ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο τουρισμός στη σύγχρονη εποχή και σε διεθνές επίπεδο αποτελεί μια πολυεθνική και πολυδιάστατη βιομηχανία, ένα σημαντικό στοιχείο της κοινωνικής, πολιτισμικής πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας της εποχής μας. Στα πλαίσια αυτής της παγκόσμιας τουριστικής δραστηριότητας προβλήθηκε και αναπτύχθηκε με ταχύτατους ρυθμούς, κυρίως ως πρόταση εναλλακτικού τουρισμού, ο θρησκευτικός- προσκυνηματικός τουρισμός με απόρροια η ανάπτυξή του να γίνεται όλο και περισσότερο αντικείμενο διεπιστημονικής μελέτης και συζήτησης στις μέρες μας. Ανάμεσα στους φορείς ανάπτυξης και προώθησης του θρησκευτικού τουρισμού η Εκκλησία της Ελλάδος κατέχει κεντρικό ρόλο. Πέρα από τη μακρά παράδοσή της στον προσκυνηματικό τουρισμό, αξίζει να σημειωθεί ότι διαχειρίζεται και όλους τους προσκυνηματικούς προορισμούς.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των αντιλήψεων της ορθόδοξης Εκκλησίας για τον προσκυνηματικό-θρησκευτικό τουρισμό με απώτερο στόχο την ανάδειξη των τυχόν προβλημάτων που ανακύπτουν από μία μονομερή και αμιγώς θεολογική προσέγγισή του ως προς τις προοπτικές ανάπτυξής του. Ο προσκυνηματικός τουρισμός ως θρησκευτικό, οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο στη μακρόχρονη πορεία του αλλάζει μορφές και όψεις ανάλογα πάντα με τις κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές συνθήκες της εκάστοτε εποχής. Στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη και πλουραλιστική κοινωνία μας ο προσκυνηματικός τουρισμός απευθύνεται όχι μόνο στον ομόθρησκο και τον ομοεθνή αλλά σε κάθε ετερόδοξο, αλλοεθνή και αλλόθρησκο. Η ανοικτότητα, λοιπόν, στην ετερότητα, από την πλευρά της Εκκλησίας, συμβάλει στη διασύνδεσή του με τον πολιτιστικό τουρισμό, καθώς πολλά από τα μνημεία της πίστης εντάσσονται στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και στην περαιτέρω προβολή και προώθησή του έξω από τη χώρα μας. Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, ο προσκυνηματικός τουρισμός φαίνεται να είναι μία από τις πιο ανθεκτικές μορφές τουρισμού και μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας. Η οικονομική διάσταση του προσκυνηματικού τουρισμού μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών και να αποφέρει σημαντικά κέρδη και στην ίδια την Εκκλησία. Από την έρευνα προέκυψε ότι το 2001, η Εκκλησία της Ελλάδος ίδρυσε Συνοδικό Γραφείο Προσκυνηματικών Περιηγήσεων και το 2013 υπέγραψε «Πρωτόκολλο Συνεργασίας στον τομέα του Προσκυνηματικού Τουρισμού» με το αντίστοιχο Υπουργείο για την κατάρτιση στρατηγικού σχεδιασμού. Επιπλέον, το ενδιαφέρον της εκφράζεται με τη διοργάνωση συνεδρίων, ημερίδων κ.ά, συμμετοχές σε διεθνείς και περιφερειακές εκθέσεις και συνεργασίες με διάφορους φορείς του τουρισμού σε διορθόδοξο, διαχριστιανικό και διακρατικό επίπεδο. Η έρευνα κατέδειξε ότι οι αντιλήψεις της ορθόδοξης Εκκλησίας θέτουν τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του προσκυνηματικού τουρισμού, ωστόσο, σε Μητροπολιτικό επίπεδο η προώθηση και η προβολή του κρίθηκε ανεπαρκής.
Περιέχει : πίνακες, εικόνες.
ABSTRACT
It is generally accepted that tourism in modern times and on an international level, constitutes a multinational and multidimensional industry, an important element of social and cultural policies and economic reality of our era. As part of this global tourism activity, religious and pilgrimage tourism has been promoted and developed rapidly, mainly as a proposal for alternative tourism, as a result of which its development is becoming more and more the subject of interdisciplinary study and debate nowadays. Among the agencies for the development and promotion of religious tourism, the Greek Orthodox Church has a key role to play. Beyond its long tradition of pilgrimage tourism, it is worth noting that it manages all the pilgrimage destinations.
The aim of the present study is to investigate the perceptions of the Greek Orthodox Church for pilgrimage-religious tourism with a view to highlighting any problems arising from its unilateral and purely theological approach to its prospects of development. Pilgrimage tourism as a religious, economic, social and cultural phenomenon in its long course changes forms and faces depending on the socio-economic and political conditions of the time. In our modern globalized and pluralistic society, pilgrimage tourism is addressed not only to people of the same religion and nation, but also to heterodox people, as well as to foreigners and people of different religions. The openness, therefore, to difference by the Church, contributes to its interconnection with cultural tourism, as many of the monuments of faith are part of the world cultural heritage and its further projection and promotion outside of our country. In times of economic crisis, pilgrimage tourism appears to be one of the most durable forms of tourism and a lever of economic growth. The economic dimension of pilgrimage tourism can make a significant contribution to the empowerment of local societies and bring significant gains to the Church itself. The survey revealed that in 2001 the Greek Orthodox Church set up a Synodal Office of Pilgrimage Tours and in 2013 signed a "Protocol on Collaboration in the Field of Pilgrimage Tourism" with the respective Ministry regarding strategic planning. Moreover, its interest is reflected in the organization of conferences, workshops, its participation in international and regional exhibitions and its cooperation with various bodies of tourism at a cross-cultural, trans-Christian and transnational level. The research has shown that the perceptions of the Greek Orthodox Church lay the conditions for the development of pilgrimage tourism, but at the Metropolitan level its projections and promotion was considered inadequate.
