Ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος στέγασης των ζώων εργαστηρίου στην πράξη (EL)

Environmental enrichment for laboratory animals in practice (EN)

KOSTOMITSOPOULOS (Ν. ΚΩΣΤΟΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ), N.

Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών έχει εκδηλωθεί έντονο ενδιαφέρον των επιστημόνων για τη βελτίωση της ευζωίας των ζώων εργαστηρίου μέσω του εμπλουτισμού του περιβάλλοντος στο οποίο διαβιούν. Ως εμπλουτισμός του περιβάλλοντος θεωρείται κάθε αλλαγή του περιβάλλοντος στέγασης των εγκλωβισμένων ζώων που αποσκοπεί στο να βοηθήσει τα ζώα αυτά να εκδηλώσουν συμπεριφορά παρόμοια με τη συμπεριφορά των ζώων του ίδιου είδους, που ζουν ελευθέρα στο φυσικό περιβάλλον. Ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος στέγασης των ζώων εργαστηρίου μπορεί να διακριθεί σε δυο τύπους, στον κοινωνικό εμπλουτισμό και στο φυσικό εμπλουτισμό. Ως κοινωνικός εμπλουτισμός χαρακτηρίζεται η δυνατότητα που μπορεί να προσφέρεται στα ζώα να έρχονται σε άμεση ή έμμεση επαφή με άλλα ζώα του ίδιου είδους και της ίδιας φυλής. Ο άμεσος κοινωνικός εμπλουτισμός περιλαμβάνει τη στέγαση των ζώων κατά ομάδες. Κατά τη σύσταση των ομάδων αυτών θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα ώστε τα ζώα της ομάδας να ζουν αρμονικά μεταξύ τους και να μην εκδηλώνουν επιθετική ή ανταγωνιστική συμπεριφορά. Στις περιπτώσεις όπου δεν είναι δυνατή η στέγαση των ζώων σε ομάδες, τότε θα πρέπει να επιδιώκεται ηεφαρμογή του έμμεσου τύπου κοινωνικού εμπλουτισμού. Σ' αυτήν την περίπτωση τα ζώα έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν ή να μυρίζουν άλλα ζώα του ίδιου είδους, τα οποία στεγάζονται σε παρακείμενα κλουβιά. Προκειμένου για τα μεσαία και τα μεγάλα ζώα εργαστηρίου ως κοινωνικός εμπλουτισμός θεωρείται και η συχνή επαφή του ανθρώπου με τα ζώα αυτά, ιδιαίτερα όταν παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην εγκατάσταση πειραματισμού. Ως φυσικός εμπλουτισμός θεωρείται κάθε παρέμβαση που μπορεί να γίνει στο περιβάλλον στέγασης, με σκοπό την ικανοποίηση διαφόρων φυσιολογικών και ηθολογικών αναγκών των στεγαζόμενων ζώων, όπως για παράδειγμα η άσκηση, η κατασκευή φωλιάς, το ψάξιμο της τροφής ή η εξερεύνηση του περιβάλλοντος χώρου. Ο φυσικός εμπλουτισμός του περιβάλλοντος στέγασης των ζώων εργαστηρίου περιλαμβάνει συνήθως την τοποθέτηση διαφόρων αντικειμένων ή υλικών ή τη δημιουργία διαφόρων ερεθισμάτων. Στην πράξη, ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος στέγασης των ζώων εργαστηρίου θα πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό της εγκατάστασης. Πριν από την εφαρμογή οποιουδήποτε προγράμματος εμπλουτισμού θα πρέπει να προηγείται συστηματική μελέτητης υπάρχουσας σχετικής βιβλιογραφίας, ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με άλλες μονάδες εκτροφής ή και πειραματισμού, προσεκτικός σχεδιασμός και αξιολόγηση των παρεμβάσεων προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οποιαδήποτε μεταβολή του περιβάλλοντος στέγασης θα αποβαίνει τελικά προς όφελος της υγείας και ευζωίας των στεγαζόμενων ζώων, αλλά και προς όφελος της ποιότητας των αποτελεσμάτων της επιτελούμενης έρευνας. (EL)

During the last decades there has been an increased scientific interest in the improvement of housing conditions for laboratory animals by providing them with opportunities to perform more species - specific behavioural repertoires through enriching their environment. Environmental enrichment is, by definition, any modification in the environment of the captive animals that seeks to enhance their physical and physiological wellbeing by providing stimuli that meet the animals' species-specific needs. An enrichment scheme can be focused on the social and the physical environment. The social environment of animals can be enriched by housing them together with conspecifics in pairs or in groups. Procedures to achieve group formation need careful introduction of individuals which are compatible, a factor which is strongly dependent upon age, sex and hierarchical rank. Social housing will be beneficial only if the pairs or groups are harmonious and stable. The close contact with humans could be also considered as social improvement. Strategies to improve physical environment of laboratory animals should include provision of stimuli (materials or devices) that are biologically meaningful to them, with which they can choose to interact or not and which are not harmful to them. In practice, any enrichment scheme should be well designed before its implementation. In depth knowledge of the behavioural needs of the animals is prerequisite. Close collaboration between the scientific and the technical personnel is also necessary. Environmental changes need to be carefully evaluated in order to establish whether the improvement of animal welfare has been really achieved and to determine the impact on the obtained experimental results. The assessment of improved well-being as a result of environmental changes is based on a complex of behavioural and physiological parameters. (EN)

info:eu-repo/semantics/article

info:eu-repo/semantics/publishedVersion

ευζωία (EL)

εμπλουτισμός περιβάλλοντος (EL)

υγεία (EL)

ζώα εργαστηρίου (EL)

environmental enrichment (EN)

laboratory animals (EN)

health (EN)

welfare (EN)

Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία

Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society

Special Article

Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society

Αγγλική γλώσσα

2017-11-20

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/jhvms/article/view/14929

Hellenic Veterinary Medical Society / Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία (EN)

1792-2720

2585-3724

Περιοδικό της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας; Τόμ. 60 Αρ. 3 (2009); 222-226 (EL)

Journal of the Hellenic Veterinary Medical Society; Vol. 60 No. 3 (2009); 222-226 (EN)

Copyright (c) 2017 N. KOSTOMITSOPOULOS (Ν. ΚΩΣΤΟΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ) (EN)