Περιέχει: πίνακες, σχήματα, εικόνες.
Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται την εισαγωγή και χρήση των παραμυθιών στο μάθημα των γερμανικών ως ξένη γλώσσα και αποτελείται από ένα θεωρητικό και ένα πρακτικό τμήμα. Στο πρώτο και θεωρητικό μέρος αυτής της διπλωματικής εργασίας προσδιορίζεται ο όρος «παραμύθι» και αναλύονται τα χαρακτηριστικά του. Στο υποκεφάλαιο 1.3 γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί εν συντομία η γέννηση και η εξέλιξη των παραμυθιών στα πλαίσια της γερμανικής ιστορίας και λογοτεχνίας μέχρι την εποχή μας.
Στο τέλος του πρώτου μέρους περιγράφεται ο ψυχολογικός, παιδαγωγικός, ηθικός και πολιτισμικός χαρακτήρας των παραμυθιών και μάλιστα όσον αφορά στη μετάδοση της γλώσσας. Στόχος αυτών των δύο υποκεφαλαίων είναι να αποδειχθεί η μεγάλη αξία των παραμυθιών και να παρουσιαστεί η λειτουργία τους ως ένα μέσο για μάθημα διασκεδαστικό, ποικιλόμορφο και ικανό να παρακινήσει.
Στο δεύτερο κεφάλαιο λαμβάνει χώρα μία σύντομη περιγραφή των θεωρητικών βάσεων των τεσσάρων γλωσσικών ικανοτήτων: κατανόηση κειμένου, ακουστική κατανόηση, γραπτός και προφορικός λόγος. Ταυτόχρονα παρουσιάζεται όμως και το πώς τα παραμύθια μπορούν να λειτουργήσουν ως κατάλληλο υλικό στο μάθημα της ξένης γλώσσας για την υποστήριξη και των τεσσάρων γλωσσικών ικανοτήτων. Εκτός απ αυτό παρουσιάζονται εκείνα τα χαρακτηριστικά του παραμυθιού ως αυθεντικού κειμένου, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά γλωσσική ικανότητα.
Στο πρακτικό κομμάτι επιχειρείται να μετατραπεί η προαναφερθείσα θεωρία σε πράξη. Πιο συγκεκριμένα ακολουθεί μία παρουσίαση και επεξήγηση της σημασίας των τριών φάσεων ενός μαθήματος: φάση εισαγωγής, φάση παρουσίασης ή επεξεργασίας και τελική φάση. Παράλληλα αναλύεται και τονίζεται ο ρόλος της ανάλυσης των συνθηκών που υπάρχουν στην ομάδα – στόχο.
Με πρότυπο τις τρεις φάσεις παρουσιάζονται στα υποκεφάλαια 3.1 έως 3.4 τέσσερα παραδειγματικά μαθήματα. Κάθε υποκεφάλαιο είναι αφιερωμένο σε μία από τις τέσσερις γλωσσικές ικανότητες, στις οποίες εμφανίζονται κατάλληλες ασκήσεις. Εκεί παρουσιάζονται οι διδακτικές αποφάσεις του δασκάλου και η πορεία του μαθήματος αναλυτικά , αλλά και σε μορφή πίνακα.
Σε σύνδεση με τα προηγούμενα, επιλέχθηκαν τα ακόλουθα παραμύθια: «Οι μουσικοί της Βρέμης», «η Κοκκινοσκουφίτσα», «η Κυρία Χόλε» και «ο Λύκος με τα επτά κατσικάκια». Αυτή η επιλογή των παραμυθιών, τα οποία ανήκουν όλα στην Συλλογή Παραμυθιών των αδελφών Γκριμ, δικαιολογείται με το γεγονός ότι είναι παγκοσμίως γνωστά γερμανικά παραμύθια. Γι αυτό μεταλαμπαδεύουν στους μαθητές τόσο γλωσσικές γνώσεις όσο και πολιτισμικές.
Μετά την επεξήγηση του όρου παραμύθι, της παρουσίασης των χαρακτηριστικών του, της απαρίθμησης των πλεονεκτημάτων του καθώς και της δημιουργίας των τεσσάρων παραδειγματικών μαθημάτων, πρέπει στο τέλος να διευκρινιστεί, κατά πόσο μπορεί η χρήση των παραμυθιών να επηρεάσει θετικά το μάθημα των Γερμανικών ως ξένη γλώσσα.
Die vorliegende Diplomarbeit beschäftigt sich mit dem Einsatz und Gebrauch der Märchen im DaF-Unterricht und besteht aus einem theoretischen und aus einem praktischen Teil. Im ersten und theoretischen Teil dieser Diplomarbeit wird der Begriff „Märchen“ definiert und danach seine Merkmale analysiert. Im Unterkapitel 1.3 wird der Versuch gemacht kurz die Entstehung und die Entwicklung der Märchen im Rahmen der deutschen Geschichte und Literatur bis unserer Zeiten zu präsentieren.
Am Ende des erstens Teils wird der psychologische, pädagogische, moralische und kulturelle Charakter der Märchen geschildert, und zwar in Hinblick auf die Spra-chenvermittlung. Ziel dieser zwei Unterkapitel ist, den großen Wert der Märchen zu beweisen und ihre Funktion als ein Mittel für einen unterhaltsamen, abwechslungsreichen, vielfältigen und motivierenden Unterricht darzustellen.
Im zweiten Kapitel findet eine kurze Beschreibung der theoretischen Grundlagen der vier Sprachfertigkeiten: Lesen, Hören, Schreiben und Sprechen, statt. Gleichzeitig aber wird dargestellt, wie das Märchen als geeignetes Unterrichtsmaterial für die Förderung aller vier Sprachfertigkeiten des Fremdsprachenunterrichts fungieren kann. Außerdem werden Merkmale des Märchens als authentischer Text dargestellt, die je nach Fertigkeit verwendet werden können.
Im praktischen Teil folgt der Versuch die vorerwähnte Theorie in die Praxis umzusetzen. Konkreter erfolgt eine Präsentation und Erklärung der Wichtigkeit der drei Phasen einer Unterrichtseinheit der Hinführungsphase, der Präsentations- beziehungsweise Erarbeitungsphase und schließlich der Anschlussphase. Parallel wird die Rolle der Bedingungsanalyse einer Zielgruppe analysiert und betont.
In Anlehnung an die drei Phasen werden in Unterkapiteln 3.1 bis 3.4 vier exemplarische Unterrichtseinheiten präsentiert, die nach den genannten Phasen der Textarbeit strukturiert sind. Jedes Unterkapitel ist einer von den vier Sprachfertigkeiten gewidmet, in denen geeignete Strategieübungen vorkommen. Da werden die didaktischen Entscheidungen des Lehrers und der Unterrichtsverlauf analytisch und tabellarisch dargestellt.
Im Anschluss daran wurden folgende Märchen ausgewählt: „Die Bremer Stadtmusikanten“, „Das Rotkäppchen“, „Frau Holle“ und „Der Wolf und die sieben Geißlein“. Diese Auswahl der Märchen, die alle zu Gebrüdern Grimm Märchensammlung gehören, wird mit der Tatsache gerechtfertigt, dass sie weltbekannte deutsche Märchen sind. Darum vermitteln sie den Schülern sowohl sprachliches als auch landeskundliches und interkulturelles Wissen.
Nach der Erläuterung des Begriffs „Märchen“, der Darstellung seiner Merkmale, der Aufzählung seinen Vorteilen und die Entstehung der vier exemplarischen Unter-richtseinheiten soll schließlich erläutert werden, inwieweit das Märchen in den späteren Jahrzenten im DaF-Unterricht einbezieht wird.
