Περιέχει πίνακες, εικόνες, διαγράμματα
Im Zuge der Globalisierung und der Internationalisierung steht der Fremdsprachenunterricht vor neuen Herausforderungen, denn aufgrund der zunehmenden Mobilität, der Flüchtlings- und Migrationsströme wird die Gesellschaft allmählich immer multikultureller. Diese Vielfalt, Mischung und Dynamik von Sprachen und Identitäten führt zur kulturellen, sprachlichen und religiösen Heterogenität innerhalb und außerhalb von Klassenräumen. Die Intensivierung des interkulturellen Lernens im Unterricht ist somit erforderlicher denn je. Es muss ein didaktischer Ansatz gewählt werden, der neben der Vermittlung rein sprachlicher Qualifikationen auch auf den ständig wachsenden Austausch mit anderen Kulturen vorbereitet. Interkulturelles Lernen, welches der Entwicklung interkultureller Kompetenz dienen soll, ist daher auch fester Bestandteil von Lehrplänen. Da Interkulturalität und Fremdsprachenlernen unumstritten zusammen gehören, bietet sich im Fremdsprachenunterricht bestens die Gelegenheit, Themen, die das Fremdverstehen und die Völkerverständigung fördern, in den Lehrprozess zu integrieren. Damit wird das Verstehen des Fremden und die Toleranz gegenüber der Andersartigkeit gefördert, sodass Vorurteile abgebaut, Stereotypen aufgelöst und Missverständnisse und Konflikte vermieden werden. Kurz gesagt, wird durch das interkulturelle Lernen emotional und kognitiv eine neue Identität entwickelt. In der Fremdsprachendidaktik stehen dem Lehrenden grundsätzlich eine Vielzahl von Medien als Informationsträger und -speicher zur Verfügung. Die Tatsache, dass Kinder und Jugendliche heute in einer multimedialen Informationsgesellschaft aufwachsen, in der das Medium Film einen entscheidenden Platz einnimmt, sind Filme bestens dazu geeignet, als authentische Informationsmedien im Fremdsprachenunterricht eingesetzt zu werden.
Ziel meiner Diplomarbeit ist daher zu untersuchen, inwiefern Filme Kulturträger sind, die zur Förderung der interkulturellen Kompetenz beitragen, sodass Empathie und Toleranz gegenüber dem Fremden und dem Anderen gefördert wird. Dabei werden die Ansprüche bezüglich der interkulturellen und medialen Kompetenz seitens des Lehrers, aber auch die Anforderungen vom und an den Lerner festgelegt, damit durch effiziente Arbeit mit Filmen die interkulturelle Kompetenz des Lerners gefördert und sein Perspektivenwechsel gesichert wird. Zu diesem Zweck wurden im Unterricht der Kurzfilm „Schwarzfahrer“ und die Komödie „Almanya-Willkommen in Deutschland“ eingesetzt, deren Didaktisierung im empirischen Teil ausführlich präsentiert wird. Um ein möglichst ganzheitliches Ergebnis der Forschung zu erzielen, wurden zwei digitale Fragebögen eingesetzt und von den Schülern ausgefüllt, die mittels des webbasierten Umfragewerkzeuges „Google Formulare“ erstellt wurden. Die Auswertung der Ergebnisse wird am Schluss der Arbeit vorgestellt.
Στo πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και του διεθνισμού καλείται το μάθημα της ξένης γλώσσας να αντιμετωπίσει νέες προκλήσεις, εφόσον τόσο λόγω της αυξανόμενης κινητικότητας όσο και των προσφυγικών και μεταναστευτικών κυμάτων, οι κοινωνίες γίνονται σταδιακά όλο και πιο πολυπολιτισμικές. Αυτή η ποικιλομορφία, η ανάμειξη και η δυναμική των γλωσσών και των ταυτοτήτων οδηγεί στην πολιτισμική, γλωσσική και θρησκευτική ετερογένεια - τόσο εντός όσο και εκτός - της σχολικής τάξης. Συνεπώς η εντατικοποίηση της διαπολιτισμικής μάθησης καθίσταται ολοένα και πιο απαραίτητη. Είναι σημαντικό επομένως να επιλέγεται μια διδακτική προσέγγιση η οποία στοχεύει όχι μόνο στην ανάπτυξη καθαρά γλωσσικών ικανοτήτων, αλλά ταυτόχρονα προετοιμάζει τους μαθητές και για την διαρκώς αυξανόμενη αλληλεπίδραση με άλλους πολιτισμούς. H διαπολιτισμική εκπαίδευση, η οποία στοχεύει στην ανάπτυξη της διαπολιτισμικής δεξιότητας, αποτελεί κατά συνέπεια αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων σπουδών. Καθώς η διαπολιτισμικότητα και η εκμάθηση της ξένης γλώσσας είναι αλληλοεξαρτώμενες, προσφέρεται μέσα από το μάθημα της ξένης γλώσσας, η πλέον καλύτερη ευκαιρία να ενταχτούν στη μαθησιακή διαδικασία θέματα που σχετίζονται με την κατανόηση του ξένου και την αλληλοκατανόηση των λαών. Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται η κατανόηση του ξένου και η ανοχή απέναντι στην διαφορετικότητα, έτσι ώστε να καταρριφθούν οι προκαταλήψεις και οι στερεοτυπικές αντιλήψεις καθώς και να αποφευχθούν οι παρερμηνείες και οι συγκρούσεις. Εν ολίγοις αναπτύσσεται μέσω της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης μια νέα ταυτότητα σε συναισθηματικό και νοητικό επίπεδο. Οι εκπαιδευτικοί της ξένης γλώσσας έχουν στη διάθεση τους ένα πλήθος εποπτικών μέσων για τη μετάδοση και την αποθήκευση πληροφοριών. Το γεγονός ότι στη σημερινή εποχή τα παιδιά και οι έφηβοι μεγαλώνουν σε μια πολυμεσική κοινωνία πληροφόρησης, στην οποία οι κινηματογραφικές ταινίες καταλαμβάνουν καθοριστική θέση, η ένταξη τους στο μάθημα της ξένης γλώσσας τις καθιστά ένα από τα καταλληλότερα μέσα πληροφόρησης.
Στόχος της διπλωματικής μου εργασίας είναι να διερευνηθεί κατά πόσο οι κινηματογραφικές ταινίες είναι φορείς πολιτισμικών πληροφοριών που συνεισφέρουν στην προώθηση της διαπολιτισμικής δεξιότητας, έτσι ώστε να αναπτυχθούν η ενσυναίσθηση και η ανοχή απέναντι στο ξένο και στο διαφορετικό. Συγχρόνως καθορίζονται οι αξιώσεις απέναντι στον εκπαιδευτικό σε σχέση με τις διαπολιτισμικές αλλά και τις ψηφιακές δεξιότητές του, καθώς και οι απαιτήσεις από και προς τον μαθητή, έτσι ώστε μέσω της αποτελεσματικής ενασχόλησης με τις κινηματογραφικές ταινίες να προωθείται η διαπολιτισμική δεξιότητα του μαθητή και να εξασφαλίζεται η αλλαγή οπτικής του. Για τον σκοπό αυτό εντάχθηκαν στην μαθησιακή διαδικασία η ταινία μικρού μήκους „Schwarzfahrer“ και η κωμωδία „Almanya-Willkommen in Deutschland“, η διδασκαλία των οποίων παρουσιάζεται εκτενώς στο πρακτικό μέρος της εργασίας. Για την επίτευξη ενός όσο το δυνατό πιο ολοκληρωμένου αποτελέσματος της έρευνας, χρησιμοποιήθηκαν δυο ψηφιακά ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν από τους μαθητές και τα οποία συντάχθηκαν μέσω του διαδικτυακού εργαλείου έρευνας „φόρμες της Google“. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων παρουσιάζεται στο τέλος της εργασίας.
