Οι άνθρωποι εδώ και χιλιάδες χρόνια, έχουν την τάση να δίνουν ιδιαίτερη σημασία στην εξωτερική τους εμφάνιση. Ένα σημείο που έδιναν έμφαση ήταν το βάρος, θεωρώντας την πρόσληψη βάρους και την αποθήκευση σωματικού λίπους ως προτέρημα. Το υπερβάλλον βάρος χαρακτηριζόταν με διάφορα ονόματα, όπως ευσαρκία, ενώ τους τελευταίους αιώνες είναι γνωστό ως παχυσαρκία. Σήμερα, τον 21ο αιώνα, η πρόσληψη βάρους και η παχυσαρκία θεωρούνται αυξανόμενη απειλή, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την υγεία και την ποιότητα ζωής, προκαλώντας στους υπέρβαρους αίσθημα ενοχής και στιγματισμού από το κοινωνικό σύνολο. Αν και από τη μια μεριά οι συνθήκες διαβίωσης συνεχώς βελτιώνονται, από την άλλη ο σύγχρονος τρόπος ζωής υιοθετεί συνήθειες που σχετίζονται με πολλούς αιτιολογικούς παράγοντες εμφάνισης της νόσου. Οι αιτιολογικοί παράγοντες της παχυσαρκίας έχουν πολύπλευρη και πολυσύνθετη μορφή, που παρά τις προόδους της επιστήμης και την προσέγγιση μέσω στρατηγικών πρόληψης και αντιμετώπισής της, τείνει να πάρει διαστάσεις επιδημίας. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα που νοσεί κάποιος από παχυσαρκία, τόσο πιο σοβαρές είναι οι επιπτώσεις της και πιο δύσκολη η καταπολέμησή της. Έτσι, είναι καλό να καταπολεμείται η παχυσαρκία στα αρχικά στάδιά της ή μέσω της πρόληψης να μην επιτραπεί καν η εμφάνισή της. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να παρέμβουμε και να προστατέψουμε όσο γίνεται τις μικρές ηλικίες. Κυρίως θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην εφηβική ηλικία, που σηματοδοτεί ίσως την πιο κρίσιμη και ευάλωτη περίοδο για την εμφάνιση της νόσου, εξαιτίας των ψυχοσωματικών αλλαγών που υφίστανται οι έφηβοι κατά τη διάρκεια της μεταβίβασής τους από την παιδική ηλικία προς την ενηλικίωσή τους. Τα αίτια που ωθούν προς την εφηβική παχυσαρκία προκύπτουν από ένα πλήθος και συνδυασμό αλληλεπιδράσεων που δρουν στη διαιτητική συμπεριφορά του εφήβου, διαταράσσοντας την ενεργειακή ισορροπία και αυξάνοντας την κατανάλωση τροφής για μια σημαντική περίοδο. Οι παράγοντες αυτοί οφείλονται σε δύο κατηγορίες. Στην πρώτη, η παχυσαρκία οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες που έχουν ως αποτέλεσμα την υπερβολική παροχή θερμίδων, ενώ στη δεύτερη κατηγορία οφείλεται σε ενδογενείς παράγοντες, που αυξάνουν την προδιάθεση του οργανισμού να προσλαμβάνει εύκολα βάρος. Το υπερβάλλον βάρος μπορεί να προκαλέσει στους εφήβους ψυχοσωματικές διαταραχές, παθολογικές καταστάσεις και κοινωνικοπολιτικά προβλήματα. Οι επιπτώσεις των διαταραχών αυτών μπορούν να παρουσιαστούν μεσοπρόθεσμα, δηλαδή κατά τη διάρκεια της εφηβικής ηλικίας ή μακροπρόθεσμα, μετά την εφηβική ηλικία. Οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας κατά την εφηβική ηλικία θα πρέπει να είναι σχεδιασμένες προσεκτικά, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος εμφάνισης διατροφικών διαταραχών ή άλλων προβλημάτων που σχετίζονται με τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των εφήβων. Για το λόγο αυτό απαιτείται η συνεργασία όλων των υπεύθυνων φορέων που μπορούν να συμβάλλουν θετικά στην επίλυση της εφηβικής παχυσαρκίας. Έτσι απαιτούνται περιβαλλοντικές, εκπαιδευτικές, οικονομικές και νομοθετικές ρυθμίσεις σε συνδυασμό με το σύστημα υγείας για την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της εφηβικής παχυσαρκίας. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία, γίνεται λόγος σε όσα προαναφέρθηκαν για την εφηβική παχυσαρκία, με στόχο μια καλύτερη επισκόπηση των σύγχρονων δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στις ιδιαιτερότητες της εφηβικής ηλικίας, στη διατροφή των εφήβων καθώς και στα προβλήματα της εφηβείας που σχετίζονται με τη διατροφή. Γίνεται αναφορά για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, μέσω επιδημιολογικών μελετών, και παρουσιάζεται η έρευνα που εκπονήθηκε για να ελέγξουμε την ύπαρξή ή όχι παχυσαρκίας στο δείγμα που επιλέχθηκε. Τέλος, για την επίλυση του προβλήματος, γίνεται λόγος για τις στρατηγικές που ακολουθούν οι ειδικοί για την προσέγγιση, την πρόληψη και την αντιμετώπιση της εφηβικής παχυσαρκίας.
Thousands of years ago, people tended to pay particular attention to their appearance. A feature which special emphasis was put on, was their weight, considering the gain of weight and the storage of body fat for an advantage. Excessive weight was characterized by various names, such as eusarkia, while during the last centuries it is known as obesity. Today, in the 21st century, weight gain and obesity are an increasing threat, sounding a note of warning about health and life quality for overweight people, making them feel guilty and ashamed in the society. Although, on the one hand, the living conditions are constantly improving, on the other hand modern lifestyle adopts habits which are related to multiple factors that cause the disease. The etiological factors of obesity have a versatile and complicated form, which, despite the progress of science and the strategies that are used for prevention and treatment, tend to expand beyond limits, afflicting all age groups. The longer the period during which somebody suffers from obesity, the more serious its consequences and more difficult its treatment. Thus, it is only reasonable that obesity should be treated in its initial stage or through its prevention, so that the appearance of the disease could be warded off. In order to do this, we should interfere and protect as much as possible younger age groups. Special attention should be paid to adolescence, which seems to be the most critical and vulnerable period for the appearance of the disease, because of psychosomatic changes experienced by teenagers, during their transfer from childhood to adulthood. The causes that lead to juvenile obesity derive from a combination of factors, which affect the dietary behavior of adolescents, disrupting energy balance through the increase in food consumption for a significant period. These factors are divided in two categories. In the first one, obesity is due to external factors that have resulted in an excessive supply of calories, while in the second category obesity is caused by internal factors, which enhance the disposition of the organism to gain weight easily. Excess weight can cause adolescents psychosomatic disorders, pathological and sociopolitical problems. The effects of these disorders can be shown in the short run, i.e. during adolescence or in the long run after puberty. Interventions that aim at the prevention or treatment of obesity during adolescence should be planned carefully to avoid the risk of eating disorders or other problems associated with the physical and mental development of adolescents. For this reason, the cooperation of all concerned agents, which can contribute positively to the resolution of the problem, is required. Thus, environmental, educational, economical and legislative adjustments are required and should be combined with the health system for the immediate diagnosis and treatment of adolescent obesity. This thesis refers to what has been said about teenage obesity, aiming at a better overview of current data. In particular, reference is made to the specific characteristics of adolescence, the dietary habits and problems of adolescence related to nutrition. There is a reference to the adolescent obesity in Greece and the rest of the world, through epidemiological studies, and there is a presentation of the research conducted to test the existence or not of obesity in the sample selected. As far as the solution of the problem is concerned, there are references to the strategies which experts adopt, aiming at the approach, prevention and treatment of adolescent obesity.
