δείτε την πρωτότυπη σελίδα τεκμηρίου στον ιστότοπο του αποθετηρίου του φορέα για περισσότερες πληροφορίες και για να δείτε όλα τα ψηφιακά αρχεία του τεκμηρίου*
Die Förderung der lexikalischen Kompetenz im Bereich der Phraseologie im DaF-Unterricht
Η προώθηση της λεξιλογικής ικανότητας με ιδιαίτερη έμφαση στο πεδίο της φρασεολογίας στο μάθημα της γερμανικής ως ξένης γλώσσας
Αθανασίου, Παναγιώτα
Χρύσου, Μάριος
Βηδενμάιερ, Δάφνη
Περιέχει : πίνακες, εικόνες.
Οι φρασεολογισμοί, ως σύνθετα γλωσσικά σημεία, συνιστούν καθολικό φαινόμενο των γλωσσών, καθώς αποτελούν σημαντικό τμήμα του λεξιλογίου και χαρακτηρίζουν την καθημερινή επικοινωνία. Γι αυτό το λόγο θεωρούνται σημαντικά στοιχεία των επικοινωνιακών δεξιοτήτων τόσο στη μητρική όσο και στην ξένη γλώσσα. Όμως παρά την ομόφωνη γνώμη των ερευνητών για τη σημασία των φρασεολογισμών στο μάθημα της ξένης γλώσσας τα σύγχρονα διδακτικά εγχειρίδια εκμάθησης της γερμανικής γλώσσας παρουσιάζουν αδυναμίες σ αυτό τον τομέα.
Στην παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρείται η παρουσίαση μιας διδακτικής ενότητας με στόχο την προώθηση της λεξιλογικής ικανότητας με ιδιαίτερη έμφαση στο πεδίο της φρασεολογίας στο μάθημα της γερμανικής ως ξένης γλώσσας, που βασίζεται στο θεωρητικό υπόβαθρο της επιστημονικής έρευνας για τη διδακτική των φρασεολογικών μονάδων. Η μελέτη σχετίζεται όχι μόνο με την ανάπτυξη της ικανότητας πρόσληψης και παραγωγής του φρασεολογικού λεξιλογίου αλλά και με την αυτόνομη και διαρκή προαγωγή της.
Η εργασία χωρίζεται σε δυο μέρη, ένα θεωρητικό και ένα πρακτικό. Το πρώτο μέρος πραγματεύεται το κυρίως αντικείμενο της φρασεολογίας και το θεωρητικό πλαίσιο της φρασεοδιδακτικής. Αρχικά αναφέρονται τα χαρακτηριστικά των φρασεολογισμών και στη συνέχεια ταξινομούνται βάσει διαφορετικών κριτήριων. Κατόπιν παραθέτονται τα ερευνητικά ζητήματα και το ερευνητικό πεδίο της φρασεοδιδακτικής, ενώ ακολουθεί η περιγραφή του διδακτικού μοντέλου, που στοχεύει στην προώθηση της φρασεολογικής ικανότητας. Έπειτα εξετάζεται η αξιοποίηση και η εφαρμογή των ηλεκτρονικών σωμάτων κειμένων στη διδασκαλία των φρασεολογικών μονάδων.
Στο πρακτικό κομμάτι της παρούσας εργασίας παρουσιάζεται μια διδακτική κειμενοκεντρική προσέγγιση των φρασεολογισμών, που βασίζεται στο διδακτικό μοντέλο τεσσάρων φάσεων και απευθύνεται σε νεαρούς μαθητές. Αφορά ένα παράδειγμα διδασκαλίας των φρασεολογικών μονάδων στα πλαίσια ιδιαιτέρων μαθημάτων της γερμανικής ως ξένης γλώσσας και ειδικότερα στο επίπεδο γλωσσομάθειας Β1. Η συγκεκριμένη διδακτική προσέγγιση εστιάζει στην κειμενοκεντρική διδασκαλία του επιλεγμένου φρασεολογικού λεξιλογίου. Μετά την περιγραφή και ανάλυση των διαφορετικών φάσεων της διδακτικής διαδικασίας ακoλουθεί η αξιολόγησή της βάσει ερωτηματολογίου.
Τα συναγόμενα συμπεράσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σχεδιασμό περαιτέρω διδακτικών ενοτήτων με στόχο την προώθηση της φρασεολογικής ικανότητας σε χαμηλότερα επίπεδα γερμανομάθειας.
Phraseme, die komplexe sprachliche Zeichen darstellen, gehören zum Inventar jeder natürlichen Sprache, sind ein wichtiger Teil des Wortschatzes und spielen in der Alltagskommunikation eine große Rolle. Aus diesem Grund sind sie bedeutsame Komponenten der kommunikativen Kompetenz sowohl in der Mutter- als auch in der Fremdsprache. Trotz der Einigkeit der Forscher über ihre Relevanz für den Fremdsprachenunterricht werden sie in den aktuellen DaF- Lehrwerken nur wenig berücksichtigt.
In der vorliegenden Diplomarbeit geht es um den Versuch, unter Berücksichtigung der Erkenntnisse der phraseodidaktischen Forschung eine exemplarische Unterrichtseinheit zur Förderung der lexikalischen Kompetenz im Bereich der Phraseologie im DaF-Unterricht darzustellen, die auf die Entwicklung sowohl der rezeptiven und der produktiven phraseologischen Kompetenz als auch des selbstständigen Lernens abzielt.
Die Arbeit besteht aus einem theoretischen und einem praktischen Teil. Der erste Teil befasst sich mit dem Hauptgegenstand der Phraseologie und den theoretischen Grundlagen der Phraseodidaktik. Zuerst werden die Phraseme anhand ihrer Merkmale beschrieben und ferner anhand verschiedener Kriterien klassifiziert. Danach wird der Forschungsgegenstand und die dabei aufkommenden Forschungsfragen der Phraseodidaktik diskutiert sowie das didaktische Modell zur Förderung der phraseologischen Kompetenz beschrieben. Im Anschluss daran wird der Einsatz von korpuslinguistischen Methoden in der Vermittlung von Phrasemen reflektiert.
Im praktischen Teil der Arbeit wird ein Didaktisierungsvorschlag zur textbezogenen Phrasemvermittlung im DaF-Unterricht für jugendliche Lernende anhand des didaktischen Modells, „phraseodidaktischer Vierschritt“ präsentiert. Es geht um ein Beispiel zur Integration von phraseologischen Einheiten auf B1-Niveau im DaF-Unterricht, das im Rahmen des Privatunterrichts durchgeführt wurde. Nach diesem didaktischen Verfahren wird der ausgewählte phraseologische Wortschatz textorientiert vermittelt, verarbeitet und erworben. Der Beschreibung und der Analyse der verschiedenen Unterrichtsphasen folgt eine Reflexion über den Unterrichtsverlauf anhand eines Evaluationsfragenbogens.
Die daraus gezogenen Schlussfolgerungen lassen sich für den Entwurf weiterer Unterrichtseinheiten zur Förderung der phraseologischen Kompetenz auf niedrigem Lernerniveau nutzbringend einsetzen.
*Η εύρυθμη και αδιάλειπτη λειτουργία των διαδικτυακών διευθύνσεων των συλλογών (ψηφιακό αρχείο, καρτέλα τεκμηρίου στο αποθετήριο) είναι αποκλειστική ευθύνη των αντίστοιχων Φορέων περιεχομένου.
Βοηθείστε μας να κάνουμε καλύτερο το OpenArchives.gr.
