικού υποβάθρου της εθνογραφίας καθώς και των μεθόδων που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της, αποσκοπώντας έτσι στην ευρύτερη κατανόηση του όρου και των πιθανών τρόπων χρήσεων της.
Επιπλέον, προσεγγίζοντας το αρχιτεκτονικό υπόβαθρο που ενδεχομένως μπορεί να θέσει η χρήση της εθνογραφίας, αναλύεται η θεώρηση του χώρου ως ενεργή κατάσταση που μέσα του αλληλοεπιδρούν διαφορετικοί πολιτισμοί, καθώς και ως συνθήκη που επιτρέπει μεταφράσεις και διαφορετικές αναγνώσεις. Έπειτα, θα εξεταστούν τα είδη αναπαραστάσεωνως εργαλείο καταγραφής και ερμηνείας ενεργών καταστάσεων υπό το πρίσμα της εθνογραφικής παρατήρησης, όπως παρατέθηκαν από το Atelier Bow-Wow. Ενώ, αντίστοιχα παρατίθεται το παράδειγμα των αρχιτεκτονικών μορφών των Σαρακατσαναίων της Ηπείρου ως απόπειρα εθνογραφικής ανάγνωσης των χαρακτηριστικών τους.
Η εθνογραφική έρευνα προσφέρει πλήθος αναφορών που υποστηρίζουν τη χρήση της ανάλυσης στο σχεδιασμό. Εμβαθύνοντας σε εμπειρίες και αλληλεπιδράσεις ατόμων και κοινοτήτων, συγκεντρώνονταιχρήσιμες παρατηρήσεις που τροφοδοτούν τη διαδικασία σχεδιασμού. Μέσω της χρήσης της εθνογραφίας συντάσσονται μοτίβα, πολιτισμικές και κοινωνικές δυναμικές, επιτρέποντας την λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων, με άξονα τη λειτουργικότητα. Επιπλέον, η εθνογραφική έρευνα αναδεικνύει τις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις, προωθώνταςπιο δίκαιες και ισότιμες πρακτικές. Με την ενσωμάτωση αυτής τηςανάλυσης, προκύπτει η δυνατότητα δημιουργίας χώρων που προάγουν την κοινωνική συνοχή, ικανοποιούν διαφορετικές ανάγκες και αντιμετωπίζουν ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα στο δομημένο περιβάλλον.
(EL)
Research on social phenomena is important for understanding manmade spaces and formations. It helps to explore issues related to space, incorporating ethnographic elements and thus contributing to the design of public spaces in multicultural environments. In today’s urban landscape, various groups and individuals from different cultural and social backgrounds coexist, sharing a common spatial context.
This research paper is an attempt to understand the relationship between everyday life and the habits that people of different cultural contexts develop in relation to architecture and space. Ethnography, the study of customs, behaviors, cultures and social interactions of individuals and groups within space, is used as the main method of this understanding. Ethnography is a term derived from the disciplines of Sociology and Social Anthropology. In this regard, the theoretical background of ethnography and the methods developed within it, are analyzed, thus aiming at a broader understanding of the term and possible uses of the term.
Moreover, by approaching the architectural background that the use of ethnography may possibly set, the notion of space as an activecondition in which different cultures interact, as well as a condition that allows for translations and different readings, is also discussed. Then, the forms of representation as a tool for documenting and interpreting active states will be examined in the light of ethnographic observation, as provided by Atelier Bow-Wow. While correspondingly, the example of the architectural forms of the Sarakatsani of Epirus, in Greece, will be presented as an attempt of ethnographic interpretation regarding their characteristics.
Ethnographic research offers a variety of references that support the use of analysis in design. By delving into the experiences and interactions of individuals and communities, useful observations are gathered that feed into the design process. Through the use of ethnography, patterns, cultural and social dynamics are drawn up, enabling informed decisions to be made with a focus on functionality. In addition, ethnographic research highlights social and cultural dimensions, promoting more fair and equal practices. By integrating this analysis, the possibility of creating spaces that promote social cohesion, meet diverse needs and address broader social issues in the built environment.
(EN)
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
