O ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου ενισχύεται. Με την ανάπτυξη ισχυρών μηχανημάτων, υψηλής ακρίβειας, είναι εφικτή η χορήγηση υψηλών δόσεων, επαρκών για τον έλεγχο της νόσου, αποφεύγοντας παράλληλα την έκθεση των γύρω υγιών ιστών. Η κλινική εφαρμογή της ιοντίζουσας ακτινοβολίας προϋποθέτει τη συνεργασία μιας ομάδας εξειδικευμένων επαγγελματιών (ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι, φυσικοί ιατρικής, τεχνολόγοι κ.λπ.) που συμμετέχουν στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της θεραπείας. Είναι υπεύθυνοι για την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς η επένδυση σε πολυδάπανο εξοπλισμό χωρίς αντίστοιχη επένδυση στο κατάλληλο προσωπικό μπορεί να είναι επικίνδυνη. Με την εφαρμογή ενός προγράμματος διασφάλισης ποιότητας στην ακτινοθεραπεία στόχος είναι η παροχή της βέλτιστης φροντίδας στους ασθενείς, μέσα από οργανωμένες δράσεις. Η ποιότητα στην ακτινοθεραπεία αφορά τρεις τομείς: πρώτον, τον κλινικό τομέα που σχετίζεται με τους πόρους (υψηλής ποιότητας στελέχωση και εξοπλισμός), τις διαδικασίες (επιλογή-σχεδιασμός θεραπείας και μεταθεραπευτική παρακολούθηση) και τα αποτελέσματα (έλεγχος της νόσου, τοξικότητα), δεύτερον, τον τομέα ακτινοφυσικής που αφορά στη βέλτιστη λειτουργία των μονάδων θεραπείας και των συστημάτων σχεδιασμού, ώστε να εξασφαλίζεται το επιθυμητό βιολογικό αποτέλεσμα από την αλληλεπίδραση ακτινοβολίας και ύλης και, τρίτον, τον τεχνικό τομέα που αφορά στην ακρίβεια εφαρμογής του πλάνου θεραπείας και την ομαλή λειτουργία των μηχανημάτων. Εκτός από τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνών φορέων για την ορθή πρακτική στη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία των ογκολογικών ασθενών, διαπιστώνεται η ανάγκη εφαρμογής των αρχών της διοίκησης ποιότητας στις υπηρεσίες υγείας που παρέχουν τα εργαλεία τόσο για την ορθολογική διαχείριση των περιορισμένων πόρων όσο και για τη συνεχιζόμενη βελτίωση των οργανισμών, μέσα σε ένα απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον, με επίκεντρο τον ασθενή. Είναι φανερό ότι η ποιότητα σε έναν οργανισμό δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα σοβαρής υποκίνησης, προσπάθειας, συγκέντρωσης ιδεών και επιδέξιας υλοποίησης των στόχων. Είναι η σοφή επιλογή μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών. Ακόμη, η ποιότητα είναι μια δυναμική έννοια, ο βαθμός ικανοποίησης της οποίας θα πρέπει να μετράται και οι στόχοι να επαναπροσδιορίζονται και να επικαιροποιούνται, σύμφωνα με την επιστημονική γνώση (evidence-based medicine). Επιπλέον, η επίτευξη του στόχου της ποιότητας βασίζεται στην αμφίδρομη σχέση μεταξύ συστήματος υγείας και χρηστών. Συνεπώς η ποιότητα θέλει προσπάθεια και οργάνωση, χρειάζεται στρατηγική και δράση με την αξιοποίηση επιστημονικών εργαλείων-μεθόδων. Προϋποθέτει εξειδίκευση, εκπαίδευση, συντονισμό από ταλαντούχους ηγέτες, μέσα σε ένα περιβάλλον ομαδικής εργασίας. Σε αυτή την εργασία επιχειρείται να αναπτυχθεί η σημασία και ο τρόπος εφαρμογής ενός προγράμματος διασφάλισης ποιότητας στην ακτινοθεραπεία, μέσα από μία ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας.
The role of radiotherapy in the treatment of cancer is expanding. The development of new technology and sophisticated techniques of high precision allows better local control, with the delivery of high doses to the target, while sparing normal tissues. The clinical implementation of ionizing radiation demands the co-operation of specialized professionals (radiation oncologists, physicists, radiation technologist etc) who are responsible for the provision of effective, safe and high-quality care.
The aim of a quality assurance program in radiotherapy is to provide the best available care to the patients, in a systematic way. There are three aspects of quality in radiotherapy: firstly, the clinical aspect, regarding resources (personnel and equipment), procedures (treatment, follow-up), outcome (tumor control, toxicity), secondly, the physical aspect which involves the control of the equipment parameters so as to achieve the desirable biologic effects of radiation, and, thirdly, the technical aspect, which involves the accuracy of treatment delivery. Besides the international guidelines for the diagnosis and treatment of cancer, there is the need of a quality management system that provides the tools for resource allocation and continuous improvement of patient-centered health services, in a demanding and competitive environment. So quality in not achieved by chance, it's the result of serious effort, motivation and vision. It is a wise choice among alternatives. The concept of quality is dynamic and the target needs to be re-evaluated and updated, constantly. It is a matter of specialized personnel, continuous education and teamwork, under the co-ordination of talented leaders. This paper addresses the importance and the implementation of quality assurance in radiation oncology through a literature review.
