Εικόνες 24
The soul of history is the truth according to Pachymeris, so using this truth as our compass and historical sources we will try to illuminate the subject of this study.
In the year 1204, due to the importance of the strategic position of Monemvasia, special privileges were granted, with the ultimate aim of expelling the Franks from the Peloponnese, since they were under their sovereignty until that time. The Chrysobull (edict) of Andronikos II Palaiologos in 1293 established the spiritual jurisdiction of the bishop of Monemvasia for a long time, who was established as an archbishop of all the Peloponnese and in 1301 with the new Chrysobull of the same emperor established the rights of his metropolitan bishop.
Despite the privileges and the extraordinary honor Monemvasia enjoyed by the Byzantine emperors, its historical life has been turbulent because of the raids. In 1292 the Catalans showed great barbarity, causing the city to suffer many tribulations and captivity, including the captivity of the bishop of Monemvasia Nikolaos. The robbery raids do not cease, and this has resulted in the people of Monemvasia often complaining.
Monemvasia remained in the jurisdiction of the Venetians until 1540, when it was captured by the Turks, under the rule of which it remained until the Greek Revolution with a small interruption of about thirty years due to the Venetian domination in the Peloponnese (1685-1715). In 1821 the Lacedaemonians, mainly from the land and the navy of Spetses from the sea, besieged the Turks in the castle of Monemvasia, and the city received the treaty by the representative of Demetrios Ypsilantis Alexandros Katakouzinos, on July 23, 1821. Of particular importance is the fact that, before the catalysis of Mystras from Mohammad II (1444-1446, 1451-1481), Monemvasians, in order to escape from the Ottoman conqueror, asked to be protected by Pope Pius II, but that didn’t come to fruition.
For the Ecclesiastical history is very difficult to speak of as are the first steps of the ecclesiastical life of the southern part of the Peloponnese. Monemvasia was ecclesiastically organized under the jurisdiction of the Bishop of Corinth. We have to consider the station of ecclesiastical history of Monemvasia in the year 787, when the seventh Ecumenical Synod of Nicaea was attended by the bishop of Monemvasia, Peter, who is honored as Saint of our Church.
In the episcopal catalog, after Bishop Petros, is referred Theophanes, whose called “Confessor” and is considered a Saint. Following the archbishop's list, several names of Monemvasia bishops are mentioned, but they are problematic in chronological order because there are many and important gaps in the monumental ecclesiastical history of Monemvasia.
In conclusion, we must note that in 1833 the historic Metropolis of Monemvasia was abolished and the Bishopric of Epidaurus Limiras was founded in its place, with the First bishop of Ierotheos Aristarchu. In the centuries-old history of the metropolis, it is of particular importance that the pri vilege granted to the metropolitans of Monemvasia bears the title of "his holiness" within the boundaries of their province, whereby the privilege of the empire in the historic city of Monemvasia is perceived.
In order to achieve this work, thanks are given to all the Masters of the Postgraduate Program for their excellent cooperation and valuable suggestions during this research and for their full support during our program and personal engagement with this study.
Special thanks are given to Professor Sotirios Despotis for his acceptance of this issue, our excellent cooperation and his full contribution to the completion of this research.
Ψυχή της ιστορίας είναι η αλήθεια κατά τον Παχυμέρη. Έτσι και εμείς με κανόνα και γνώμονα αυτήν την αλήθεια και πυξίδα μας τις πηγές της ιστορίας θα προσπαθήσουμε να φωτίσουμε το αντικείμενο της ανά χείρας μελέτης.
Το έτος 1204, λόγω της σπουδαιότητος της στρατηγικής θέσης της Μονεμβασίας της παραχωρήθηκαν ειδικά προνόμια με απώτερο σκοπό να εκδιωχθούν οι Φράγκοι ολοσχερώς από την Πελοπόννησο, αφού μέχρι εκείνη την εποχή βρισκόταν υπό την κυριαρχία τους. Με χρυσόβουλο του Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου του 1293 καθορίστηκε δια μακρών η πνευματική δικαιοδοσία του μητροπολίτου Μονεμβασίας, ο οποίος κατεστάθη Έξαρχος πάσης Πελοποννήσου και το έτος 1301 με νέο χρυσόβουλο του ιδίου αυτοκράτορος καθορίστηκαν τα δικαιώματα της μητροπόλεως του.
Παρόλα αυτά τα προνόμια και την εξαιρετική τιμή που απολάμβανε η Μονεμβασία από τους βυζαντινούς αυτοκράτορες ο ιστορικός βίος της υπήρξε ταραχώδης εξαιτίας των ληστρικών επιδρομών. Το 1292 οι Καταλανοί έδειξαν μεγάλη βαρβαρότητα με αποτέλεσμα η πόλη να υποστεί πολλά δεινά και αιχμαλωσίες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αιχμαλωσία του μητροπολίτη Μονεμβασίας Νικολάου. Οι ληστρικές επιδρομές δεν κοπάζουν και αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι Μονεμβασιώτες να διαμαρτύρονται συχνά.
Η Μονεμβασία παρέμεινε στη δικαιοδοσία των Ενετών μέχρι το 1540, οπότε κατελήφθη από τους Τούρκους, υπό τη κυριαρχία των οποίων παρέμεινε μέχρι της Ελληνικής Επαναστάσεως με μία μικρή διακοπή τριάντα περίπου χρόνων, λόγω της Ενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1685-1715). Το 1821 Λακεδαιμόνιοι και Μανιάτες κυρίως από ξηρά και Σπετσιώτες από την θάλασσα πολιόρκησαν στο κάστρο της Μονεμβασίας τους Τούρκους και την πόλη παρέλαβε κατόπιν συνθήκης ο εκπρόσωπος του Δημητρίου Υψηλάντη Αλέξανδρος Κατακουζηνός, στις 23 Ιουλίου του 1821. Ιδιαίτερης σπουδαιότητος είναι το γεγονός ότι προ της καταλύσεως του κάστρου του Μυστρά από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητής (1444-1446,1451-1481) οι Μονεμβασιώτες για να γλιτώσουν από τον Τούρκο κατακτητή ζήτησαν να τεθούν υπό την προστασία του πάπα Πίου Β΄, χωρίς ωστόσο κάτι τέτοιο να πραγματοποιηθεί.
Για την εκκλησιαστική ιστορία είναι πολύ δύσκολο να μιλήσει κανείς όπως και για τα πρώτα βήματα του εκκλησιαστικού βίου του νοτίου μέρους της Πελοποννήσου. Η Μονεμβασία ήταν οργανωμένη εκκλησιαστικώς υπό την δικαιοδοσία της Μητροπόλεως Κορίνθου. Σταθμό της εκκλησιαστικής ιστορίας της Μονεμβασίας οφείλουμε να θεωρήσουμε το έτος 787, όπου κατά την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια παρέστη ο επίσκοπος Μονεμβασίας Πέτρος, ο οποίος τιμάται ως Άγιος της Εκκλησίας μας.
Στον επισκοπικό κατάλογο, μετά τον επίσκοπο Πέτρο, αναγράφεται ο Θεοφάνης, ο οποίος επικαλείται “Ομολογητής” και θεωρείται Άγιος. Στη συνέχεια του αρχιερατικού καταλόγου αναγράφονται αρκετά ονόματα επισκόπων Μονεμβασίας, τα οποία όμως παρουσιάζουν πρόβλημα ως προς την χρονολογική σειρά, διότι περιέχονται πολλά και σημαντικά κενά στην εκκλησιαστική ιστορία της Μονεμβασίας.
Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το 1833 καταργήθηκε η ιστορική Μητρόπολη Μονεμβασίας και ιδρύθηκε αντί αυτής η Επισκοπή Επιδαύρου Λιμηράς, με πρώτο αρχιερέα τον Ιερόθεο Αριστάρχου. Στη μακραίωνη ιστορία της μητροπόλεως ιδιάζουσα σημασία κατέχει το προνόμιο που χορηγήθηκε στους μητροπολίτες Μονεμβασίας να φέρουν τον τίτλο «Παναγιώτατος» εντός των ορίων της επαρχίας τους, δια του οποίου προνομίου γίνεται αντιληπτή η εξαιρετική τιμή που απέδιδε η αυτοκρατορία στην ιστορική πόλη της Μονεμβασίας.
Για την επίτευξη της παρούσης εργασίας οφείλονται ευχαριστίες σε όλους τους Καθηγητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος, για την άριστη συνεργασία και τις πολύτιμες υποδείξεις τους κατά την διάρκεια της παρούσης έρευνας και για την αμέριστη συμπαράστασή τους κατά τη διάρκεια της φοιτήσεώς μας στο Πρόγραμμα και την προσωπική τους ενασχόληση με την ανά χείρας μελέτη.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στον Καθηγητή κ. Σωτήριο Δεσπότη, για την αποδοχή του να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα, την άψογη συνεργασία μας και την ολόθυμη συνεισφορά του στην ολοκλήρωση της παρούσης έρευνας.
